ارزیابی تحمل به شوری ارقام بومی خربزه ایرانی

به منظور بررسی واکنش ارقام بومی خربزه ایرانی به تنش شوری آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار به اجرا در آمد. چهار سطح شوری به میزان صفر (شاهد)،6/6، 8 و 12 دسی زیمنس بر متر NaCl روی 14 رقم خربزه بومی ایرانی شامل: درگزی، خاتونی، عباس شوری، چاه پالیز، زرد ایوانکی، گرگاب، گنگی، صادراتی، دستگرد، سبز اصفهان، جلالی، قصری مشهدی، سوسکی و خاقانی به همراه دو هیبرید وارداتی آناناسی و دیاموند اعمال شد. با افزایش سطوح شوری به 6/6، 8 و 12 دسی زیمنس بر متر شاخص نشت الکترولیتی و غلظت یون های سدیم در تمام ژنوتیپ ها افزایش یافت ولی بیشترین میزان افزایش این دو شاخص (به ترتیب 45/35 و 64/48 درصد) در رقم گنگی نسبت به شاهد مشاهده شد. فلورسانس کلروفیل در اثر تنش شوری 21/95 درصد در رقم درگزی نسبت به شاهد افزایش نشان داد. شاخص سبزینگی، غلظت یون پتاسیم برگ، نسبت پتاسیم به سدیم، وزن تر اندام هوایی و وزن خشک ریشه به ترتیب 52/31، 49/74، 82/19، 75/45 و 76 درصد در گیاهان شوری دیده رقم گنگی نسبت به شاهد کاهش نشان داد. از طرفی محتوای نسبی آب برگ 62/41 درصد و وزن تر ریشه 60/36 درصد در رقم زرد ایوانکی تحت شرایط تنش شوری، نسبت به شاهد کاهش نشان داد. تجزیه خوشه ای، ارقام را در سه گروه طبقه بندی کرد. ارقام سبز اصفهان، آناناسی، سوسکی و دیاموند به عنوان ارقام متحمل به شوری انتخاب شدند و به نظر می رسد بتوان از آنها به عنوان رقم های حاوی ژن های متحمل به شوری برای ایجاد ارقام اصلاح شده جدید که تحمل به شوری بالایی دارند، استفاده کرد. در نقطه مقابل ارقام درگزی، زرد ایوانکی و گنگی به عنوان حساس ترین رقم ها در برابر تنش شوری ناشی از کلرید سدیم تشخیص داده شدند.