مطالعه توزیع مکانی و زمانی بارش و اثرات آن بر ایمنی حمل ونقل جاده ای در ایران

شناخت پدیده های آب و هوایی نقش بسزایی در کاهش تصادف های جاده ای و هزینه های نگهداری راه دارد. در سالهای اخیر نقش شرایط جوی در بروز سوانح جاده ای، راهداری زمستانه جاده ها و کاهش خسارات زیست محیطی، توجه بسیاری از پژوهشگران را به خود معطوف داشته است. آگاهی از زمان آغاز و خاتمه ریزش برف نقش بسیار مؤثری در مدیریت عملیات راهداری زمستانه، اقدامات ایمنی پلیس راه، آمادگی بیشتر رانندگان و کلیه افرادی که به نوعی با شبکه حمل ونقل در ارتباط هستند، دارد. در این مقاله با استناد به آمار 119 ایستگاه هواشناسی به تعیین احتمال زمان آغاز و خاتمه بارش در سطح کشور پرداخته شد. زمان آغاز ریزش برف در کشور به طور گویایی تابع ارتفاع، عرض جغرافیایی و ویژگی های محیطی است، به نحوی که براساس محاسبات صورت گرفته در ارتفاعات البرز، زاگرس، خراسان و آذربایجان زمان آغاز ریزش برف آبان ماه است که البته بخش های بسیار مرتفع و قلل این ارتفاعات در مهرماه نیز ریزش برف را تجربه می کنند. براساس نقشه توزیع زمانی و مکانی خاتمه ریزش برف در بیشتر مناطق کوهستانی، ریزش برف تا اردیبهشت ماه ادامه دارد. از این رو بر پایه نتایج به دست آمده می توان در مناطق مختلف کشور آغاز و طول دوره عملیات راهداری زمستانه را تعیین کرد. در نهایت با توجه به اهمیت تحلیل آمار تصادف های مرتبط با شرایط نامساعد جوی به بررسی این آمار در سطح کشور پرداخته شد. در این تحقیق با استناد به آمار تصادف های جاده ای سالهای 1369-1377 به تعیین توزیع مکانی سهم بارش در وقوع، نوع و نحوه برخورد تصادف ها پرداخته شد. بر اساس نتایج به دست آمده از تحلیل تصادف ها همراه با بارندگی سهم بارندگی از مجموع تصادف ها همراه با شرایط نا مساعد جوی در استانهای فارس، کهکیلویه و بویراحمد و هرمزگان به نسبت دیگر استانها بالاتر بود. بیشتر تصادف ها در شرایط بارندگی از نوع خسارتی است و نحوه برخورد بیشتر تصادف ها از نوع برخورد جلو به پهلو است. در شرایط ریزش برف استانهای چهارمحال و بختیاری، زنجان و تهران سهم بیشتری را به خود اختصاص داده اند و مشابه شرایط بارندگی بیشتر تصادف ها از نوع خسارتی است.