مطالعه تنوع ژنتیکی برخی لاین های فلفل (Capsicum annuum L.) با استفاده از تجزیه های آماری چند متغیره

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی 65 لاین فلفل، که از مناطق مختلف کشور و همچنین از کشور چین و مرکز تحقیقات بین المللی سبزیجات (AVRDC) جمع آوری شده بودند؛ آزمایشی به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار برای ارزیابی 13 صفت مرفولوژیک اجرا شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس حاکی از تفاوت معنی دار بین ژنوتیپ ها در سطح احتمال یک درصد از لحاظ تمامی صفات بود. بر اساس مقایسه میانگین صفات مختلف که به روش توکی در سطح احتمال 5 درصد انجام شد، ژنوتیپ های 3095 و 0013 و 26-6 از لحاظ عملکرد و خصوصیات مرتبط با بازارپسندی محصول وضعیت بهتری داشتند. برای تعیین فاصله ژنتیکی و گروه بندی ژنوتیپ ها، تجزیه به عامل ها و تجزیه خوشه ایانجام شد. جهت درک بهتر از روابط داخلی صفات و تعیین گروهی متغیرهای با بیشترین همبستگی، از تجزیه به عامل ها با استفاده از تجزیه به مولفه های اصلی و چرخش عامل ها به روش وریماکس استفاده شد. در این تجزیه چهار عامل مستقل از هم، مجموعا 07/74 درصد از تغییرات را توجیه نمودند. تجزیه خوشه ایبه روش وارد، لاین های ارزیابی شده را در شش گروه متفاوت قرار داد؛ به طوری که این نتایج تا حد زیادی با مناطق جغرافیایی پراکنش لاین ها و همچنین با صفاتی همچون عملکرد و خصوصیات مورفولوژیک مرتبط با بازارپسندی محصول هم خوانی داشتند. نتایج حاصل از رگرسیون گام به گام نشان داد که سه صفت قطر ساقه، طول ساقه و تعداد میوه در بوته بیشترین تاثیر را بر روی عملکرد میوه داشتند. جهت ارزیابی اثرات مستقیم و غیرمستقیم صفات وارد شده در مدل رگرسیونی بر عملکرد میوه، تجزیه علیت انجام شد. نتیجه حاصل از این تجزیه موید تاثیر مستقیم سه صفت یاد شده بر روی عملکرد بود و تاثیر غیر مستقیم این صفات چندان قابل توجه نبود. با توجه به این که در این آزمایش لاین های مورد مطالعه از لحاظ تنوع ژنتیکی تفاوت های قابل توجهی در صفات مورد بررسی نشان دادند نتیجه گیری شد که با انتخاب ژنوتیپ های برتر در هر خوشه که فاصله ژنتیکی بیشتری با یکدیگر دارند می توان در تولید ارقام هیبرید فلفل به منظور بهره جستن از هتروزیس استفاده کرد.