بررسی توزیع مکانی و زمانی یخبندان در ایران و نقش آن در حمل و نقل جاده ای*

پدیده یخبندان همه ساله خسارات گسترده ای را در زمینه های مختلف از جمله حمل و نقل جاده ای ایجاد می کندو وسعت خسارات ناشی از وقوع یخبندان در بخش های مختلف از جمله کشاورزی، آبرسانی، تهیه و توزیع سوخت، انرژی، جهانگردی، فعالیت های صنعتی، حمل و نقل؛ اعم از پل سازی و جاده سازی و خطرات جاده ای، لزوم شناخت و مطالعه دقیق این پدیده را به منظور مقابله با خسارات احتمالی آن ضروری می سازد.
آگاهی از زمان آغاز و خاتمه یخبندان نقش بسیار مؤثری در مدیریت عملیات راهداری زمستانه، اقدامات ایمنی پلیس راه و آمادگی بیشتر رانندگان دارد. در این تحقیق با هدف مطالعه توزیع زمانی و مکانی پدیده یخبندان و اثرات آن بر ایمنی حمل و نقل جاده ای به تجزیه و تحلیل داده های روزانه هواشناسی مربوط به 119 ایستگاه هواشناسی سینوپتیک در طول سال های 77-1368 پرداخته شد. پس از استخراج اطلاعات مربوط به یخبندان احتمال وقوع هر یک محاسبه شده و با استفاده از مدل رگرسیون به تعیین ارتباط بین متغیرهای مورد مطالعه با ارتفاع و عرض جغرافیایی ایستگاه های برگزیده پرداخته شد و معادلات مربوط به کل کشور محاسبه گردید.
پس از محاسبه روابط و برآورد احتمال وقوع در کلیه ایستگاه ها، عملیات درون یابی و تعیین محدوده های مکانی و زمانی آغاز و خاتمه یخبندان با استفاده از نقشه رقومی ارتفاعی کشور انجام شد. نتایج این تحقیق براساس محاسبات انجام شده و معادلات آنها بر پایه تابعی از ارتفاع و عرض جغرافیایی، در بخش نتیجه گیری این مقاله مفصلا بیان گردیده اند.