واکاوی جواز عدول از شروط واقف

یکی از ویژگی های حق مالکیت، اختیار هرگونه تصرف مالک در آن است. از جمله این اختیارها گذاردن هر گونه شرط از سوی مالک برای اموال موقوفه خویش است. بر این اساس یکی از مسائل مطرح در بحث وقف، جواز یا عدم جواز عدول از شروط واقف است، که دارای اقسام و احکام گوناگونی است. همچنین یکی از ابهاماتی که در این زمینه مطرح است آن است که در صورت جواز عدول از شروط واقف، حدود آن کدام است و آیا طولانی شدن زمان، بر عمل به شروط واقف موثر است؟ بررسی متون فقهی و حقوقی در پاسخ به این ابهام ها بیانگر آن است که اگر شرط کننده با رعایت تمامی شروط صحت شرط، عملی را بر عهده طرف عقد قرار دهد، انجام آن عمل بر مشروط علیه لازم است، از این رو اگر واقف، انجام عملی را در قالب شرط بر عهده موقوف علیهم قرار دهد، بازگشت این شرط در حقیقت به قید است و انجام فعل بر موقوف علیهم واجب نیست، اما اگر موقوف علیهم بخواهند از وقف منتفع شوند باید آن فعل را انجام دهند. همچنین انجام شروطی که واقف بر عهده متولی وقف قرار می دهد، واجب است. نیز گذر زمان، مانع از لزوم وفای به شروط واقف نیست، مگر این که به جهت تغییر زمان، امکان عمل به شروط واقف نباشد.