بررسی فعالیت آنتاگونیستی جد ایه های Bacillus subtilis علیه عامل بیماری مرگ نارون Ophiostoma novo-ulmi در شرایط آزمایشگاهی

میرمعصوم عراقی، انش آموخته کارشناسی ارشد رشته بیماری شناسی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان کامران رهنماو میثم تقی نسب، اعضای هیات علمی گروه گیاه پزشکی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگانچکید هرای انجام این طرح از 5 جد ایه Ophiostoma novo-ulmi و تعد اد ی جد ایه مربوط به گونه Bacillus subtilis که با استفاده از آزمایشات بیوشیمیایی و منابع معتبرشناسایی شد ند (7) استفاده شد. به منظور بررسی اثر آنتاگونیستی جد ایه ها بر علیه عامل بیماری باکتری ها به صورت خطی یا نقطه ای روی محیط کشت مالت آگار به فاصله 1-5/0 سانتی متر از لبه تشتک کشت داده شد. 24 ساعت بعد قطعه ای از محیط کشت حاوی قارچ عامل بیماری در وسط تشتک پتری قرار داده شد. پتری ها به مد ت 7 روز در دمای 24 درجه سانتی گراد نگهد اری شد ند. وجود هاله بازدارندگی به عنوان واکنش مثبت بازدارندگی محسوب شد (جد ول 1). به منظور بررسی اثر مواد بازد ارند ه رشد ی بر رشد میسلیوم و جوانه زنی اسپورهای عامل بیماری مطابق روشLoper و Kvausو(3) عمل شد. مقد ار100 میکرولیتر از سوسپانسیون جد ایه های باکتریایی و آب مقطر سترون به عنوان شاهد به محیط PDA اضافه و توسط میله شیشه ای در سطح محیط پخش شد. سپس برای مد ت 3 روز در دمای 25 درجه سانتی گراد نگهد اری گردید ند. پس از سه روز، با استفاده از میله شیشه ای و آب مقطر سترون، باکتری ها از سطح محیط کشت شسته شد ند و پتری های مزبور به همراه پتری های شاهد به مد ت 30 د قیقه در معرض بخار کلروفرم قرار گرفتند. آنگاه یک قرص به قطر 5 میلی متری از حاشیه کشت چهار روزه قارچ O. novo-ulmi و یا 1 میلی لیتر از سوسپانسیون اسپور قارچ به داخل پتری ها انتقال داده شد. پس از 5 روز درصد بازد ارد گی از رشد میسلیوم و یا جوانه زنی اسپور در ظروف تیمار در مقایسه با ظروف شاهد محاسبه گردید. بررسی تاثیر ترکیبات فرار ضد قارچی مطابق روش Rossall وFiddaman و(2) انجام گرفت. ابتدا جد ایه های باکتری جد اگانه در محیط کشت PDA و حلقه ای از جد ایه های قارچ O. novo-ulmi نیز جد اگانه در مرکز پتری PDA کشت گردید ند. درصد بازدارندگی جد ایه های باکتری پس از 4 روز محاسبه گردید. نتایج بررسی های میکروسکوپی اثرات جد ایه های باکتری باسیلوس علیه جد ایه های قارچ عامل بیماری نشان د اد که جد ایه های مختلف باسیلوس از طریق ترشح مواد بازد ارند ه رشد ی، با ایجاد تغییر شکل (د فورمه کرد ن)، تورم و خمید گی انتهای هیف و واکوله کردن باعث کنترل قارچ بیمارگر می شوند (شکل 1). هر 3 جد ایه با ترشح ترکیبات فرار و غیرفرار از رشد میسلیوم و جوانه زنی اسپورهای عامل بیماری جلوگیری کرد ند (جد ول 1). رشد سریع در محیط مایع، توان سازگاری بالا، تولید آنتی بیوتیک های فراوان، طیف وسیع میزبانی و از همه مهم تر توان اسپورزایی بالاد ر مقایسه با سایرباکتری های آنتاگونیست، از وبژگی هایی است که این باکتری را به عنوان یک عامل بیوکنترلی مناسب، مطرح کرد هاست (1، 6).