اثرات سطوح مختلف نیتروژن و تراکم بر میزان تولید گل مواد موثره و کارایی مصرف نور در گیاه د ارویی همیشه بهار(Calendula officinalis)

علی اکبر عامری، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالیمهد ی نصیری محلاتی، دانشکده کشاورزی دانشگاه فرد وسی مشهد چکید هبه منظور بررسی اثرات سطوح مختلف نیتروژن و تراکم بر میزان تولید گل، مواد موثره و کارایی مصرف نور در گیاه د ارویی همیشه بهار آزمایشی طی دو سال (1384 و 1385) به صورت طرح کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مشهد اجرا گردید. سطوح تیمار کود نیتروژن (فاکتور اصلی) شامل صفر، 50، 100 و 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و سطوح تیمار تراکم (فاکتور فرعی) شامل20، 40، 60 و 80 بوته در متر مربع و صفات مورد بررسی شامل عمل کرد وزن خشک گل، میزان عصاره و اسانس موجود در گل، و در نهایت میزان کارایی استفاده از نور بود. نتایج حاصل از تجزیه مرکب داده های دو سال آزمایش نشان د اد که تیمارهای نیتروژن و تراکم، بر صفات مورد بررسی تاثیر آماری معنی د اری د اشتند. بیشترین میزان تولید گل خشک در تیمار 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن به میزان 102 گرم در متر مربع بد ست آمد. کاهش میزان نیتروژن به100 کیلوگرم در هکتار، باعث 93/ 16 درصد کاهش عملکرد گل خشک شده و مقدار آن به 85 گرم در متر مربع رسید. با توجه به تاثیر تیمارهای تراکم و نیتروژن، روی عمل کرد گل خشک، میزان نهایی تولید عصاره و اسانس در واحد سطح نیزد ر سطوح مختلف تراکم و نیتروژن متفاوت بود. بیشترین مقدار تولید عصاره و اسانس در واحد سطح مربوط به تیمارهای150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن و تراکم 80 بوته در هکتار بود. اثر تیمارهای نیتروژن و تراکم نیز روی کارایی مصرف نور معنی دار بود. در تیمار عدم مصرف کود نیتروژن، هر چه میزان تراکم افزایش پیدا نمود، کارایی مصرف نور نیز زیاد شد و از 10/ 1 گرم بر مگاژول در تراکم 20 بوته در متر مربع به 26/ 1 گرم بر مگاژول در تراکم 80 بوته در متر مربع رسید. . در این سطح از تیمار نیتروژن نیز با افزایش تراکم، میزان کارایی استفاده از نور نیز افزایش پیدا نمود و از 41/ 1 گرم بر مگاژول در تراکم 20 بوته در متر مربع به 44/ 1 گرم بر مگاژول در تراکم 80 بوته در متر مربع رسید.