جهل گریزی و جور ستیزی در فقه جعفری

فقه شیعی که رهین تلاش بی بدیل صادق آل محمداست، بواسطه جامعیت و توانایی خاص در میان سایر مکاتب از امتیازاتی برخوردار است. عمق بصیرت و برنامه ریزی جامع و آگاهی کامل امام صادقموجباتی را فراهم کرد تا شیعه در «تفقه دینی» زبانزد جوامع علمی بشر در طول اعصار گردد؛ قبل از زمان صادقین عدم دسترسی به شیوه صحیح فقهی برای شیعیان یک ضعف محسوب می گردید؛ زیرا مبانی این علم از سوی پیامبر و امیرمؤمنان تبیین گردیده بود، لیکن سیاستهای اموی سعی در تخریب و تضعیف آن داشت. لذا امام صادق نهضت علمی و فقهی شیعی را به گونه ای بنیان نهاد که در عین برخورداری از علم و حکمت، منطق و بصیرت، به مقابله جدی و مبارزه علمی با تفکرات انحرافی و مصلحت ساز از سوی حاکمان و ظلمه بپردازد. او در این شیوه، ارائه حجم فراوانی از علوم و فنون با اندیشه توحیدی، خبره پروری، طبقه بندی علوم و ایجاد ارتباط منطقی میان آنها، نظام سازی، نوآوری و قانون مندی فقه، ارائه اسلوب اصل سازی و قاعده پذیری را در متن علوم اسلامی از آن جمله فقه به خوبی نهادینه ساخت. این مقاله به بعضی از مختصات فقه مزبور از جهت مبانی علمی و سیاسی بویژه مقابله با ظلمه و طواغیت می پردازد.