بررسی انتقادی «راهنماهای شش گانه اخلاق در پژوهش ایران»

«راهنماهای شش گانه اخلاق در پژوهش»، شامل دستورالعمل هایی اخلاقی در «پژوهش های ژنتیک»، «پژوهش بر گروه های خاص»، «پژوهش بر حیوانات»، «پژوهش بر گامت و جنین»، «پژوهش های پیوند عضو و بافت» و «کارآزمایی هایی بالینی» است. این راهنماها به وسیله شورای سیاست گذاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و مرکز تحقیقات اخلاق و تاریخ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال 1385 تدوین شده و هدف از تهیه آنها، ارائه راهکارهای اخلاقی در شش حوزه پژوهشی نوپا در علوم پزشکی و زیستی است که برانگیزنده مسائل گوناگون اخلاقی و حقوقی هستند. با این حال، به نظر می رسد نقاط ضعف، ابهام و کاستی هایی در تالیف و تدوین آنها راه یافته است. این مقاله به بررسی انتقادی راهنماهای شش گانه می پردازد.
یک راهنمای اخلاقی مطلوب، نظریه ای کلی، موجه و منسجم را در فلسفه اخلاق در برمی گیرد و با استفاده از آن، به صورت شفاف، صریح و دقیق، راهکارهایی را درباره همه مسائل مربوط به موضوع، نه مسائل نامرتبط، ارائه می دهد. مجموعه «راهنماهای شش گانه اخلاق در پژوهش» نظریه ای کلی، موجه و منسجم را درباره اخلاق نمایان نمی کند و فاقد شفافیت، جامعیت و دقت مناسب است. همچنین، برخی دستورالعمل های این مجموعه، خارج از گستره اخلاق و در واقع، حقوقی یا فنی است.