اصالت سنجی مسکوکات نقره منسوب به عصر هخامنشی بر مبنای مطالعات فلزکاری کهن (آرکئومتالورژی)

آن چه امروزه به عنوان یک وجه مخرب در تاریخ هنر و فرهنگ کشور محسوب می شود، جعل آثار باستانی به معنای معاصر آن است که سابقه ای حدود 150-100 سال دارد. این آثار با توقیف از سارقان و جاعلان وارد موزه ها شده اند که تا زمانی که به عنوان اثر جعلی شناسایی نشوند، اثر اصل محسوب می شوند که از این رو، شناسایی دقیق و تشخیص اصل از غیراصل این آثار با استفاده از مطالعات علمی و آزمایشگاهی و قبل از ورود به موزه ها، اهمیت بسیار دارد. در این پژوهش، تعداد 10 سکه ی نقره ی منسوب به دوره ی هخامنشی، از یک مجموعه ی 57 عددی که در موزه ی پارس شیراز نگهداری می شوند و از سارقان آثار فرهنگی در مرودشت فارس ضبط شده اند، انتخاب و جهت تعیین اصالت سنجی مورد بررسی آزمایشگاهی قرار گرفته اند. هدف از اجرای تحقیق، پاسخ به این دو پرسش عمده بود: 1- نمونه ی سکه های نقره ی مورد مطالعه بر مبنای فناوری و ریزساختارشناسی با مسکوکات نقره ی عصر هخامنشی مطابقت دارند؟ 2- چگونه می توان از میزان تشابه ساختاری سکه ها به اصالت آن ها پی برد؟ جهت پاسخ به این پرسش ها و پس از انجام مطالعات کتابخانه ای، ابتدا سکه های مورد مطالعه توسط دستگاه PIXE مورد آنالیز عنصری قرار گرفته و میزان عناصر موجود در آن ها اندازه گیری گردید؛ سپس، نتایج به دست آمده با نتایج مطالعه ی صورت گرفته بر روی 57 سکه ی اصل هخامنشی متعلق به موزه ی ملی ایران باستان، به عنوان نمونه های شاهد، مقایسه شدند. نتایج این مقایسه نشان داد که عناصر فلزی، مانند: نقره، سرب، طلا و مس و نحوه ی پراکنش آن ها در نمونه های مورد مطالعه و در سکه های اصل هخامنشی، مقادیر مشابهی دارند که این موضوع می تواند اصالت نمونه ها را تایید نماید. درنهایت، مطالعات تطبیقی نقوش و وزن نمونه ها، شباهت آن ها را با سکه های اصل نقره ی هخامنشی تایید کرد.