تاثیر محلول پاشی با عناصر آهن و روی بر عملکرد و قابلیت فراهمی زیستی عناصر در ارقام گندم نان

به منظور بررسی نقش کودهای نانو کلات آهن و روی بر عملکرد و غلضت عناصر دانه ارقام دیم گندم نان، آزمایشی در سال زراعی 95-1394 در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مغان به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار به اجرا درآمد. عامل اول محلول پاشی در چهار سطح شامل شاهد و محلول پاشی با آهن، روی و آهن + روی بودند و عامل دوم ارقام در چهار سطح شامل دو رقم آفتاب (G1)، کریم (G2) و دو ژنوتیپ جدید (G3 و G4) بودند. غلظت محلول پاشی آهن و روی به ترتیب با نسبت 2 و 5/1 در هزار در سه مرحله پنجه دهی، اوایل سنبله دهی و شیری بودن دانه ها صورت گرفت. ویژگی های مورد مطالعه شامل تعداد سنبلچه در سنبله، تعداد دانه در سنبله، تعداد دانه در سنبلچه، و وزن هزار دانه در سنبله اصلی، عملکرد دانه در متر مربع، غلظت روی، غلظت آهن، مقدار اسید فیتیک و نسبت مولی اسید فیتیک به روی و آهن دانه بودند. نتایج نشان داد که رقم G3 به همراه ژنوتیپ G2 و G4 نسبت به رقم G1 به طور معنی داری عملکرد بیشتر تولید کردند. این افزایش عملکرد عمدتا به علت تعداد سنبلچه بیشتر، تعداد دانه در سنبلچه بیشتر و یا هر دو بود. ارقام G1 و G2 غلظت روی دانه بیشتری در مقایسه با ژنوتیپ های جدید داشتند. کمترین مقدار اسید فیتیک و نسبت مولی اسید فیتیک به روی و آهن در رقم G1 و بیشترین مقدار آنها در ژنوتیپ G4 حاصل شد. بیشترین عملکرد دانه در متر مربع (7/400 گرم)، غلظت روی دانه (4/33 میلی گرم در کیلوگرم) و غلطت آهن دانه (4/87 میلی گرم در کیلوگرم) به ترتیب با کاربرد برگی آهن + روی، روی و آهن حاصل شد. کاربرد روی در مقایسه با سایر سطوح محلول پاشی کمترین مقدار اسید فیتیک (5/6443 میلی گرم در کیلوگرم) و نسبت مولی اسید فیتیک به روی (1/19 میلی گرم در کیلوگرم) را داشت. بنابراین، کاربرد عنصر آهن و به خصوص روی در مناطق دیم با بهبود قابلیت فراهمی زیستی آهن و روی و عملکرد گندم می تواند نقش زیادی در فراهمی عناصر روی و آهن مورد نیاز داشته باشد.