ارزیابی آسیب پذیری سفره آب زیرزمینی دشت لور استان خوزستان نسبت به آلودگی با استفاده از مدل GODS در محیط GIS

ارزیابی آسیب پذیری آب های زیرزمینی به آلودگی روشی قدرتمند و کم هزینه در شناسایی نواحی مستعد به آلودگی است. در این پژوهش با توجه به ویژگی های هیدرولوژی و هیدروژئولوژیکی دشت لور که در جنوب غربی ایران و شمال غربی استان خوزستان قرار دارد، آسیب پذیری آبخوان در برابر عوامل آلاینده پهنه بندی شده است. بدین منظور از مدل GODS و سیستم اطلاعات جغرافیایی برای پردازش و تجزیه و تحلیل کیفی آبخوان استفاده شده است. در این مدل از مشخصه های موثر در ارزیابی آسیب پذیری سفره آب زیرزمینی شامل نوع آبخوان، خصوصیات منطقه غیراشباع، عمق آب زیرزمینی، نوع خاک استفاده شد که به صورت چهار لایه در نرم افزار ArcGIS 10 تهیه گردید. سپس با وزن دهی و رتبه بندی و تلفیق چهار لایه فوق با استفاده از توابع نرم افزار، نقشه نهایی آسیب پذیری آبخوان نسبت به آلودگی، با تقسیم بندی به چهار محدوده آسیب پذیری کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد تهیه و شاخص GODS برای کل منطقه بین 2/0 تا 87/0 برآورد گردید. جهت صحت سنجی نقشه نهایی آسیب پذیری از نقشه پهنه بندی غلظت نیترات استفاده شد و با روی هم گذاری نقشه مربوط به غلظت نیترات بر روی نقشه نهایی مدل GODS این نتیجه حاصل شد که کلیه نقاطی که دارای نیترات بالا هستند، در محدوده آسیب پذیری زیاد و خیلی زیاد قرار گرفته اند که این امر می تواند دقت و صحت مدل را مورد تایید قرار دهد. از نظر وسعت نیز می توان عنوان کرد که بخش عظیمی از منطقه در محدوده آسیب پذیری خیلی زیاد قرار می گیرد. با توجه به حجم زیاد منابع آب زیرزمینی در منطقه مورد مطالعه و استفاده از آب به منظور شرب و کشاورزی، حفاظت از این مناطق به منظور جلوگیری از آلودگی و مدیریت بهینه منابع آب ضروری است.