مطالعه ی تطبیقی- تحلیلی محوطه ی گچ سنگی گتوند بر اساس مدارک سفالی

سفال در جایگاه چونان ماده ی فرهنگی، مدرک مهمی برای دست یابی به گاهنگاری و شناخت دوره های استقراری در هر محوطه ی باستانی است. یکی از محوطه های مهم و شاخص از نظر داده های فرهنگی، به ویژه یافته های سفالی، محوطه ی گچ سنگی شهرستان گتوند است. این محوطه در شمال دشت شوشان و در کنار رودخانه ی کارون است. در راستای کاوش آموزشی محوطه، مقادیری سفال در بررسی سطحی و محدوده ی کارگاه I و گمانه های آن گردآوری و مبنای پژوهشی بر بنیاد چند پرسش گردید. پرسش های اصلی مطرح در این پژوهش عبارتند از: 1- گونه های شاخص سفالی از چه نوع و منقش به چه طرح هایی است؛ 2- این گونه ها به کدام فازها تعلق دارد؟ در ضمن، بررسی تحلیلی وضعیت و جایگاه محوطه در بین محوطه های دشت شوشان مساله ی دیگر این پژوهش است. برای رسیدن به پاسخ های مستدل 86 قطعه سفال شاخص انتخاب شد و با روش تطبیقی-تحلیلی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج این مطالعه نشان داد که بیشترین سفال ها از گونه ی دهانه باز مانند کاسه ها و لیوان ها است. غیر از تعداد انگشت شمار که دارای نقوش حیوانی، مابقی منقش به طرح های هندسی است و از منظر زمانی متعلق به فازهای شوشان میانی و متاخر است. به عبارتی از منظر گاهنگاری سفالی می توان گفت: این زیستگاه در اواخر هزاره ی ششم و اوایل هزاره ی پنجم قبل ازمیلاد (شوشان میانی) شکل گرفته بود؛ مساله ای که در بررسی های پیشین باستان شناسانی چون هنری رایت (1969) این فاز زمانی در محوطه شناسایی نشده بود. این محوطه بی وقفه از زمان شکل گیری در فاز مذکور تا واپسین دوران آغازشهرنشینی محل سکونت بوده است. همچنین مطالعه و مقایسه ی سبکی و تکنیکی سفال های شاخص نشان می دهد، صرف نظر از استمرار برخی گونه ها، به تناسب تغییر و نفوذ سنت سفالی، به ویژه در شوشان جدید 1، این محوطه نیز بی تاثیر از این تحولات نبوده و روابط فرهنگی با سایر مناطق فرهنگی داشته است.