بررسی تاثیر عوامل اکولوژیک بر ترکیب های اسانس ژنوتیپ‏های مختلف آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak) با استفاده از تکنیک رج بندی

شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.196.94.2.1576.1610 آویشن دنایی با نام علمی Thymus daenensis Celak یکی از گونه های انحصاری کشور ایران می باشد. از آنجا که این گونه یکی از باارزش ترین گیاهان دارویی منطقه زاگرس مرکزی است، بهره برداری بی رویه آن را در معرض خطر انقراض قرار داده است. تکنیک رج بندی (Ordination) ازجمله روش هایی می باشد که ارتباط بین گیاه و متغیرهای محیطی را بررسی می کند. به منظور بررسی تاثیر عوامل اکولوژیک بر ترکیب های اسانس، تعداد 8 رویشگاه آویشن دنایی در استان اصفهان شناسایی و پس از جمع آوری اندام های هوایی گیاه و اسانس گیری، ترکیب های آن شناسایی گردید. 24 عامل بیواقلیمی، خاک و توپوگرافی در رویشگاه ها برای آنالیز رج بندی تعیین شد. نتایج نشان داد عوامل ارتفاع، متوسط دما در مرطوب ترین فصل، همدمایی، میزان بارندگی در مرطوب ترین فصل، میزان بارندگی سالانه، میزان بارندگی در خشک ترین فصل و دامنه درجه حرارت سالانه، درصد رس، سنگریزه، ماده آلی، نیتروژن و پتاسیم قابل جذب از تاثیرگذارترین عوامل بر ترکیب های اسانس بودند. تیمول به عنوان ترکیب اصلی این گونه تحت تاثیر تغییرات دامنه درجه حرارت سالانه، ارتفاع و شیب قرار گرفت. درصد شن خاک و متوسط دما در مرطوب ترین فصل ازجمله مهمترین عوامل تاثیرگذار بر تولید کارواکرول بودند. یافته های حاصل از این مطالعه می تواند نقش ارزشمندی در مدیریت کشت و توسعه آویشن در عرصه های منابع طبیعی و کشاورزی به ویژه با توجه به نوع ترکیب های مورد نیاز در صنایع دارویی و بهداشتی داشته باشد.