فقر در کشورهای در حال توسعه: تعریف، وسعت و رهنمودها

اگر نگاهی بر نوشتارهای در زمینه فقر بیندازیم، بی درنگ درمی یابیم که توافق عام روی تعریف با معنایی از فقر، وجود ندارد. آنچه که تقریبا در همان نگاه نخست متوجه می شویم تعریفی کلی است که به همین جهت به راه های گوناگون قابل تفسیر می باشد. برای مثال، "گزارش نهم در مورد سیاست توسعه دولت فدرال آلمان " بیان می دارد که افراد مبتلا به فقر، قادربه اداره یک سطح قابل قبول و مناسب زندگی نیستند (BMZ 1992, 13). تقریبا هر فردی که درمورد موضوع فقر می نویسد، به یقین، با این نحوه تعریف موافق است. اما طریقی که در آن راستا" زندگی قابل قبول و مناسب" در واقعیات نمود می یابد، موضوعی است که بسته به نظامهای ارزشی اجتماعی، مذهبی و فرهنگی، نظرها بسیار متنوع شده و دور از هم قرار می گیرند. درگزارش دولت فدرال آلمان، جنبه های زیر فهرست شده اند: "فقر به معنای کافی نبودن تغذیه، نرخ بالای مرگ و میر نوزادان، امید به زندگی پایین، فرصتهای تحصیلی ناچیز، آب آشامیدنی سالم غیرکافی"، بهداشت و درمان ناکافی، مسکن نامناسب و فقدان مشارکت در فرایندهای تصمیمگیری می باشدپ (BMZ 1992, 13). در اینجا نیز می بینیم که این فهرست هنوز امکان تفسیرهای متفاوت در مورد جزئیات را باقی گذاشته و در عین حال ما را به نتیجه قاطعی نمی رساند. بنابراین ملاحظات زیر باید به عنوان ملاحظاتی نسبی مورد توجه قرار بگیرند، زیرادر چارچوب یک نظام ارزشی معین که نمی توان مدعی معتبر بودن جهانی آنها شد، بسط وتوسعه یافته اند. البته مسئله نسبیت از این نوع در بیشتر زمینه های مورد بحث اجتناب ناپذیراست و مادامی که فرد نسبت به آن آگاهی داشته باشد، مسئله مهمی نخواهد بود.
هر تحلیلی از فقر، نوعا بین فقر مطلق و فقر نسبی تمایز قایل می شود (UNDP 1990). فقرنسبی هنگامی وجود دارد که موضوعات مورد مطالعه نسبت به پسایرین پ - که خود آنها نیزباید به طور دقیقتری مشخص گردند – "فقیر" باشند. از سوی دیگر، فقر مطلق منحصرا به وضعیت افراد خاص بدون هیچ گونه مقایسه بین آنها و دیگران اشاره دارد. فقر مطلق زمانی وجود دارد که زندگی یا حیات افراد موردنظر، در معرض آسیب نقصانهای جسمی یا اجتماعی -فرهنگی