ارزیابی اثرات نیتروژن بر دوره‎ی بحرانی تداخل علف های هرز طبیعی مزرعه و عملکرد جو ماکویی

به منظور ارزیابی اثرات سطوح نیتروژن بر دوره ی بحرانی تداخل علف های هرز طبیعی مزرعه و عملکرد جو، آزمایشی در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز، در سال های زراعی 1385 و 1386 اجرا شد. آزمایش در قالب کرت های خردشده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گردید. چهار سطح نیتروژن، صفر، 40، 80 و 120 کیلوگرم در هکتار در کرت های اصلی و 10 دوره تداخل علف های هرز در دو سری در کرت های فرعی قرار گرفتند. در سری اول در طی پنج محدوده زمانی مختلف پس از سبز شدن جو شامل مراحل رشدی Em= سبز شدن، El5= پنجمین برگ ساقه اصلی به طور کامل باز شده، Ti= ساقه اصلی و سه پنجه، Se= مرحله ساقه رفتن- پنجمین گره قابل تشخیص و Ea em= مرحله ظهور سنبله- ظهور کامل گل آذین، به ترتیب مطابق با کدهای زیدوکس10، 15، 23، 35 و 59، علف‎های هرز کنترل نشدند، ولی پس از گذشت این مراحل، علف‎های هرز تا انتهای دوره‎ی رشد جو، به طور کامل کنترل گردیدند. در سری دوم کرت ها برای مراحل ذکر شده از ابتدای فصل تا مرحله مورد نظر آلوده به علف هرز بودند و پس از سپری شدن مرحله مربوطه، وجین تا آخر فصل رشد اعمال شد. میانگین تراکم علف های هرز مزرعه در کرت های شاهد علف های هرز 161 بوته در متر مربع بود. نتایج نشان دادند که عملکرد دانه به تناسب افزایش طول دوره تداخل علف‎های هرز رو به کاهش گذاشت. تیمار شاهد آلوده به علف هرز عملکرد دانه را 51/42 درصد در مقایسه با شاهد بدون علف هرز کاهش داد. براساس مدل های کاربردی به منظور جلوگیری از افت عملکرد دانه بیشتر از پنج درصد برای سطوح نیتروژن صفر، 40، 80 و 120 کیلوگرم در هکتار، باید علف های هرز به ترتیب 5/20، 6/29، 9/31 و5/30 روز بعد از سبز شدن جو، حذف شوند. هم چنین جو به ترتیب نیازمند 5/130، 7/106، 2/105 و 8/109 روز، دوره عاری از علف هرز برای جلوگیری از افت عملکرد دانه بیش از پنج درصد می باشد. افزایش سطوح نیتروژن در حد پایداری تحمل جو را به حضور علف-های هرز افزایش داد. هم چنین، با افزایش در سطوح نیتروژن، رشد و عملکرد جو افزایش یافت ولی ماده خشک علف های هرز افزایش پیدا نکرد. به طور کلی می توان اظهار داشت که در صورت کاهش شدید و یا عدم مصرف نیتروژن ممکن است مدیریت فشرده علف های هرز و کنترل سریع آن ها به مدت طولانی مورد نیاز باشد.