بررسی تاثیر ورزشهای تنفسی بر عملکرد ریوی جانبازان شیمیایی

به دنبال استفاده وسیع سلاح های شیمیایی در جنگ تحمیلی علیه ایران عوارض متعدد شناخته و ناشناخته در دستگاه های مختلف بدن به ویژه دستگاه تنفسی گزارش گردیده است. جهت اصلاح مشکلات ریوی جانبازان شیمیایی اقدامات متعددی از جمله دارو درمانی، اکسیژن درمانی،... و نوتوانی ریه انجام میگردد.
در این راستا پژوهشی با هدف تعیین تاثیر ورزش های تنفسی (لب غنچه ای- دیافراگمی) بر عملکرد ریوی جانبازان شیمیایی در قسمت طب کار بیمارستان تامین اجتماعی شهرستان خرم آباد انجام گرفت.
پژوهش حاضر بصورت کارآزمایی بالینی شاهد دار از نوع مقایسه قبل و بعد می باشد که با هدف بررسی تاثیر ورزشهای تنفسی (لب غنچه ای – دیافراگمی) بر عملکرد ریوی جانبازان انجام شد. تعداد 68 جانباز شیمیایی بصورت مبتنی بر هدف انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. نمونه ها از نظر متغیرهای سن، شاخص توده بدنی، نوع گاز، سال تماس با گاز شیمیایی، دفعات مراجعه و بستری، نوع سرفه و نیز شاخصهای ظرفیت حیاتی کوشایی، حجم بازدمی کوشایی ثانیه ی اول و... همسان شدند. جهت سنجش عملکرد ریوی، از اسپیرومتری ریه استفاده شد. در گروه آزمایش، پس از اندازه گیری شاخص های اسپیرومتریک، ورزش ها به مدت 10 روز و هر روز 15 دقیقه انجام شد. پس از پایان10روز مجددا شاخص های اسپیرومتریک اندازه گیری شد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه، فرم بررسی شدت تنگی نفس (معیار انجمن توراکس آمریکا) و فرم مخصوص دسته بندی نتایج آزمون عملکرد ریوی بود.
میانگین تفاوت مرحله ی قبل و بعد شاخص های عملکرد ریوی (ظرفیت حیاتی کوشایی FVC، حجم بازدمی کوشایی ثانیه ی اول FEV1، جریان میان بازدمی کوشاییFEF25-75% و حداکثرجریان بازدمیPEF) گروه آزمایش به ترتیب برابر (5/16درصد، 7/16درصد، 42/17درصد، 91/17درصد) و درگروه کنترل بترتیب برابر (43/3درصد،62/2 درصد، 53/1درصد و26/1درصد) بود که آزمون آماریt مستقل تفاوت معناداری را به ترتیب P-value های (009/.، 004/0، 018/0، 013/0) در گروه آزمایش نشان داد و تفاوت میانگین مرحله ی قبل و بعد شاخص های عملکرد ریوی در گروه کنترل معنادار نبود. همچنین این پژوهش نشان داد که میانگین درصد کاهش شدت تنگی نفس در گروه آزمایش 59/65 درصد و در گروه کنترل 18/0درصد بود که آزمون آماری t مستقل با 000/0=p تفاوت معناداری را بین دوگروه نشان داد.
بر حسب نتایج حاصل از این پژوهش انجام ورزشهای تنفسی لب غنچه ای و دیافراگمی موجب بهبود و اصلاح شاخصهای عملکرد ریوی در اسپیرومتری ریه شده و شدت تنگی نفس در گروه آزمایش کاهش معناداری داشته و با نتایج مطالعات مشابه همخوانی دارد.