مطالعه آزمایشگاهی حداکثر عمق آب شستگی ناشی از جت های ریزشی آزاد در پایین دست سدهای مخزنی

در مقاله حاضر نتایج یک مطالعه آزمایشگاهی درزمینه تعیین ابعاد حفره آب شستگی حاصل از جت های ریزشی افقی آزاد در پایین دست دریچه های سد های مخزنی ارائه شده است. هندسه حفره آب شستگی به بسیاری از پارامترها مانند دبی جت آب خروجی از دریچه ها، قطر متوسط رسوبات بستر پایین دست و زاویه برخورد جت های ریزشی در صفحه افقی  بستگی دارد. در این مطالعه اثر این پارامترها مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور اثر پارامترهای دبی جت آب خروجی از دریچه ها، قطر متوسط رسوبات بستر پایین دست و زاوی برخورد جت های ریزشی در صفحه افقی مورد ارزیابی قرار گرفته است. جت آب از لوله هایی با مقاطع دایره ای به قطر 25/1 اینچ از ارتفاع ثابت 95 سانتی متر برروی بستر رسوبات پایین دست ریزش می نمود. کف حوضچه پایین دست با سه نوع رسوب غیر چسبنده یکنواخت با قطر متوسط معادل 7/1، 2/3 و 75/6 میلی متر تا ارتفاع 20 سانتی متر پوشانده شد. آزمایش ها با دبی های متفاوت در محدوده 32/1 تا 14/5 لیتر بر ثانیه انجام گرفت. نتایج پژوهش نشان می دهد در تمامی آزمایش های انجام شده حفره آب شستگی در پایین دست مخزن تشکیل شده و با افزایش دبی، مقدار عمق آب شستگی افزایش یافته است. آنالیز حساسیت صورت گرفته بر رابطه عمومی معرفی شده در این پژوهش حاکی از آن است که اعمال 20 ± درصد تغییر در پارامترهای دبی جت، قطر متوسط رسوبات بستر و زاویه برخورد جت های ریزشی در صفحه افقی درمجموع عمق نسبی آب شستگی را به ترتیب 33/12، 23/6 و 03/34 درصد تحت تاثیر قرار می دهد.