تاثیر منبع نیتروژن بر ویژگی های رشدی، میزان کلروفیل و غلظت برخی عناصر غذایی گیاه ریحان (Ocimum basilicum L.) در سیستم کشت بدون خاک

ریحان (Ocimum basilicum L.) گیاهی یکساله، معطر، علفی و متعلق به تیره نعناع است که به عنوان سبزی تازه و نیز به طور سنتی برای درمان بسیاری از بیماری ها مصرف می شود. تغذیه گیاه یکی از عوامل مهمی است که بر ویژگی های کمی و کیفی گیاهان اثر می گذارد. نیتروژن یکی از مهم ترین عناصر غذایی برای رشد و نمو گیاه است. گیاهان می توانند نیتروژن را به صورت نیترات یا آمونیوم جذب کنند و نسبت نیترات به آمونیوم مورد نیاز برای جذب و رشد بهینه برای هر گونه گیاهی متفاوت است. این آزمایش به منظور بررسی تاثیر نسبت های مختلف نیترات به آمونیوم بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی و غلظت عناصر غذایی در گیاه ریحان در شرایط کشت هیدروپونیک انجام گرفت. به منظور مطالعه اثر نسبت های مختلف نیترات به آمونیوم (100:0، 75:25، 50:50، 25:75 و 0:100) بر گیاه ریحان در سیستم کشت هیدروپونیک، یک آزمایش گلدانی در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار انجام شد. برای ارزیابی ویژگی های رشدی (ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد و سطح برگ ها، تعداد و طول شاخه های جانبی، وزن تر و خشک برگ ها، ساقه ها و ریشه ها)، میزان کلروفیل و غلظت عناصر (نیتروژن، فسفر، پتاسیم، آهن، مس، منگنز و روی در برگ ها و ریشه ها)، نمونه برداری از گیاهان در مرحله گلدهی انجام شد. نتایج این تحقیق نشان داد که شاخص های رشدی گیاه (نظیر تعداد برگ ها، تعداد و طول شاخه های جانبی، وزن تر و خشک برگ ها، ساقه ها و ریشه ها) و شاخص کلروفیل (SPAD) به طور معنی داری تحت تاثیر نسبت های مختلف نیترات به آمونیوم قرار گرفت. نسبت های مختلف نیترات به آمونیوم اثر معنی داری بر ارتفاع گیاه، قطر ساقه و سطح برگ نداشتند. با افزایش غلظت آمونیوم در محلول غذایی شاخص های رشدی و میزان کلروفیل کاهش یافت و برای اکثر شاخص های رشدی و میزان کلروفیل، نسبت 75:25 نیترات به آمونیوم مناسب ترین تیمار بود. همچنین غلظت نیتروژن، فسفر و مس در برگ ها و پتاسیم، آهن، منگنز و روی در برگ ها و ریشه ها به-طور معنی داری تحت تاثیر نسبت های نیترات به آمونیوم قرار گرفت. با کاهش نسبت نیترات به آمونیوم مقادیر نیتروژن، فسفر، آهن و روی در برگ ها افزایش یافت در حالی که مقادیر پتاسیم، مس و منگنز برگ ها و پتاسیم، آهن و منگنز ریشه ها کاهش یافت. یافته های این تحقیق نشان داد که گیاه ریحان برای رشد مناسب به غلظت های پایین تری از آمونیوم در محلول غذایی نیاز دارد. بنابراین محلول غذایی شامل نسبت 75:25 نیترات به آمونیوم برای تولید گیاه ریحان تحت شرایط کشت هیدروپونیک توصیه می-گردد. واژه های کلیدی: آمونیوم، ریحان، عناصر کم مصرف، نیترات، هیدروپونیک