تحلیل تجربی اثر مستقیم بیکاری بر اقتصاد سایه در ایران (رویکرد تقاضای پول)

ادبیات اقتصاد سایه بر نقش بیکاری بر رشد فعالیت های غیر قانونی – اقتصاد سایه – تاکید دارد. گرچه مطالعات مختلفی در شناسایی عوامل موثر بر رشد اقتصاد سایه انجام شده است؛ اما بهطور محدودی اثر مستقیم نرخ بیکاری بر اقتصاد سایه از لحاظ تجربی مورد بررسی قرار گرفته است. در این مقاله ابتدا با استفاده از روش تقاضای پول اندازه اقتصاد سایه در ایران برآورد می شود و سپس با توجه به نقش بار مالیاتی و نرخ بیکاری - طی سال های 1394-1355در شکل گیری اقتصاد سایه، میزان اثر متغیرهای توضیح دهنده اقتصاد سایه در واریانس آن در ایران اندازه گیری میشوند. نتایج حاصل از تخمین رابطه تقاضای پول در چارچوب مدل از تولید رسمی خودرگرسیون با وقفه توزیعی نشان میدهند: اولا: به طور متوسط 16/35 به فعالیتهای اقتصاد سایه اختصاص دارد و نسبت اقتصاد سایه به تولید ناخالص داخلی در دوره تحت بررسی افزایش یافته است. ثانیا: بار مالیاتی و نرخ بیکاری دارای اثر مثبت و معنی داری بر اندازه اقتصاد سایه هستند ثالثا اثر مستقیم و معنیدار نرخ بیکاری بر روند اقتصاد سایه تایید می شود و براساس یافته های حاصل از تجزیه اندازه اقتصاد سایه بر حسب عوامل تشکیل دهنده آن، بهطور متوسط در دوره تحت بررسی، 7 درصد از تغییرات اقتصاد سایه در ایران به طور مستقیم ناشی از تغییرات نرخ بیکاری بوده است.
O53 ،C19،E41 ،E24 ،O17 :JEL طبقه بندی