تغییرات مکانی هدایت هیدرولیکی اشباع و مقاومت فروروی خاک در اراضی متاثر از نمک اطراف دریاچه ارومیه

هدف از این پژوهش مطالعه تغییرات مکانی هدایت هیدرولیکی اشباع (Ks) و مقاومت فروروی (PR) در خاک های متاثر از نمک اطراف دریاچه ارومیه بود. نمونه های خاک از دو کاربری کشاورزی (49 نمونه) و بایر (51 نمونه) به هم چسبیده (ha 80) برای تعیین برخی متغیرهای فیزیکی و شیمیایی به صورت شبکه های منظم m 100×100 در بخش شندآباد منطقه شبستر برداشته شدند. متغیر Ks به روش بار ثابت یا افتان در آزمایشگاه و PR به صورت درجا در صحرا اندازه گیری شد. از روش های درون یابی کریجینگ معمولی (OK) و وزن دهی عکس فاصله (IDW) برای تحلیل تغییرات مکانی متغیرهای خاک استفاده گردید. ضریب همبستگی منفی و معنی دار بین Ks با رس، جرم مخصوص ظاهری (BD)، SAR و EC و مثبت و معنی دار بین Ks با شن، پایداری خاکدانه و کربن آلی یافت شد. این ضریب بین PR با BD مثبت و با رطوبت خاک مزرعه، منفی به دست آمد. متغیر Ks دارای بالاترین ضریب تغییرات (6/155 درصد) در کاربری بایر و PR دارای کمترین دامنه تاثیر (m 335) در بین متغیرهای خاک بود. مدل نیم تغییرنمای کروی و نمایی با وابستگی مکانی قوی به ترتیب برای Ks و PR به دست آمد. براساس آماره های ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) و ضریب تطابق (CCC)، بین دو روش درون یابی در برآورد Ks تفاوتی مشاهده نشد ولی در تخمین PR، روش OK به علت داشتن RMSE کمتر و CCC بیشتر در مقایسه با روش IDW (توان 1 و 2) دارای دقت بالاتری بود. نقشه تغییرات مکانی نشان داد از کاربری کشاورزی به سمت کاربری بایر بر میزان BD و PR افزوده و از میزان Ks کاسته شد.