بررسی تطبیفی و تحلیلی مبنای مسئولیت متصدی حمل و نقل حقوق داخلی با مسئولیت متصدی حمل و نقل ریلی بر اساس کنواسیون کوتیف

در خصوص مبنای مسئولیت متصدیان حمل و نقل، رژیم های حقوقی متفاوتی حاکم است. در قانون مدنی ایران از نظریه تقصیر لازم الاثبات پیروی شده است، در حالی که در قانون تجارت، مسئولیت متصدی حمل و نقل مبتنی بر نظریه فرض مسئولیت است. در سطح بین المللی اندیشه وضع مقررات متحدالشکل در زمینه حمل و نقل ریلی در نهایت منجر به تدوین کنوانسیون کوتیف 1980 شد، که در زمینه حمل و نقل کالا، دارای مقرراتی تحت عنوان CIM می باشد. کنوانسیون مزبور در طی سالیان متمادی مورد اصلاحیه های مختلف قرار گرفته و در نهایت منتهی به تصویب پروتکل ویلنیوس یا کوتیف 1999 گردید. در این مقررات مسئولیت حمل کننده مبتنی بر فرض مسئولیت است؛ به این ترتیب که به محض تحقق ضرر مسئولیت وی مفروض است و تنها در صورتی از مسئولیت معاف می شود که ثابت نماید که علت وقوع خسارت، حادثه ای خارجی و احتراز ناپذیر بوده است ولی در مقررات 1999 در خصوص مسئولیت حمل کننده در صورت تلف شدن یا خسارت دیدن وسایل نقلیه ریلی و تجهیزات راه آهنی، از نظریه اماره تقصیر پیروی شده است و بنابراین، با اثبات بی تقصیری و انجام اقدامات متعارف از مسئولیت معاف می شود.