بررسی تغییرات مکانی برخی ویژگی های خاک و عملکرد گل محمدی (مطالعه موردی شهرستان بردسیر، استان کرمان)

وجود تغییرات مکانی در خصوصیات خاک امری بدیهی به شمار می رود، با این حال درک از دلایل و منشا این تغییرات کامل نیست. پژوهش حاضر با هدف بررسی تغییرپذیری مکانی ویژگی های خاک و عملکرد گل محمدی در دو مزرعه معروف (مزارع نگار و گلزار) با ویژگی های متفاوت اقلیمی و توپوگرافی در شهرستان بردسیر انجام شد. برای نیل به اهداف مطالعه، در هر یک از مزارع تعداد 100 نمونه خاک و محصول برداشت شد. پس از اندازه گیری ویژگی های خاک و ویژگی های گیاهی، با استفاده از روش زمین آماری کریجینگ اقدام به پهنه بندی ویژگی های خاک و گل محمدی گردید. تجزیه نیم تغییرنماها نشان داد که تمامی متغیرهای بررسی شده در هر دو مزرعه دارای ساختار مکانی قوی و متوسط می باشند. دامنه تاثیر تغییرنماها در مزرعه نگار از 16/122 متر برای عملکرد گل محمدی تا 46/218 متر برای سیلت و در مزرعه گلزار از 1/115 متر برای پتاسیم قابل استفاده تا 228 متر برای نیتروژن کل در تغییر است. نتایج نشان دادند که ویژگی های عملکرد گیاه و ویژگی های خاک حتی در مقیاس های کوچک دارای وابستگی مکانی هستند. نقشه های کریجینگ نشان می دهند که الگو و پراکنش ویژگی های خاک حتی درون یک مزرعهمی تواند بسیار متفاوت باشد؛ هرچند که مقایسه الگوی مکانی برخی ویژگی های خاک مانند ماده آلی و نیتروژن کل با الگوی مکانی ویژگی های گیاه و ابعاد مزارع مطابقت نشان داد. این امر نشان دهنده آن است که تغییرپذیری ویژگی های مزبور عمدتا تحت مدیریت زارعین قرار گرفته است و برای رعایت بهینه مصرف عناصر غذایی بایستی میزان مصرف نهاده ها توسط مدیران مزرعه مورد بازنگری قرار گیرد.