بررسی پروتئین متالوتیونین بعنوان نشانگر زیستی آلودگی جیوه در ماهی زورک (Scatophagus argus)

بررسی انواع نشانگرهای زیستی در تعیین میزان و نوع آلودگی و نیز تعیین سطح سلامت اکوسیستمهای دریایی در طرح های پایش زیست محیطی از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. در این راستا، میزان تجمع زیستی فلز جیوه و بیوسنتز متالوتیونین بعنوان نشانگر زیستی این فلز در بافتهای کبد و آبشش ماهی زروک پس از قرارگیری در معرض غلظت های متفاوت جیوه (10، 20 و 30 میکروگرم بر لیتر) در طول 24، 48 و 72 ساعت مورد ارزیابی قرار گرفته است. میزان تجمع زیستی جیوه توسط روش Cold Vapor Atomic Absorption Spectrometry، Unicam 919، UK (CVAAS) میزان متالوتیونین توسط روش ELISA اندازه گیری شده است. بافتهای مختلف ماهی نسبت به تحریک سنتز متالوتیونین الگوهای متفاوتی را نشان می دهند بنحویکه میزان تجمع جیوه و بیوسنتز متالوتیونین در بافت کبد نسبت به آبشش میزان بیشتر است. تحریک سنتز متالوتیونین در کبد پس از قرارگیری در معرض غلظتهای مختلف جیوه در زمانهای مختلف نسبت به نمونه شاهد اختلاف معنی داری را نشان می دهد (P<0.05). این افزایش میزان متالوتیونین با میزان تجمع زیستی جیوه نیز رابطه معنی داری را نشان می دهد. اگر چه در بافت آبشش غلظتهای مختلف جیوه در زمانهای مختلف بجز در مورد 30 میکروگرم بر لیتر پس از 72 ساعت میزان بیوسنتز متالوتیونین افزایش معنی داری را نشان نمی دهد با این حال با افزایش تجمع زیستی جیوه دارای رابطه معنی داری می باشد. نتایج این تحقیق نشان دهنده تحریک بیوسنتز این فرم از متالوتیونین در ماهی زروک و همچنین پاسخ و واکنش سریع این گونه نسبت به سطوح مختلف آلودگی جیوه می باشد. این امر می تواند استفاده از متالوتیونین را بعنوان نشانگر زیستی فلزات سنگین بویژه جیوه در پایش زیستی و طرحهای پایش زیست محیطی اکوسیستم های دریایی بویژه خلیج فارس گسترش دهد.