توسعه معنویت در دوران کودکی؛ رویکردی نهفته برای ارتقای سلامت و توسعه اجتماعی

معنویت یکی از عوامل تعیین کننده کیفیت زندگی، سلامت و توسعه انسانی، اجتماعی است. هدف این مطالعه مروری، تحلیل ابعاد معنویت مذهبی و شناسایی عناصر مرتبط با توسعه این ابعاد، به ویژه توسعه معنویت در دوران کودکی است. طبق شواهد موجود در متون، تجربیات دوران کودکی و چگونگی پرورش او در این مرحله، اثر مهمی بر کیفیت زندگی و سلامت فرد در طول زندگی او دارد. اغلب نظریه‏پردازان، تکامل بعد معنوی را مرتبط با سایر ابعاد توسعه انسانی مطرح کرده‏اند. در نظریه‏های ارائه شده، عناصر موثر بر شکل‏گیری معنویت یا مراحل توسعه آن در شرایط و زمینه‏های گوناگون (سن کودک و محیط زندگی) مورد بحث قرار گرفته است. حمایت از کودکان برای بیان احساسات و تجارب معنوی مانند عشق و نفرت، امید و ترس، اعتماد و نا امنی، ایجاد فرصت‏ برای احساس حیرت و شگفتی، مهیا کردن زمینه برای تصویرسازی ذهنی، تقدیر از مشارکت کودک در کارها، همچنین بر انگیختن و تشویق کردن کنجکاوی او برای پرسیدن سوال‏های مهم، برخی از روش‏های پرورش معنوی هستند.
همه کودکان با یک معنویت ذاتی متولد می‏شوند و ظرفیت پرورش آن را دارند. جایگاهی که کودک برای خود می‏یابد، احساس تعلق، تجربه معنا و شناخت پیدا کردن نسبت به خود، دیگران و نیروی برتر (امید و اعتماد)، از مهم‏ترین عناصر توسعه معنویت مذهبی در کودکان هستند. اهمیت دادن به زیبایی‏های درونی و تعمق در زیبایی‏ها و پدیده‏های هستی، زمینه رشد خلاقیت و پرورش روح یا تکامل معنوی را فراهم می‏کند. احساس همدلی و مسئولیت‏ پذیری نسبت به خود، سایر موجودات و طبیعت، علاوه بر بهبود کیفیت زندگی فرد می‏تواند در ارتقای سلامت و توسعه اجتماعی نیز موثر باشد.