مدل سازی پراکنش گیاهان دارویی Thymus kotschyanus Boiss وAchillea millefolium با روش تحلیل آشیان بوم شناختی و رگرسیون لوجستیک

شناخت عواملی که بر استقرار و پراکنش گیاهان دارویی تاثیرگذارند به منظور شناسایی، کشت و اهلی کردن آن ها در جهت کاهش فشار به منابع طبیعی و حفاظت از منابع ژنتیکی، ضروری به نظر می رسد، لذا این تحقیق به منظور مدل سازی پراکنش مهم ترین گیاهان دارویی منطقه چهارباغ استان گلستان صورت گرفت. پس از بازدید عرصه موردمطالعه و با توجه به نقشه پوشش گیاهی منطقه، چهار تیپ رویشی انتخاب شد و در هر تیپ سه عدد ترانسکت 50 متری در نظر گرفته شد که در امتداد هر ترانسکت 10 پلات یک مترمربعی به روش تصادفی-سیستماتیک، مستقر و از ابتدا و انتهای هر ترانسکت نمونه خاک از عمق 30-0 برداشت شد. موقعیت تمام نقاط نمونه برداری نیز ثبت شد. پارامترهای بافت خاک، هدایت الکتریکی، ماده آلی، میزان اسیدیته، درصد ازت و رطوبت اشباع اندازه گیری و شیب، جهت شیب و ارتفاع ثبت شد. به منظور مدل سازی از روش تحلیل عاملی آشیان اکولوژیک و رگرسیون لوجستیک استفاده شد. ابتدا نقشه عوامل محیطی موثر بر پراکنش پوشش گیاهی، شامل نقشه عوامل فیزیوگرافی با استفاده ازمدل رقومی ارتفاع و نقشه خصوصیات خاک با استفاده از روش های میانیابی (روش کریجینگ، میانگین متحرک وزن دار نااریب و میانگین متحرک وزن دار نرمال) تهیه شد. دو گونه Thymus kotchyanus Boiss و Achillea millefolium به عنوان مهم ترین گونه های دارویی منطقه مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفتند. نتایج نشان داد که براساس روش ENFA مهم ترین عامل در تعیین مطلوبیت زیستگاه بومادران عامل ارتفاع، بافت خاک و رطوبت اشباع بوده ولی در گونه آویشن، ارتفاع از سطح دریا و بافت خاک جزء عوامل موثر نشان داده شدند. همچنین بر اساس روش رگرسیون لوجستیک، حضور گونه آویشن با ارتفاع دارای رابطه مستقیم و با هدایت الکتریکی رابطه عکس داشت. گونه بومادران نیز با ارتفاع رابطه عکس و با درصد رطوبت اشباع رابطه مستقیم نشان داد. به منظور تطابق نقشه های تهیه شده با نقشه واقعی پوشش گیاهی از ضریب کاپا استفاده شد. درروش رگرسیون لوجستیک ضریب کاپا برای گونه آویشن 57/0 و بومادران 63/0 محاسبه شد. در صورتیکه درروش ENFA ضریب کاپای محاسبه شده برای گونه آویشن 67/0 و بومادران 75/0 به دست آمده آمد؛ که نتایج بیانگر این است که روش ENFA دارای دقت بیشتری نسبت به روش رگرسیون لوجستیک می باشد.