کاربرد برنامه ریزی بیان ژن در پیش بینی خشکسالی ( مطالعه موردی: ایستگاه سینوپتیک تبریز)

پیکره آبی دریاچه ارومیه در سال های اخیر به دلایل مختلف از قبیل خشک سالی های متوالی با کاهش شدید سطح و حجم روبرو شده است. بنابراین، در این پژوهش وضعیت خشک سالی در ایستگاه سینوپتیک تبریز به عنوان یکی از ایستگاه های مهم حوزه آبخیز دریاچه ارومیه در مقیاس های زمانی مختلف با استفاده از شاخص بارش- تبخیر و تعرق استاندارد شده (SPEI) و مدل برنامه ریزی بیان ژن (GEP) مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور از شاخص SPEI در مقیاس های زمانی 1، 3، 6، 12، 24 و 48 ماهه طی دوره ی آماری 53 ساله برای پایش وضعیت خشک سالی در این ایستگاه استفاده شد. نتایج نشان داد سه دوره طولانی مدت خشک سالی مربوط به سال های 1963-1961، 1992-1986 و 2009-1997 در طول دوره آماری وجود دارد. سپس با استفاده از سری زمانی مقادیر SPEI در 5 مدل ورودی با تاخیرهای یک تا 5 ماهه و مدل GEP نسبت به پیش بینی خشک سالی اقدام گردید. نتایج نشان داد که دقت پیش بینی مدل GEP با افزایش مقیاس محاسبه SPEI رابطه مستقیم دارد و با افزایش مقیاس زمانی SPEI، دقت پیش بینی افزایش پیدا می کند به نحوی که ضریب همبستگی در مرحله آزمون در مقیاس یک ماهه (SPEI1) از 0/203 به 0/988 در مقیاس 48 ماهه (SPEI48) و دقت کلی مدل نیز در SPEI1 از 57/1 درصد به 94/2 درصد در SPEI48 رسید.