پاسخ عملکردها و صفات زراعی پنج رقم ارزن دانه ای به تاریخ کاشت

به منظور بررسی اثر تاریخ های مختلف کاشت بر عملکرد، اجزای عملکرد و درصد پروتئین ارقام ارزن دانه ای در منطقه بیرجند، آزمایشی در سال 1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی بیرجند به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تاریخ کاشت به عنوان عامل اصلی در سه سطح (23 اردیبهشت، 13 خرداد و 3 تیر) و رقم به عنوان عامل فرعی در پنج سطح (باستان، چماقی، پیشاهنگ، گاورس سفید و گاورس زرد) در نظر گرفته شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر متقابل تاریخ کاشت و رقم بر تعداد پنجه در بوته، تعداد دانه در پانیکول، درجه روز رشد تا رسیدگی فیزیولوژیکی، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و عملکرد پروتئین تاثیر معنی داری داشت. مقایسه میانگین ها نشان داد که تاریخ کاشت 13 خرداد با میانگین 97/736 عدد بیشترینتعداد پانیکول در متر مربع و تاریخ کاشت 3 تیر با میانگین 3 گرم بیشترین وزن هزار دانه را به خود اختصاص داد. همچنین، بیشترین تعداد پانیکول در متر مربع با میانگین 2/742 عدد در رقم گاورس سفید و بیشترین وزن هزار دانه با میانگین 2/4 گرم به رقم پیشاهنگ اختصاص یافت. رقم چماقی در تاریخ کاشت 13 خرداد با میانگین 2/323 گرم در متر مربع بیشترین عملکرد دانه و با میانگین 1/37 گرم در متر مربع بیشترین عملکرد پروتئین دانه را به خود اختصاص داد اما بیشترین عملکرد بیولوژیک با میانگین 2/1207 گرم در متر مربع مربوط به رقم گاورس زرد در تاریخ کاشت23 اردیبهشت بود. به طورکلی، نتایج این تحقیق نشان داد که برای کشت رقم چماقی، تاریخ کاشت 13 خرداد و برای کشت رقم گاورس زرد، تاریخ کاشت  3 تیر برای زراعت ارزن در بیرجند می تواند مناسب می باشد.