تاثیر مدیریت کود بر برخی خصوصیات شیمیایی خاک و جذب عناصر نیتروژن و فسفر توسط خرفه (Portulaca oleracea L.)

به منظور بررسی مدیریت کود بر برخی خصوصیات شیمیایی خاک و جذب عناصر نیتروژن و فسفر توسط خرفه، دو آزمایش جداگانه در دو سال زراعی 94-1393 و 95-1394 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه بیرجند با سه تکرار انجام شد. در آزمایش اول که به صورت کرت های خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی اجرا شد، چهار کود سبز شامل: شاهد (بدون کود سبز)، ماشک گل خوشه ای(Vicia villosa L.)، منداب (Eruca sativa L.) و مخلوط منداب و ماشک گل خوشه ایبه عنوان عامل اصلی و سه سطح کود نیتروژن به صورت خالص شامل: صفر (شاهد)، 50 و 100 کیلوگرم در هکتار به عنوان عامل فرعی بودند. در آزمایش دوم که به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی انجام شد، تیمارهای آزمایش بر اساس ترکیبی از چهار منبع تامین کننده نیتروژن شامل: کود گاوی، ورمی کمپوست، کود شیمیایی (NPK) و شاهد (بدون اعمال هیچ گونه کودی) و نیز چهار نوع کود زیستی شامل: نیتروکسین (شامل ازتوباکتر و آزوسپیریلوم)، میکوریزا (Glomus intraradices)، بیوسولفور (شامل تیوباسیلوس همراه با گوگرد) و شاهد (بدون هیچ گونه کودی) بودند. صفات مورد مطالعه در این آزمایش شامل: درصد کربن آلی و نیتروژن خاک، میزان فسفر قابل جذب خاک، pH و EC خاک و درصد نیتروژن و فسفر زیست توده بودند. نتایج نشان داد که استفاده از کود سبز باعث افزایش درصد کربن آلی، نیتروژن خاک و میزان فسفر قابل جذب خاک و کاهش pH خاک شد. از بین تیمارهای کود سبز مورد مطالعه ماشک گل خوشه اینسبت به سایرین برتر بود. همچنین، استفاده از کود نیتروژن باعث افزایش میزان فسفر قابل جذب، هدایت الکتریکی خاک و عملکرد دانه و کاهش pH خاک شد. در بین منابع تامین کننده نیتروژن، تیمار کود گاوی بیشترین تاثیر را بر درصد کربن آلی، درصد نیتروژن و میزان فسفر قابل جذب خاک داشت. استفاده از کود شیمیایی (NPK) و کود گاوی نسبت به شاهد باعث افزایش 04/16 و 37/10 درصدی عملکرد دانه شد. اما نقش کاربرد کودهای زیستی به افزایش میزان فسفر قابل جذب خاک محدود شد. با توجه به اثر مثبت کودهای آلی و زیستی بر برخی خصوصیات شیمیایی خاک، بیشترین درصد نیتروژن زیست توده خرفه از تیمار مخلوط منداب و ماشک گل خوشه ایو تیمار تلفیق کود گاوی و میکوریزا حاصل شد. همچنین، بیشترین درصد فسفر زیست توده خرفه متعلق به تیمار تلفیق کود گاوی و میکوریزا بود.