بررسی توان تولید بر اساس تنوع و فراوانی کفزیان در رودخانه شمرود سیاهکل

حشرات بیشترین سهم را از نظر تعداد در بین بی مهرگان رودخانه ها دارا هستند و بقیه گروه ها از اهمیت کمتری برخوردارند. آنها در زنجیره غذایی رودخانه ها بعنوان مصرف کنندگان اولیه از تولیدات گیاهی نظیر جلبک ها، دیاتومه ها، خزه ها و اجزای پوسیده برگها استفاده می کنند. رودخانه شمرود سیاهکل از ارتفاعات دیلمان سرچشمه می گیرد و در طول مسیر خود تعدادی از رودهای فرعی به آن پیوسته و بدین ترتیب بر حجم آب آن افزوده می شود. به منظور شناسایی موجودات آبزی این رودخانه در 30 کیلومتر از طول آن بفواصل هر 5 کیلومتر یک ایستگاه تعیین و با استفاده از قاب توری (Suber sampler) 40*40 سانتیمتری طی یک سال (آبان 1374 تا مهر 1375) نمونه برداری انجام گردید. در این مطالعات 8 جنس یک روزه از (Ephemeroptera) با بیشترین تنوع زیستی، دو جنس بهاره از (Plecoptera) ، چهار جنس از سوسکها (Coleoptera) به شکل لارو و بالغ، پنج جنس از بال موداران (Trichoptera) بصورت لارو و شفیره، شش جنس دوبالان (Diptera) به شکل لارو و شفیره با بیشترین فراوانی، همچنین نمونه هائی از Oligochaeta، Hydracarina و Turbelaria شناسایی شدند. فراوانی جنس های مختلف کفزیان در ایستگاه های کوهستانی تقریبا مشابه یکدیگر بوده و تنوع جنس ها نیز بیشتر بود اما در ایستگاه های پائین دست (شیب کمتر) فراوانی بعضی خانواده ها و جنس ها همچون Chironomidae و Hydropsyche sp. افزایش و تنوع جنس ها نیز کمتر می گردید. طبق محاسباتی که با روش شاخص زیستی بی مهرگان و میانگین سالیانه فراوانی (1/26) انجام شد، قابلیت تولید این رودخانه 348 کیلوگرم در هکتار می باشد و میانگین کل زی توده ایستگاه ها 15/4 گرم در مترمربع بدست آمد. مطالعات نشان می دهد که ایستگاه های 1، 2 و 3 با وضعیت زیستی 45/1، 46/1، 48/1 در طبقه یک کیفی آب و ایستگاه های 4، 5 و 6 با وضعیت زیستی 53/1، 53/1، 55/1 در طبقه دو کیفی آبی جای می گیرند. در طول مسیر مطالعاتی رودخانه، وضعیت زیستی آن برابر با 5/1 محاسبه شد که معادل طبقه الیگوساپروبی است و رده بندی کیفی آب آن یک می باشد. این رودخانه را می توان به دو ناحیه ماهیان بلند باله (Grayling zone) و ماهیان سس (Barbel zone) تقسیم بندی نمود.