بررسی وضعیت تکثیر طبیعی و تعیین زمان و مکان تخمریزی ماهی سیاه کولی (Vimba vimba persa Pallas, 1814) در سفید رود

این مطالعه در قالب پروژه بررسی وضعیت تکثیر طبیعی ماهیان اقتصادی مهاجر دریای خزر در سفیدرود، از آذر ماه 1378 تا دیماه 1379 با استفاده از پره های با چشمه 2 تا 22 میلیمتر، تور پرتابی با چشمه 6 تا 15 میلیمتر (گره تا گره مجاور) و دستگاه صید الکتریکی انجام شد.
نتایج بررسی 621 مولد و 1136 لارو و ماهیان جوان تا انگشت قد نشان داد که زمان کوچ تخم ریزی به سفیدرود اواخر بهمن تا تیر ماه و اوج آن از نیمه دوم فروردین تا اواخر اردیبهشت می باشد. طول چنگالی در نرها 116 تا 208 (17. 95 153. 1±) و در ماده ها 122 تا 222 (16. 46 ± 173. 5) میلیمتر، وزن کل بدن در نرها 21. 1 تا 116. 1 (19. 23 ± 52. 92) و در ماده ها 23. 1 تا 170 (22. 88 ± 77. 90) گرم اندازه گیری شد. نرهای 2 تا 6 (0. 86 ± 3. 53) ساله و ماده های 3 تا 7 (0. 92 ± 4. 19) ساله در تخم ریزی شرکت نموده و سن بلوغ آنها بترتیب 2 و 3 سال تعیین شد. در مجموع، نرها 51. 82 و ماده ها 48. 18 درصد مولدین را تشکیل می دادند که این نسبت تنها در اردیبهشت ماه تفاوت معنی دار داشت. وزن گناد در نرها 1. 13 تا 7. 92 (میانگین 0. 29 ± 2. 89) گرم و در ماده ها 3. 21 تا 25. 47 (میانگین 1. 52 ± 10. 40) گرم بود. این عامل در خرداد ماه بیشترین مقدار را داشته و در مولدین ماده با افزایش فاصله از مصب افزایش می یافت. 85. 7 درصد ماده ها دارای شاخص گونادوسوماتیک (GSI) بین 11 تا 19 درصد و 95. 5 درصد نرها دارای GSI بین 3 تا 8 درصد بودند.
تخم ریزی این ماهیان اواسط اردیبهشت تا اواخر تیر ماه (اوج در خرداد) در دمای آب 18 تا 29 درجه سانتیگراد و بر روی بسترهای قلوه سنگی و سنگریزه ای در طی شبانه روز، در فاصله 25 تا 79 کیلومتری دهانه سفیدرود در رودخانه اصلی و شاخابه های فرعی آن (دیسام و زالکی روخان) انجام می گیرد که منطقه کیسوم (30 کیلومتری مصب) تا سد سنگر (52 کیلومتری مصب) و شاخابه دیسام بعنوان مهمترین مناطق زاد و ولد سیاه کولی تعیین شدند.