ارزیابی تحمل به خشکی در ژنوتیپ های گلرنگ (Cartamus tinctorius L.) تحت شرایط تنش کم آبیاری

خشک سالی یکی از عوامل مهم محدودکننده تولید در جهان است و کاربرد روش های به نژادی یک راهکار اساسی در تولید ارقام متحمل و سازگار به تنش خشکی می باشد. به منظور بررسی و تعیین موثرترین شاخص های تحمل به تنش و شناسایی ژنوتیپ های متحمل به تنش خشکی، 15 ژنوتیپ گلرنگ، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط (تنش کم آبیاری و بدون تنش)، مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اختلاف معنی داری بین ژنوتیپ ها از نظر صفات مورد مطالعه، شاخص های مقاومت به تنش و نیز عملکرد در دو شرایط محیطی تنش و بدون تنش وجود دارد. همبستگی مثبت و معنی داری بین عملکرد دانه در شرایط تنش با شاخص تحمل تنش میانگین هارمونیک و شاخص میانگین هندسی بهره وری برآورد شد و نشان داد که این شاخص ها برای تعیین ژنوتیپ های متحمل به خشکی مناسب می باشند. بین شاخص های حساسیت به تنش و شاخص تحمل با عملکرد دانه در شرایط تنش هیچ رابطه معنی داری دیده نشد، بنابراین این شاخص ها برای شناسایی ژنوتیپ های متحمل به خشکی مناسب نبودند. در مجموع با استفاده از نمودار پراکنش سه بعدی، تجزیه به مولفه های اصلی و تجزیه بای پلات، دو ژنوتیپ 6 (Syrian) و 8 (Kino-76) به عنوان متحمل ترین ژنوتیپ ها برای شرایط تنش خشکی و پرعملکردترین ژنوتیپ ها برای شرایط بدون تنش انتخاب شدند.