عوامل تسهیل کننده و موانع ارائه خدمات سلامتی در زمان وقوع بلایای طبیعی

بحران های ناشی از بلایای طبیعی به علت قطع روند طبیعی زندگی، آثار ناگواری مانند مرگ و میر، جراحت، از کارافتادگی، تخریب تشکیلات اجتماعی و ایجاد حجم زیادی از نیازهای انسانی، مانند کمک های اولیه و خدمات پزشکی، نیازمند مدیریتی توانمند و هماهنگ در سطوح مسولین و نهادهای اجرایی است. در مراحل اولیه بلایا خدمات سلامتی عامل اصلی بقا هستند. از آنجایی که بلایا تاثیر چشمگیری بر بهداشت، سلامت عمومی و رفاه جامعه آسیب دیده می گذارد، لذا بررسی موانع و عوامل تسهیل کننده خدمات سلامتی در زمان وقوع بلایا بسیار حایز اهمیت بوده و در این مقاله سعی شده است بر اساس تجربیات ارایه دهندگان خدمات سلامتی در بلایا به بررسی عوامل بازدارنده و تسهیل کننده در ارایه خدمات سلامتی در زمان وقوع بلایا پرداخته شود.
پژوهش حاضر به روش گراندد تئوری انجام شد. نمونه ها 14 نفر شامل پرستار، روانپزشک، مددکار، روانشناس، پزشک عمومی، کارشناس بهداشت،اپیدمیولوژیست و دو نفر از اهالی بم بودند. از مصاحبه های نیمه ساختار یافته برای جمع آوری داده ها استفاده شد. کلیه مصاحبه ها ضبط و سپس کلمه به کلمه دست نویس شد تا مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. تجزیه و تحلیل داده های این تحقیق به روش استراوس و کوربین صورت گرفت.
عوامل انسانی، هماهنگی، امکانات و تجهیزات، مشکلات مدیریتی و فرهنگی و اطلاعاتی با کدهایی مثل کمبود نیروی متخصص، عدم هماهنگی، کمبود نیرو و تجهیزات، خود محوری، نبود اطلاع رسانی و... به عنوان موانع و عوامل بازدارنده ارایه خدمات سلامتی توسط مشارکت کنندگان مطرح شدند. عوامل تسهیل کننده ارایه خدمات سلامتی شامل مدیریت، خدمات فرهنگی – آموزشی، نیروی انسانی و امکانات و تجهیزات با کدهای مدیریت واحد، لزوم هماهنگی، اهمیت حمل مصدوم، لزوم توجه به مسایل فرهنگی، لزوم وجود پزشک و پرستار، تامین نیازها بر اساس فرهنگ و... توسط مشارکت کنندگان مطرح شدند.
شرکت کنندگان در این مطالعه معتقدند که بزرگترین مانع برای ارایه خدمات سلامتی در زمان وقوع بلایا یا عدم هماهنگی است که در عواملی مثل مدیریت، نیروی انسانی، تجهیزات و اطلاع رسانی به طور کامل مشهود بود و می توان با هماهنگی کاری و طی فرآیندی شامل بررسی سریع محل، فراخوان و اعزام گروه ها، تامین و توزیع اطلاعات و ارزیابی مداوم عملکرد، خدمات کارآ، سریع و با کیفیت بالا به مردم منطقه آسیب دیده ارایه داد.