تاثیر عصاره ورمی کمپوست (چای کمپوست) بر رشد و عملکرد توتفرنگی

کاربرد نامتعادل و بی رویه برخی نهاده های شیمیایی از جمله عامل های آسیب رسان زیست محیطی به شمار می رود که باعث کاهش کیفیت و سلامت خاک می شود. ورمی کمپوست یکی از کودهای زیستی است که حاصل یک فرآیند نیمه هوازی توسط گونه های خاصی از کرم خاکی مانند Fetida eisenia و دفع این مواد از بدن کرم به دست می آید. چای کمپوست به عنوان عصاره ورمی کمپوست، بیشتر ویژگی های سودمند ورمی کمپوستی را که از آن تهیه می شود را دارد؛ که در طول عصاره گیری، مواد مغذی کانی محلول، هیومیک اسید، فولویک اسید، هورمون ها و تنظیم کننده های رشد از ورمی کمپوست وارد عصاره می شوند. این تحقیق با هدف تولید محصول ارگانیک و کاهش کاربرد کودهای شیمیایی و همچنین تعیین بهترین غلظت چای کمپوست بر رشد و عملکرد سه رقم توت فرنگی انجام شد. این آزمایش طی سال های 96-1394 به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و دو فاکتور الف- غلظت چای کمپوست در چهار سطح (0، 1500، 3000 و 4500 پی پی ام) و ب- سه رقم روزکوتاه توت فرنگی ( شامل پاروس، کوئین الیزا و دیامنت) در ایستگاه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی انجام شد. محلول غذایی چای کمپوست به نسبت 1 به 5 تهیه شد و برای تهیه هر سطح از محلول، عصاره موردنظر با آب رقیق شد. محلول پاشی چای کمپوست از مرحله سه برگی شدن بوته ها (اواسط فروردین ماه) تا اواخر اردیبهشت ماه در مجموع پنج نوبت به فاصله 10 روز از یکدیگر در هر دو سال انجام گرفت. دو هفته پس از آخرین محلول پاشی (خردادماه سال دوم)، شاخص های رشدی گیاه شامل وزن تر و خشک برگ، وزن تر و خشک ریشه، طول ریشه، سطح برگ، شمار ساقه رونده، سبزینه (کلروفیل) a، bو کل برگ، نسبت گل تبدیل شده به میوه و عملکرد میوه در بوته اندازه گیری شدند.  نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان دادند که تاثیر تیمارهای مختلف چای کمپوست روی همه ی صفات اندازه گیری شده در سطح احتمال یک درصد ازنظر آماری معنی دار بودند. مقایسه میانگین داده ها نشان دادند که بیشترین وزن تر برگ (84/26 گرم)، وزن خشک برگ (38/7 گرم) و وزن تر ریشه (10/23 گرم) مربوط به تیمار 4500 پی پی ام بود. در هر سه صفت موردنظر، رقم پاروس به ترتیب با (86/27 گرم، 71/8 گرم و 89/22 گرم) بهتر از رقم های دیامنت و کوئین الیزا بود. بیش ترین نسبت تبدیل گل به میوه (55/93 درصد)، عملکرد میوه در بوته (73/181 گرم)، وزن خشک ریشه (79/8 گرم) و طول ریشه (48/18 سانتی متر) مربوط به تیمار 3000 پی پی ام بود که در همه ی این شاخص ها رقم پاروس به ترتیب با نسبت گل تبدیل شده به میوه (60/93 درصد)، عملکرد میوه در بوته (02/162 گرم)، وزن خشک ریشه (74/8 گرم) و طول ریشه (12/18 سانتی متر) بهتر از دو رقم دیگر بود. همچنین با توجه به اثر متقابل تیمارها، در ترکیب تیماری رقم پاروس و غلظت 3000 پی پی ام از چای کمپوست بیش ترین گستره سطح برگ (75/7533 سانتی متر مربع)، سبزینه ) a65/1 میلی گرم در گرم وزن تر برگ)، سبزینه b (79/0 میلی گرم در گرم وزن تر برگ) و سبزینه کل (44/2 میلی گرم در گرم وزن تر برگ) مشاهده شد. بیشترین شمار ساقه رونده (89/8) در ترکیب تیماری رقم پاروس و غلظت 4500 پی پی ام چای کمپوست به دست آمد. به طورکلی می توان نتیجه گرفت که کاربرد چای کمپوست به صورت محلول پاشی روی رقم های توت فرنگی می تواند سبب بهبود رشد گیاه و عملکرد محصول گردد. با توجه به نتایج حاصل از این آزمایش، سطح 3000 پی پی ام و رقم پاروس تاثیر مطلوب تری روی بیشتر شاخص های رشد در شرایط خاک اردبیل داشته اند.