کشف بیماری آلزهایمر

کرپلین در هشتمین ویرایش (1910) از: «روانپزشکی، کتاب درسی برای دانشجویان و پزشکان» چنین نوشت که «گروه ویژه ای از موارد با دگرگونی های یاخته ای بسیار شدید» به وسیله آلزهایمر مورد بحث قرار گرفته است. آن دگرگونی ها عبارت بودند از: «پلاکهای بیش از حد متعدد، مرگ تقریبا یک سوم از یاخته های قشر مغز، که به عوض آنها کلافه های خاصی از نوروفیبریلها با رنگ تند جایگزین شده بودند». طبق نظر کرپلین، این دگرگونی ها «نشان دهنده شدیدترین شکل خردزدودگی سالمندی است». کرپلین هنگامیکه نوشت: «تعبیر بالینی این بیماری آلزهایمر هنوز نامعلوم است»، در واقع برای نخستین بار به عنوان «بیماری آلزهایمر» اشاره کرد. از همان زمان ابهاماتی درباره تشخیص بیماری آگوسته دتر (نخستین موردی که آلزهایمر در 1906 معرفی کرد)، و دلیل نامیدن این وضعیت با عنوان «بیماری آلزهایمر» توسط کرپلین وجود داشت. اکنون پس از یکصد سال به نظر می رسد پاسخهای معتبری به این پرسشها در دست است. توصیف خردزدودگی آگوسته دتر به وسیله آلزهایمر در 1907، و سپس به وسیله پروسینی در 1909، به پلاکهای پیری و کلافه های نوروفیبریلری اشاره داشت. افزون براین، پروسینی مغز این بیمار را بازبینی کرد و هیچ نشانه چشمگیری از آرتریواسکلروزیس که برخی به عنوان تشخیص این بیمار به آن معتقد بودند نیافت. در سال 1998 دانشمندان در بخش نوروبیولوژی انستیتوی ماکس پلانک در مارتینز رید آلمان، و در دانشگاه مونیخ برشهای مغزی نخستین مورد گزارش شده از بیماری آلزهایمر را بازیافتند. بررسی این برشهای مغزی نشان دهنده شمار زیادی از کلافه های نوروفیبریلری و پلاکهای آمیلویید بود. بنابراین، نخستین مورد گزارش شده، نمونه دقیقی از بیماری آلزهایمر مطابق معیارهای امروزی است. این نیز جالب است که در 1997 دکتر گربر و همکارانش در قسمت روانپزشکی انستیتوی ماکس پلانک، گروه نورومرفولژی در مارتینزرید آلمان، برشهای مغزی بافت شناختی دومین مورد آلزهایمر به نام یوهان اف. را که با وجود گذشت نود سال به خوبی حفظ شده بود شناسایی کردند. بررسی این برشها پلاکهای متعدد آمیلوییدی را آشکار کرد اما هیچ کلافه نوروفیبریلری در قشر مغز یافت نشد. این وضعیت با شکلی کمتر شایع از بیماری آلزهایمر مطابق است که می توان عنوان «فقط پلاک» را به آن داد. پژوهشگران در انستیتوی ماکس پلانک غربالگری موتاسیونی اکسون 17 از پیش ساز آمیلوییدی ژن پروتئین، و ژنوتیپینگ برای آلل های E آپولیپوپروتئین انجام دادند. معلوم شد که این بیماری برای آلل E اپسیلون 3 آپولیپوپروتئین، هموزیگوت است و فاقد موتاسیونهای APP در کودونهای 692، 693، 713 و 717 می باشد. در مورد برشهای مغزی آگوسته دتر، ژنوتیپینگ برای آلل های E اپسیلون 4 آپولیپوپروتئین، فقدان این عامل خطر برای بیماری آلزهایمر را نشان داد و در عین حال معلوم کرد که تحلیل موتاسیونی بافتهای مغزی به جا مانده از نود سال پیش هنوز عملی است. به این ترتیب در یکصدمین سالگرد کشف تاریخی دکتر آلزهایمر، یافته های او دیگربار تایید می شود.