پیش بینی تقاضای سفر ریلی در مسیر تهران - مشهد

در این مقاله با انتخاب محور ریلی خراسان به عنوان پر ترددترین محور ریلی کشور به پیش بینی تقاضای سفر در زمان های اوج1 تقاضای سفر (فروردین و شهریور) و غیراوج پرداخته شده است. با توجه به اینکه تقاضای سفر در ایام اوج تقاضا معمولا بیش از ظرفیت ریلی موجود بوده است، مقدار واقعی این تقاضا در این ایام، مشخص نبوده و در نتیجه همه تحقیقات پیشین با فرض برابر بودن تقاضای اوج با میزان مسافر جابه جا شده (ظرفیت موجود) در این محور انجام شده است. بنابراین، در این مقاله با شناسایی عوامل موثر بر تقاضای سفر در زمان های اوج از قبیل تعداد روزهای تعطیلی مدارس و ادارات، مناسبات مذهبی و متغیرهای آب و هوا، با استفاده از روش های رگرسیون و شبکه های عصبی مصنوعی، ابتدا میزان تاثیر این عوامل در شرایط غیر اوج به دست آمده و سپس با در نظر گرفتن این متغیرها در شرایط اوج، میزان تقاضای اوج تقریبا 3/5 درصد برآورد شده است. در این تحقیق، مدل های ارایه شده با دقت بیش از 95 درصد، تقاضای سفر در مسیر تهران- مشهد را پیش بینی کردند. مدل های ایجاد شده در این مقاله توانسته اند با بهره گیری از متغیرهای مختلفی از نوع اقتصادی- اجتماعی، مذهبی، آب و هوایی، رقابتی و. .. دقت پیش بینی را نسبت به مدل های موجود در ادبیات بهبود بخشند و نیز برآوردی از تقاضای پاسخ نگفته توسط سیستم ریلی را در زمان اوج تقاضا به دست دهند. مدل رگرسیون خطی از دقت عمومی نسبتا بیشتری در پیش بینی برخوردار است. ولی مدل شبکه عصبی در پیش بینی تقاضای اوج سفر بهبود حاصل کرده است. میزان تقاضای افزون بر ظرفیت برآورد شده توسط مدل شبکه عصبی در ایام اوج سفر، 27/5 درصد می باشد. با استفاده از آمار کل مسافران مشهد مقدس در ایام اوج و تعمیم آن به سفر ریلی، حجم تقاضای واقعی ریلی در ایام اوج و با توجه به آن، درصد تقاضای ارضا نشده، از این روش محاسبه شده و با درصد برآورد شده توسط شبکه عصبی مقایسه شده است.