فهرست مطالب

آب و توسعه پایدار - سال چهارم شماره 2 (پیاپی 9، پاییز و زمستان 1396)

نشریه آب و توسعه پایدار
سال چهارم شماره 2 (پیاپی 9، پاییز و زمستان 1396)

  • ابهام زدایی از مفاهیم پایه در حوزه مدیریت آب
  • تاریخ انتشار: 1396/12/20
  • تعداد عناوین: 22
|
  • سرمقاله
  • کامران داوری، سید علیرضا طباطبایی صفحه 0
  • آب، اقتصاد و مدیریت
  • محمد داودآبادی، سید حسین سجادی فر، علی اصغر قانع، شعله شالپوش صفحات 1-12
    امروزه نظر به افزایش بازارهای رقابتی، تنوع محصولات، تغییرات شرایط سیاسی و اقتصادی، تغییرات آب و هوایی، کاهش و آلودگی برخی از منابع طبیعی و... دانش اقتصاد مرزهای خود را از اقتصاد خطی (تولید-توزیع-مصرف) فراتر گذاشته و به سمت اقتصاد چرخشی (تولید-مصرف-بازیافت) در حال حرکت است. در اقتصاد چرخشی علاوه بر هدف اصلی اقتصاد خطی، کاهش، بازیافت یا استفاده‏ی مجدد از ضایعات در فرآیند تولید، هدف آرمانی است. موضوع اقتصاد چرخشی در صنعت آب و فاضلاب از یک سو نظر به مشخصه‏ های خاص آن (مصرف آب و تولید فاضلاب همزمان)، تاثیر مخرب فاضلاب بر محیط ‏زیست، مشکلات کمبود آب به دلیل افزایش جمعیت، شدت رقابت مصرف‏کنندگان آب، کاهش سرانه منابع آبی کشور، خشکسالی‏ های مستمر و استفاده‏ مجدد فاضلاب در مسیر توسعه‏ پایدار، قابل ملاحظه است. این پژوهش سعی دارد، ضمن تشریح مبانی نظری اقتصاد چرخشی، توسعه پایدار و استفاده‏ مجدد از فاضلاب، ارتباط متقابل این سه مولفه و الزامات و فرصت‏ های اقتصاد چرخشی در استفاده‏ی مجدد از فاضلاب در مسیر توسعه پایدار را مورد نقد و بررسی قرار دهد. همچنین در این پژوهش، با استفاده از ارزش اقتصادی آب در بخش‏های مختلف اقتصادی کشور و پساب تخصیص داده شده به این بخش ‏ها، سهم پساب فاضلاب در ایجاد ارزش افزوده اقتصادی کشور در سال 1394 محاسبه شده است. نتایج نشان می ‏دهد، اقتصاد چرخشی پساب فاضلاب سبب ایجاد ارزش افزوده اقتصادی به میزان 2،251 میلیارد ریال (0/02 درصد از کل ارزش افزوده‏ ی اقتصاد کشور) شده و برنامه‏ ریزی صحیح برای استفاده‏ بهینه از پساب فاضلاب می‏ تواند نقش پررنگی در رشد اقتصادی کشور، مدیریت منابع آب و توسعه پایدار داشته باشد.
    کلیدواژگان: اقتصاد چرخشی، پساب فاضلاب، توسعه پایدار، صنعت آب و فاضلاب
  • رضا شهرجردی، غلامرضا ابراهیم ابادی، سمیرا شهبازی صفحات 13-22
    امروزه پارامترهای هزینه و کیفیت دو عامل اساسی و مزیت رقابتی محسوب می ‏شوند. از این رو، بررسی رابطه‏ بین آن‏ها طی سال‏ های اخیر به ویژه در صنایع پیشرو مانند شرکت‏ های ارایه‏ دهندی خدمات عمومی شهری بسیار مورد توجه بوده، به طوری که افزایش رقابت ‏پذیری این واحدها، اهمیت تمرکز بر کاهش هزینه ‏های تولید و افزایش کیفیت خدمات را به دنبال داشته است. از سوی دیگر تولیدکنندگان همواره تلاش می‏کنند، هزینه ‏های تولید را کاهش دهند و کیفیت محصولات و خدمات را در سطح انتظارات مصرف‏ کنندگان حفظ نمایند؛ لذا در این پژوهش در صنعت آب و فاضلاب ابتدا، مهم‏ترین عامل ‏های ایجاد هزینه‏ کیفیت با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی فازی و مدل شباهت به گزینه‏ های ایده ‏آل فازی3 شناسایی و رتبه ‏بندی شده و راهکارهای مناسب در راستای عامل ‏های محرک هزینه کیفیت ارایه شد. نتایج نشان می‏ دهد، بیشترین هزینه کیفیت در صنعت آب و فاضلاب هزینه ‏های ارزیابی (5/36 درصد) است و سایر هزینه‏ های کیفیت شامل شکست بیرونی (9/28 درصد)، شکست درونی (3/22 درصد) و پیش‏گیری (2/12 درصد) در رتبه‏ های بعدی قرار دارند.
    کلیدواژگان: هزینه های کیفیت، منطق فازی، تحلیل سلسله مراتبی، مدل شباهت به گزینه های ایده آل
  • کیفیت آب و فاضلاب
  • مریم فلاح، سیما فاخران اصفهانی صفحات 23-30
    تالاب ها اکوسیستم ‏های با ارزشی هستند که از کارکردهای بسیار متنوعی به منظور حفاظت از تنوع زیستی، ارزش های طبیعی، اقتصادی و اجتماعی متعدد، برخوردار هستند. اهمیت تالاب ها بویژه در مناطق خشک و نیمه خشک مانند ایران بیشتر است. تالاب ها از طرق مختلف می توانند اثرات تغییر اقلیم را کاهش دهند، بنابراین زوال و نابودی تالاب ها اثرات تغییر اقلیم را تشدید می نماید. در حال حاضر تالاب بین المللی انزلی تحت تاثیر انواع استرس ها و آلاینده‏ های محیطی از قبیل ورود پساب های صنعتی، کشاورزی و شهری، حضور گونه های غیربومی ، تغییرکاربری و تغذیه گرایی قرار گرفته است. به همین دلیل نیاز به بررسی تغییرات مکانی و زمانی آلاینده ها با استفاده از شاخص ‏های کیفی از مهمترین مولفه های مطالعات کیفی آب است. با توجه به اهمیت بین‏ المللی و اثر زیست‏ محیطی تالاب انزلی در توسعه پایدار، در این مطالعه به پایش کیفی این اکوسیستم با استفاده از داده های حاصل از نمونه ‏برداری های فصلی صورت گرفته طی سال 1393 در 10 ایستگاه با استفاده از شاخص های کیفی NSFWQIa و NSFWQIm و OWQI پرداخته شده است. بر اساس نتایج بدست آمده از شاخص‏ های مختلف، اکثر ایستگاه ها در طبقه متوسط تا بسیار بد قرار گرفته ‏اند. آلوده‏ ترین ایستگاه در شاخص ‏های NSFWQIm NSFWQIa و OWQI به ترتیب نوخاله، تالاب شرق و پیربازار در فصل تابستان بود. نتایج آنالیز واریانس، نشان دهنده اختلاف معنی‏ دار (0/05 > p) بین شاخص های ذکرشده و فصول مختلف است. از یک طرف معنی دار بودن همبستگی (در سطح 0/05 و 0/01 ) پارامترهایی BOD5، فسفات، دمای آب و اکسیژن محلول با شاخص ‏های کیفی و از طرف دیگر مقایسه مقادیر کل شاخص ها، نشان داد که شرایط خوبی از نظر کیفیت آب حاکم نبوده و نیاز به چاره ‏اندیشی و اعمال سیاست های مدیریتی جهت بهبود وضعیت این اکوسیستم منحصربه فرد، بیش از هر زمانی ضروری به نظر می‏رسد.
    کلیدواژگان: آلاینده، تالاب، شاخص کیفی، تغییراقلیم، گونه های غیربومی
  • علی دیندارلو، مهدی دستورانی صفحات 31-40
    با توجه به ضوابط زیست محیطی ناشی از تخلیه پساب‏ ها به منابع آب و استفاده از آن برای مصارف کشاورزی، در این پژوهش کارایی روش لجن فعال در تصفیه خانه فاضلاب شهر کرمانشاه و استفاده پساب آن برای آبیاری، طی مدت یک سال به روش مطالعه مقطعی-توصیفی بررسی شده است. در طول مدت پژوهش، نمونه‏برداری به صورت روزانه و هفتگی از ورودی و خروجی تصفیه‏ خانه انجام شد. با سنجش متغیر های کیفی COD ،TSS و BOD5 فاضلاب ورودی و خروجی و همچنین متغیر های کیفی اکسیژن محلول، SVI ،MLVSS و MLSS دراستخر هوادهی بر اساس آخرین روش استاندارد ارائه شده در سال 1996، عملکرد تصفیه ‏خانه بررسی و شاخص ‏های قابل استفاده بودن در کشاورزی با استانداردهای ملی مقایسه گردید. نتایج نشان داد که شدت آلودگی فاضلاب این شهر از نظر فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی در حد فاضلاب‏ های شهری متوسط بوده و نتیجه کارایی تصفیه‏ خانه از نظر کاهش آلودگی تا حد استانداردهای مصارف آبیاری، نسبتا قابل قبول است. میانگین غلظت متغیر های کیفی اکسیژن محلول، MLSS ،SVI و MLVSS دراستخر هوادهی در مقایسه با استانداردهای سازمان حفاظت محیط زیست ایران نشان داد که از این پساب می‏ توان برای آبیاری قطره ای استفاده کرد. با وجود کنترل مناسب فرآیند لجن فعال در واحدهای مختلف تصفیه ‏خانه، نتایج بررسی مربوط به لجن دفعی بیانگر عدم وجود مدیریت مناسب بر روی آن در مصارف بهینه از جمله تولید کود کشاورزی بود.
    کلیدواژگان: تصفیه خانه فاضلاب، کشاورزی، متغیر کیفی
  • انتقال آب و سازه های آبی
  • محسن مغربی، عباسعلی قزل سوفلو، حسین علیمیرزایی صفحات 41-48
    در این مقاله به منظور بررسی ریسک سیلاب طراحی در سازه سرریز سد چندیر در استان خراسان شمالی به بررسی توزیع قابل قبول ریسک در اجزای سازه سرریز و اثرات پذیرش آن در عملکرد هیدرولیکی سازه پرداخته شده است. برای این منظور سازه بر اساس دبی‏ های با دوره بازگشت 100 ساله و 1000 ساله طراحی و در ادامه الگوی جریان در سازه طراحی شده در اثر وقوع سیلاب با دوره بازگشت 100 ساله و 1000 به صورت سه بعدی و با استفاده از نرم افزار FLOW3D مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می ‏دهد که در اثر وقوع سیلاب با دوره بازگشت 1000 ساله در حالی که سازه بر اساس دبی با دوره بازگشت 100 ساله طراحی گردیده است، شاهد جدایی جریان از حوضچه آرامش و افزایش تنش برشی موضعی در حوضچه آرامش می ‏باشیم. علاوه بر آن، بررسی آنالیز ریسک در حوضچه آرامش نشان می ‏دهد که طول حوضچه آرامش نقش موثری در کاهش نرخ سرعت در سازه استهلاک انرژی داشته، ولی افزایش طول حوضچه آرامش بیش از 20 متر، باعث کاهش سرعت موثری نخواهد گردید. همچنین طول حوضچه آرامش بر مقدار عمق ثانویه موثر بوده و کاهش طول حوضچه آرامش به کمتر از 15 متر باعث عدم شکل‏ گیری پرش هیدرولیکی حتی در دبی با دوره بازگشت 100 ساله می‏گردد. در نهایت بررسی آنالیز ریسک در عملکرد اجزای هیدرولیکی سرریز نشان می‏دهد که با قبول خسارت 13/56 درصدی، امکان کاهش طول حوضچه آرامش به 20 متر امکان‏پذیر می‏باشد.
    کلیدواژگان: مفهوم ریسک، سازه های اجرایی، مدل سازی عددی، نرم افزار FLOW3D
  • جعفر جعفری اصل، بهرام سامی کشکولی، مهدی بهرامی صفحات 49-56
    نشت در شبکه های توزیع آب، موجب اتلاف منابع و سرمایه صرف شده در تولید، انتقال، تصفیه و توزیع آب می شود. از این رو تلاش برای کاهش نشت در شبکه های توزیع آب از اهمیت بالایی برخوردار است. مدیریت بهینه فشار، با استفاده از نصب شیرهای فشارشکن و تنظیمات بهینه این شیرها در مسیر جریان یکی از روش های کاهش نشت می باشد. در این پژوهش مسئله مدیریت بهینه فشار در شبکه های توزیع آب با هدف حداقل کردن نشت مورد توجه می باشد. بدین منظور مسئله جانمایی بهینه و تنظیمات بهینه شیرهای فشارشکن با رعایت حداقل فشار مجاز در گره ها به عنوان قید اصلی مسئله مورد توجه قرار گرفته است. در این پژوهش برای حل این مسئله از مدل بهینه سازی- شبیه سازی مبتنی بر یکی از انواع الگوریتم های فراکاوشی تحت عنوان الگوریتم فرهنگی (CA)1 استفاده شد. در این مدل الگوریتم بهینه سازی CA در محیط MATLAB با شبیه ساز هیدرولیکی مدل EPANET تلفیق شد. نتایج نشان داد که با به کاربردن روش ارائه شده برای جانمایی و تنظیم بهینه شیرهای فشارشکن، ضمن رعایت قیود مسئله، میزان نشت متوسط شبکه در سه شرایط تقاضای آبی حداکثر، متوسط و حداقل به میزان 10 درصد کاهش یافت.
    کلیدواژگان: مدیریت نشت، مدیریت فشار، شیرهای فشارشکن، الگوریتم فرهنگی، EPANET
  • حمید مسلمی صفحات 57-68
    در حال حاضر در مناطقی از کشور سامانه های پخش سیلاب به عنوان پروژه های آبخوان‏داری در حال اجرا و بهره برداری می باشد، در این پروژه ها، حجم زیادی از سیلاب با محتوای املاح و بار معلق در سطح زمین، به مرور زمان می تواند سبب تغییراتی در بعضی از خواص فیزیکی و شیمایی خاک گردد. با توجه به این که برآیند نتایج حاصل از پروژه های پخش سیلاب در نقاط مختلف متفاوت است، ضرورت دارد میزان این تغییرات و روند آن در طول زمان بررسی گردد و با استفاده از نتایج بررسی های به عمل آمده روش مناسبی در راستای افزایش بهره وری این طرح‏ ها ارائه شود. در این مقاله نتایج 40 تحقیق در مورد تاثیرات پخش سیلاب بر خصوصیات خاک مورد ارزیابی قرار گرفت. درمجموع، بررسی ها نشان‏دهنده بهبود کیفیت برخی از خواص فیزیکی و شیمیایی خاک در اثر پخش سیلاب است. این وضعیت شامل متعادل تر شدن بافت و شرایط رطوبتی خاک، اصلاح وضعیت فیزیکی و شیمیایی خاک، افزایش برخی عناصر و در نتیجه افزایش حاصل‏خیزی خاک نسبت به وضعیت قبل از اجرای عملیات پخش سیلاب و کاهش نفوذپذیری و ایجاد شرایط مناسب برای رشد گیاهان مرتعی و نهال های کاشته شده و در نتیجه تغییر چشم‏انداز این مناطق از لحاظ اکولوژیکی است.
    کلیدواژگان: پخش سیلاب، خصوصیات شیمیایی و فیزیکی خاک، نفوذپذیری
  • آبیاری و کشاورزی
  • شهریار باستانی صفحات 69-80
    این مقاله به بررسی تاریخچه «نوآوری و ابداعات» انجام شده در سطح کشورهای مختلف دنیا در زمینه آبیاری زیرسطحی می پردازد. در ابتدای مقاله تفاوت‏های موجود بین روش‏های آبیاری زیرزمینی و زیرسطحی تبیین و سپس مسائل فنی ابداعات صورت گرفته از ابتدای تاریخچه مکتوب تحقیقات در زمینه آبیاری زیرسطحی تاکنون موردبحث قرار می گیرد. ضمن تشریح کلیه فعالیت‏های انجام شده برای ساخت انواع لوله مورد استفاده در آبیاری زیرسطحی، تلاش گردیده تا مهم‏ترین موانع فنی که مانع گسترش این روش‏ها، از جمله روش‏های موجود در بازار چون قطره‏ای زیرسطحی، تراوای لاستیکی و کیس شده اند، تشریح گردند. نظر به محدودیت موجود برای ذکر کلیه مطالب فنی مرتبط با روش‏های مختلف و برای درک بهتر خواننده از قابلیت هر کدام از روش‏ها، به پایان هر قسمت، مطلبی تحت عنوان «ارزیابی نگارنده» اضافه شده است. در بخش آخر مقاله نیز به اقدامات انجام شده برای ابداع «آبیاری زیرسطحی با لوله های سفالی» اشاره گردیده است.
    کلیدواژگان: آبیاری زیرزمینی، آبیاری زیرسطحی تراوا، آبیاری زیرسطحی سفالی، آبیاری زیرسطحی قطره ای
  • منابع آب سطحی
  • نگین بینش، محمدحسین نیک سخن، امین سارنگ صفحات 81-94
    دو عامل روند تغییرات اقلیمی و توسعه شهری به دلیل اثرات نامطلوب بر بارش های حدی و محیط‏زیست شهری، زیرساخت های زهکشی شهرها را به چالش می کشند. سیستم های زهکشی پایدار، امروزه به دلیل اثرات مثبتی که بر کنترل کمیت و کیفیت آب و نیز خدمات رفاهی و تفریحی مرتبط با آب در مناظر و چشم اندازهای شهری دارند، توجه زیادی را به خود جلب نموده‏اند. امروزه توافق بر سر این مسئله نیز ایجاد شده که استفاده از رویکرد زهکشی پایدار، در کاهش اثرات تغییر اقلیم جهانی و تطبیق با این پدیده که هم اکنون نیز آغاز شده است، موثر است. این مقاله به مرور پیشرفت های اخیر در توسعه زهکشی پایدار بر اساس تحقیقات میان رشته ای صورت گرفته، می پردازد. بدین صورت که دلایل نیاز حرکت به سوی سیستم های پایدار زهکشی شهری ذکر گردیده و مدل های موجود و رویکردهای شبیه سازی و ابزارهای تصمیم‏یار برای ارزیابی گزینه های زهکشی پایدار نیز مورد بحث و مقایسه قرار می گیرند. این مقاله همچنین به بررسی برخی محدودیت ها و چالش های موجود در رابطه با کاربرد تکنیک های زهکشی پایدار پرداخته و نهایتا به بحث و نتیجه گیری از مباحث مذکور می پردازد.
    کلیدواژگان: زهکشی پایدار، شهر، رواناب، تغییر اقلیم
  • مجتبی شفیعی، شروان قراری صفحات 95-102
    فرآیندها و مولفه های مرتبط با چرخه آب در طبیعت دارای ارتباطات نسبتا پیچیده و همچنین تغییرات زمانی و مکانی بسیار گسترده و متفاوتی هستند. امروزه اصلی ترین راه حل در درک و پیش بینی این فرآیندها در حوضه های آبریز به سبب وجود روابط بسیار غیرخطی و پیچیده بین آنها، وجود محدودیت های اقتصادی در اندازه گیری دقیق مولفه ها و نیاز به داده ها و اطلاعات مختلف در شناخت فرآیندهای هیدرولوژی استفاده و توسعه مدل‏های شبیه سازی با توجه به اهداف مورد انتظار می باشد. اما همواره به دلیل عدم وجود و رجوع به مبانی کار و شناخت مفاهیم کاربردی، چگونگی مدل سازی هیدرولوژی و توسعه مدل‏ها کمتر مورد توجه بوده است. نتایج مدل ساز ی های هیدرولوژی که بدون طی فرآیند مدل سازی و تنها با انتخاب یک مدل اجرایی و واسنجی آن انجام می شود از قابلیت اعتماد کمی برخوردار می باشند. بنابراین لزوم شناخت و نگاه دقیق تر به مدل‏ها، چگونگی توسعه آنها و کاربرد آنها به عنوان یک ابزار شناخت و تحلیل رفتار سیستم های هیدرولوژیک بسیار ضروروی است. این مقاله با هدف ارائه تعاریف و دیدگاه های موجود در روند مدل سازی هیدرولوژی، معرفی فرآیند پنج گانه مدل سازی هیدرولوژی و در نهایت بررسی انواع مدل‏های هیدرولوژی تدوین شده است.
    کلیدواژگان: مدل ادارکی، مدل مفهومی، صحت سنجی، واسنجی، اعتبارسنجی
  • منابع آب زیرزمینی
  • مینا تاج آبادی، علی نقی ضیایی، عزیز الله ایزدی، روح الامین بهرامی، جواد مشکینی صفحات 103-110
    هدف از این پژوهش، معرفی روش ها و ابزارهای تعریف لایه بندی آبخوان ها و همچنین کاربرد آن‏ها می باشد. در آبخوان های آبرفتی که تغییرات شدید رسوبات مشاهده می شود، تهیه مدل های استراتیگرافی مناسب نمی باشد و بهتر است برای لایه ‏بندی این نوع آبخوان ها از مدل های سه ‏بعدی لیتولوژی نرم‏ افزار Rockworks یا ابزار T-Progs در نرم ‏افزار GMS استفاده شود. در این پژوهش با استفاده از تکنیک مدل سازی سه ‏بعدی لیتولوژی در نرم ‏افزار Rockworks، مدل سه بعدی آبرفتی آبخوان بجنورد واقع در استان خراسان شمالی با اطلاعاتی نظیر لاگ چاه های بهره‏ برداری و مطالعات ژئوفیزیک بدست آمده است. سیستم رسوب آبخوان در این مطالعه از سه گروه رسوب درشت‏ دانه، متوسط ‏دانه و ریزدانه تشکیل شده که به منظور حل مشکل تهیه مدل آبرفتی، بافت خیلی ریزدانه به عنوان بافت کف آبخوان در نظر گرفته شده است. نتایج وجود عدسی ها و ناهمگنی رسوبات را در سرتاسر آبخوان به خوبی نشان می دهد که در صورت مدل‏سازی جریان آب زیرزمینی در تخمین ضرایب هیدرودینامیک تاثیرگذار است. بنابراین استفاده از تکنیک مدل سازی سه‏ بعدی مواد آبرفتی معرف وجود ناهمگنی و عدسی ها در سیستم آبخوان ها بوده که سبب ایجاد تغییراتی در مقادیر هدایت هیدرولیکی رسوبات درشت‏‏ دانه تا خیلی ریز‏دانه می شوند. بنابراین استفاده از مدل های آبرفتی به منظور مدل‏سازی جریان آب زیرزمینی به ویژه در آبخوان هایی با ناهمگنی شدید منجر به شناخت آبخوان با دقت مناسبی می شود.
    کلیدواژگان: لایه بندی، مواد آبرفتی، مدل سازی سه بعدی، Rockworks، آبخوان بجنورد
  • فریدون رادمنش، سمیرا صدری، علی شهبازی صفحات 111-120
    ورود آلاینده‏ های سطحی به منابع آب زیرزمینی به خصوص در سال‏ های اخیر که با بحران کمبود آب مواجه بوده ‏ایم، از مشکلات جدی در کاهش کیفیت منابع آب زیرزمینی می ‏باشد. بنابراین شناخت مناطق آسیب‏ پذیر و جهت‏ دهی برنامه های توسعه‏ ای به سمت مناطقی که آسیب ‏پذیری کمتری دارند، دستیابی به اهداف توسعه پایدار را امکان پذیر خواهد کرد. در این مطالعه آسیب‏پذیری آبخوان دشت جارمه در استان خوزستان با استفاده از مدل دراستیک و سینتکس مورد ارزیابی قرار گرفته است. اصول مدل دراستیک بر پایه پارامترهای هیدرولوژیکی و هیدروژئولوژیکی موثر بر انتقال آلودگی است. پارامترهای مدل سینتکس مشابه مدل دراستیک می‏باشد، با این تفاوت که فرآیند وزن و رتبه ‏دهی پارامترها در روش سینتکس انعطاف بیشتری دارد. پس از تهیه نقشه ‏های آسیب‏پذیری توسط تلفیق پارامترهای عمق آب زیرزمینی، تغذیه خالص، محیط آبخوان، محیط خاک، شیب، محیط غیراشباع و هدایت هیدرولیکی، نتایج مدل با استفاده از نقشه نیترات صحت‏سنجی شدند. میزان همبستگی نقشه نیترات آب زیرزمینی با مدل دراستیک و سینتکس به ترتیب 0/46 و 0/58 درصد بود. با تحلیل حساسیت به دو روش حذف نقشه و تک پارامتری نیز میزان تاثیرگذاری هر کدام از پارامترها بررسی شد. نتایج حاصله از روش حذف نقشه و تک پارامتر در هر دو روش بیانگر آن است که پارامتر محیط غیراشباع مهمترین عامل تاثیرگذار بر آسیب‏پذیری آبخوان منطقه مورد مطالعه می‏باشد.
    کلیدواژگان: آسیب پذیری، دراستیک، سینتکس، دشت جارمه
  • هاشم درخشان، کامران داوری، سید مجید هاشمی نیا، علی نقی ضیایی صفحات 121-130
    فشار بر اکوسیستم و کاهش سطح رفاه و معیشت در اجتماعات بشری از مهم‏ترین آثار بلای خشکسالی بوده، که در صورت افزایش شدت و دوام این واقعه، می‏ تواند به یکی از فاجعه‏ بارترین بلایای طبیعی تبدیل گردد. لذا در کشورهای مختلف برای مقابله با شرایط تنش آبی از جمله «خشکسالی‏ های شدید و طولانی‏ مدت» سیاست ‏های متفاوتی «متناسب با اقلیم» خود دارند، اما تقریبا در تمام آن‏ها، آب‏های زیرزمینی به دلیل اطمینان‏ پذیری بالا به عنوان ذخیره استراتژیک برای شرایط تنش آبی شناخته می‏ شود. ذخیره استراتژیک آب زیرزمینی به حجمی از آب زیرزمینی شیرین گفته می‏ شود که بایستی به عنوان ذخیره برای فعالیت‏ های مختلف به ویژه شرب در آبخوان حفظ گردد؛ تا در صورت وقوع «خشکسالی ‏های شدید و طولانی‏ مدت» به تدریج از آن برای رفع نیازهای بشری بهره ‏برداری شود. عدم توجه به حفظ ذخیره استراتژیک می‏ تواند خسارات جبران ‏ناپذیری را به همراه داشته و موجب تغییر مسیر سرنوشت یک جامعه گردد. ذخیره استراتژیک آب زیرزمینی، مهم‏ترین پشتوانه مدیریت تامین آب در شرایط تنش آبی، مخصوصا در مناطق خشک و نیمه‏ خشک می‏باشد. متاسفانه سال هاست که در ایران این مفهوم به فراموشی سپرده شده است و این منابع آب بی همتا در حال افت مستمر است. این تحقیق به ضرورت بسط مفهوم حداکثر خشکسالی محتمل به عنوان مبنایی برای تعیین حداکثر برداشت از آب زیرزمینی پرداخته، و حفاظت از ذخایر استراتژیک آب زیرزمینی را به عنوان مهم‏ترین عامل برای افزایش تاب ‏آوری توسعه در این شرایط مورد توجه قرار داده است. در نهایت پیشنهاد‏هایی نیز برای مدیریت ریسک خشکسالی براساس این مفهوم ذکر گردیده و ضرورت تدوین برنامه جامع مدیریت ریسک خشکسالی برای هر محدوده مطالعاتی در صورت وقوع خشکسالی‏ های شدید و طولانی ‏مدت مورد تاکید قرار گرفته است.
    کلیدواژگان: پایداری، تاب آوری، خشکسالی، ذخیره استراتژیک آب زیرزمینی
  • مدیریت منابع آب
  • النا تبریزی دخت فرد، علی شمس، زهرا هوشمندان مقدم فرد صفحات 131-138
    مدیریت صحیح شبکه ‏های آبیاری در پایاب سدهای احداث شده در کشور نیازمند مشارکت فعال کشاورزان در قالب تشکل‏ های آب‏بران می ‏باشد و عوامل متعددی بر مشارکت کشاورزان تاثیرگذار هستند که هدف تحقیق توصیفی همبستگی حاضر شناسایی سازه ‏های فردی، اجتماعی و ارتباطی تاثیرگذار بر مشارکت کشاورزان در مدیریت شبکه آبیاری سد سهند بود. ابزار پژوهش پرسشنامه ای بود که اعتبار آن توسط کارشناسان، انجام یک مطالعه آزمایشی و محاسبه آلفای کرونباخ بالاتر از 0/7 برای شاخص های ترکیبی بدست آمد. جامعه آماری کلیه 34 بهره بردار مزارع پایین دست سد (به مساحت 161 هکتار و شامل 4 واحد زراعی) و اعضای تشکل‏ های آب‏بران گویجه قملاق، حاجی کندی و یانیق بودند که از طریق فرمول نمونه گیری کرجسی و مورگان 30 نفر مشخص و به صورت تصادفی مطالعه شدند. نتایج تحقیق نشان داد که اکثریت بهره برداران (73/3 درصد)، مشارکتی در حد متوسط و پایین تر داشتند و سطح مشارکت آن ها با متغیرهای سن، تعداد اعضای خانوار و سابقه کار کشاورزی رابطه منفی و معنی دار داشته ولی با سطح تحصیلات، اعتماد اجتماعی، انسجام اجتماعی، سطح ارتباطات ترویجی، میزان استفاده از منابع اطلاعاتی و سطح آگاهی از تشکل، رابطه مثبت و معنی داری داشت. نتایج تحلیل رگرسیونی نیز نشان داد سه عامل سن، انسجام و اعتماد اجتماعی 76/2 درصد از واریانس سطح مشارکت بهره‏ برداران را تبیین می‏کند. با توجه به نتایج، با افزایش سرمایه اجتماعی در بین اعضای تشکل ‏ها، سطح مشارکت آن‏ها در مدیریت منابع آبی نیز افزایش خواهد یافت.
    کلیدواژگان: مدیریت پایدار منابع آب، تشکل آب بران، مشارکت کشاورزان، عوامل اثرگذار
  • علیرضا ایلدرمی، محمد قربانی صفحات 139-150
    در سال‏ های اخیر طبیعت‏گردی و گردشگری با محوریت منابع آب مورد توجه قرار گرفته است. در بیشتر دره‏ های کوهستانی ایران طی پنجاه سال گذشته، استفاده از منابع طبیعی بویژه آب به طور مداوم افزایش یافته است. افزایش مداوم مصرف و به دنبال آن فشار بر منابع طبیعی زمینه بروز چالش‏ های جدی را در این مناطق به وجود آورده است. هدف این تحقیق شناسایی نقش اکوتوریسم منابع آبی استان همدان در توسعه گردشگری مناطق کوهستانی بوده که از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی برای بررسی این نقش استفاده شده است. نقاط ضعف، قوت، فرصت و تهدید توسعه اکوتوریسم منابع آبی استان از طریق مصاحبه‏ بسته با 20 نفر از افراد مطلع محلی و 30 نفر از مسئولین استخراج شده و در قالب پرسشنامه‏ ای در اختیار گردشگران قرار گرفت. براساس نتایج تحلیل SWOT، از بین مجموع عوامل داخلی موثر بر توسعه اکوتوریسم منابع آبی در نواحی مورد مطالعه، تعداد 11 عامل به عنوان نقاط قوت و تعداد 8 عامل به عنوان نقاط ضعف مورد شناسایی و ارزیابی قرار گرفتند. همچنین این تحلیل نشان می‏دهد که از بین مجموع عوامل خارجی موثر بر توسعه اکوتوریسم منابع آبی در نواحی مورد مطالعه، تعداد 10 عامل به عنوان فرصت خارجی و تعداد 9 عامل به عنوان تهدید خارجی پیش روی این نواحی قرار گرفته ‏اند. همچنین نشان داد اکوتوریسم منابع آبی مناطق مورد نظر قوت بسیار بالایی (3/33 امتیاز از نظر عوامل داخلی و 3/34 امتیاز از نظر عوامل خارجی) را دارا هستند. در محدوده مورد مطالعه ظرفیت ‏های مناسبی برای ایجاد صنایع بسته‏بندی تولیدات زراعی و دامی، صنایع کوچک روستایی و فعالیت ‏های گردشگری وجود دارد که با تکیه بر مدیریت مشارکتی و تدوین و اجرای استراتژی ‏های مناسب بویژه رقابتی، می‏ توان از امکانات بالقوه‏ منطقه جهت ایجاد شغل و درآمد در بخش ‏های غیرکشاورزی به منظور کاهش فشار بر منابع طبیعی به خصوص آب استفاده کرد. نتایج حاصل از تحلیل پرسشنامه‏ ها نشان داده که توسعه اکوتوریسم منابع آبی می ‏تواند باعث حفظ محیط ‏زیست شده بطوریکه بیشترین استفاده با کمترین هزینه را فراهم می‏ آورد.
    کلیدواژگان: اکوسیستم آبی، اکوتوریسم، گردشگری، مدل SWOT، استان همدان
  • غلامرضا فلاحی، محمد صالح زاده صفحات 151-158
    یکی از مشکلات موجود در سطح شرکت‏ های آب و فاضلاب مدیریت فشار در شبکه‏ های توزیع آب است. با توجه به ارتباط مستقیم بین فشار شبکه و میزان مصارف مشترکین، مدل‏سازی توزیع مکانی فشار در نرم‏ افزارهای هیدرولیکی قابل انجام است؛ ولی به علت مکان مرجع بودن داده های شبکه آب انجام آن در GIS ارجحیت داشته و می‏توان تمام رفتارهای هیدرولیکی و تغییرات آن را با دقت مکانی بالا مدل نمود. در این تحقیق، مدل‏سازی پایگاه داده برای شبکه توزیع آب انجام شده و مدل فیزیکی آن در نرم ‏افزار پایگاه داده مکانی متن‏ باز PostgreSQL و PostGIS که هزینه ‏های تهیه، توسعه و پشتیبانی آن کمتر از نرم ‏افزارهای تجاری مشابه می‏باشد، پیاده سازی گردیده است. با توجه به اینکه عوامل توپوگرافی، فشار و مصارف مشترکین بیشترین تاثیر را بر توزیع بهینه آب در شبکه توزیع دارند، راهکارهایی از قبیل تعیین محل صحیح نصب شیرآلات فشارشکن پیشنهادی به جای فشارشکن های موجود به منظور بهینه کردن فشار در مناطق پرفشار پیشنهاد گردید.
    کلیدواژگان: شبکه توزیع آب، مدیریت فشار، نرم افزار متن باز، PostGIS، PostgreSQL
  • سایر مطالب علمی نشریه
  • هاشم درخشان صفحات 161-165
    آب کالایی چند وجهی است؛ عمومی، اقتصادی و خاص. ارزش اقتصادی آن به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک انکارناپذیر است و توسعه اقتصادی و اجتماعی در این نواحی وابسته آن می باشد. آب ماده ای بی همتا و غیرقابل جایگزین برای اکوسیستم و انسان بوده و بدین لحاظ جایگاه بسیار ویژه ای دارد. بنابراین، کارآمدی یا ناکارآمدی مدیریت آب می‏تواند تاثیر فوق‏ العاده‏ ای بر جوامع انسانی و محیط طبیعی بگذارد. چند وجهی بودن آب، موجب تعدد دیدگاه ها نسبت به آن و نوعی سردرگمی گشته است. این امر به نوبه خود منجر به برداشت های متفاوت و حتی متعارض از ماهیت اجتماعی-اقتصادی آب و رویکردهای مدیریت آن شده است. لذا بنظر می آید ابهام زدایی در مورد مفاهیم مدیریت آب ضروری است. آنچه ارایه می شود طرح نظرگاه نویسندگان است. از خوانندگان محترم دعوت می گردد تا این یادداشت را برای دستیابی به وضوح بیشتر، نقد و بررسی کنند و مطالب خویش را برای درج به نشریه آب و توسعه پایدار منعکس نمایند. «هیات تحریریه نشریه»
    کلیدواژگان: گرودار، کنشگر، کنشگر کلیدی، مدیریت آب
  • مجتبی شفیعی صفحات 166-168
    این واقعیت پذیرفته شده است که سرنوشت مردم جهان بهم گره خورده و پیوسته می باشد. تغییرات آب و هوایی همراه با افزایش رشد جمعیت جهان و افزایش رقابت بر سر تامین منابع و رفاه زندگی، سلامت و پایداری کره خاکی را به مخاطره انداخته است. بحران های مرتبط با آب و محیط زیست از جمله مهم ترین چالش های کشورهای مختلف می باشد. در این راستا سازمان ملل متحد و جامعه جهانی با معرفی مفهوم توسعه پایدار تلاش نموده اند که گام های موثری در حفظ پایداری زمین بردارند. روز جهانی آب هر ساله با انتخاب موضوع متناسب با اهداف توسعه پایدار به دنبال ترغیب و اشاعه مشارکت جهانی در حل مسائل مرتبط با آب می باشد. چالش‏ های جهانی محیط زیستی برای حل نیازمند روش‏ های جدید تفکر، گفتمان جهانی، حکمرانی منعطف و توجه به مفهوم کاربردی «توسعه پایدار» است. مجمع عمومی سازمان ملل متحد به ابتکار کشور تاجیکستان، دهه 2018 تا 2028 را «دهه اقدام؛ آب برای توسعه پایدار» نام گذاری نموده است. این دهه با هدف بهبود همکاری ها، مشارکت و ظرفیت سازی در پیاده سازی آرمان های توسعه پایدار بخصوص در بحث «آب» نام گذاری شده است. هدف این نوشتار که در سه گزاره مختصر تدوین شده، معرفی موضوع سال 2018 روز جهانی آب و اصول پیاده سازی آن به همراه تاملی بر «آرمان های توسعه پایدار» سازمان ملل متحد در موضوع آب و لزوم احیاء تفکر «جهانی اندیشیدن و منطقه ای عمل نمودن» در عرصه تغییر رویکردها در حل مسائل آب و محیط زیست می باشد.
    کلیدواژگان: راه حل های طبیعت، محور، آرمان های توسعه پایدار، جهانی اندیشیدن، تفکر هم بست
  • صفحات 169-190
    خش ویژه:ضرورت تغییر در سیاست های آبی کشور
    به بهانه اولین اجلاس هم اندیشی وزارت نیرو با متخصصان آب و محیط زیست

    سخن سردبیر:چرا در مدیریت آب کشور ناموفق بوده ایم؟ و چرا بیش از یک دهه (و حتی دو دهه) است با وجود نقد و نظر فراوان، مدار همچنان بر وفق مراد نیست و سرگشته مانده ایم؟ برای خروج از این چرخه معیوب چه باید کرد؟
    در آغاز بکار جناب آقای دکتر اردکانیان در سمت وزیر نیرو، برگزاری همایشی ویژه (به طراحی خود ایشان) برای یافتن پاسخ آخرین سوال ابتکاری بی نظیر بود که جای تقدیر فراوان دارد. البته نقاط منفی و مثبت در نحوه برگزاری قابل شمارش است، اما این اقدام جسورانه را مطلعی بر یک رویکرد نو باید تلقی نمود: نزدیکی و همکاری جدی میان بخش اجرایی و دانشگاه ها در عرصه مدیریت آب کشور. این همایش از ارایه کنندگان مقالات خواسته بود تا به این دو پرسش پاسخ دهند: آیا سیاست های جاری در مدیریت آب کشور کافی برای حل مشکل آب می باشد؟ و اگر نه، چه گردشی و یا تغییری در سیاست ها باید انجام گردد؟
    نشریه آب و توسعه پایدار که با هدف ایجاد گفتگوی تخصصی میان بخش اجرایی و دانشگاه تاسیس شده است، این فرصت را مغتنم شمرده و به بهانه برگزاری این همایش خلاصه های تعدادی از مقالات ارسالی به این همایش را (که توسط هیات تحریریه برگزیده شده اند) در این بخش ویژه ارائه می نماید. باشد که مقبول افتد و مفید باشد.
    کلیدواژگان: اولین اجلاس هم اندیشی با متخصصان آب و محیط زیست توسط وزارت نیرو
  • بیژن قهرمان صفحه 191
    شرکت آب و فاضلاب مشهد به عنوان شرکت پژوهشی برتر در سطح شرکت های آب و فاضلاب شهری و روستایی سراسر کشور در سال 95 انتخاب شده و در آیین تقدیر از برترین های پژوهش در جشنواره پژوهش و فناوری وزارت نیرو از سوی وزیر نیرو مورد تقدیر قرار گرفت.

    معرفی کتاب:«رگرسیون چندگانه، مفاهیم و کاربردها در مهندسی آب»
    اثر بیژن قهرمان
    ناشر: انتشارات جهاددانشگاهی خراسان رضوی
    کلیدواژگان: آبفا مشهد، منتخب وزارت نیرو به عنوان شرکت پژوهشی برتر، رگرسیون چندگانه، مفاهیم و کاربردها در مهندسی آب
  • فراخوان اولویت های پژوهشی سال 1397 شرکت آب و فاضلاب مشهد
    صفحه 192
    به استحضار کلیه پژوهشگران محترم می رساند اولویت های پژوهشی سال جدید شرکت آب و فاضلاب مشهد از تاریخ 10 اسفند ماه 1396 در زیرپورتال تحقیقات این شرکت به نشانی http://rd.abfamashhad.ir بارگذاری گردیده است. لذا، از کلیه پژوهشگران محترم دعوت می گردد ضمن ملاحظه این عناوین، درصورت دارا بودن پتانسیل و تخصص مورد نیاز نسبت به ثبت نام در سامانه محقق به نشانی http://research.abfamashhad.net و ثبت پروپوزال اقدام نمایند. اولویت های پژوهشی در 3 محور زیر است:1- موضوعات حوزه آب
    2- موضوعات حوزه فاضلاب
    3- موضوعات حوزه مشترکین، مدیریت مصرف، انرژی
    کلیدواژگان: فراخوان اولویت های پژوهشی
|
  • Mohammad Davoodabadi, S.H. Sajadifar, A.A. Ghane, Sh. Shalpoush Pages 1-12
    Today in the light of the competitive markets, diversity of products, political and economic evolutions, climate changes, depletion and pollution of a number of natural resources etc., the science of economy has extended its limits beyond the linear economy (production – distribution – consumption) and is moving towards a circular economy (production – consumption – recycle). In addition to the main objective, the reduction and recycling, or reusing of the waste from production processes, is the main ideal of circular economy. The topic of circular economy in the water and wastewater industry can be considered from the aspect of its specific features (simultaneous consumption of water and the generation of wastewater), negative impacts of wastewater on the environment, water scarcity caused by growing population, the intense competition among water consumers (agriculture, industry, and domestic), reduction of the per-capita water resources, consecutive droughts, and the reuse of wastewater in the course of sustainable development. While explaining the fundamentals of a circular economy, sustainable development, and reuse of wastewater, this paper tries to analyze and review the interaction of these components and the requirements and opportunities of the circular economy in the reuse of wastewater in the course of sustainable development. Also, in this study, using the economic value of water in different economic sectors of the country and the wastewater allocated to these sectors, the share of wastewater in creating the economic value added to the country in 1394 is calculated. The results show that the circular economy of wastewater will create IRR 2251 billion (0.02% of the total national value added) and that the correct management and planning for efficient reuse of wastewater can play an important role in the national economic value, water resources management, and sustainable development.
    Keywords: Circular economy, Wastewater effluent, Sustainable development, Water, wastewater industry
  • Reza Shahrjerdi, Gholam Reza Ebrahimabadi, Samira Shahbazi Pages 13-22
    Nowadays, cost and quality are considered two basic factors which contribute to a competitive advantage in the industry. Hence, in recent years, there has been much interest in examining the relationship between these two competitive advantages, especially in leading industries such as public utilities. Such that, the increase in the competitiveness of these companies has increased the importance of focusing on reducing production costs as well as increasing the quality of services. On the other hand, manufacturers always try to reduce production costs and also maintain the quality of products and services at the level of consumer expectations. Therefore, in this research in the water and wastewater industry, firstly, the most important factors for creating cost of quality are identified and ranked by using the Fuzzy AHP algorithm and the Fuzzy TOPSIS. Also, appropriate solutions have been proposed along with quality cost stimulus factors. The results show that the most costly variable in the quality of the water and wastewater industry is the evaluation cost (36.5%). Other quality costs are, External defeat (28.9%), internal defeat (22.3%), and prevention (12.2%).
    Keywords: Quality costs, Fuzzy logic, Fuzzy AHP, Fuzzy TOPS
  • Maryam Fallah, Sima Fakheran Pages 23-30
    Wetlands are valuable ecosystems that have a variety of functions to protect biodiversity, natural values, economic and social values. The importance of wetlands, especially in arid and semi-arid regions such as Iran, is higher. Wetlands can reduce the effects of climate change in different ways. Hence, the degradation of wetlands will intensify the climate change impacts. At the moment, the Anzali international wetland is under the impact of environmental stresses and pollutants such as the entry of the industrial, agricultural, and urban effluents, the presence of non-native species, changes in the purpose of usage, and eutrophication. Therefore, the need to study the spatial and temporal variations of pollutants using qualitative indicators is one of the most important factors in water quality studies. In this study, due to the importance of the Anzali wetland and its environmental impact on sustainable development, an ecosystem quality survey was conducted using the data from seasonal sampling which took place in the year 1393 at 10 stations using NSFWQIa, NSFWQIm, and OWQI qualitative indices. Based on the results of the various indices, most stations are categorized in having middle to very bad levels. During the summer season, the most polluted stations according to the NSFWQIm, NSFWQIa, and OWQI indices were Nokhale, East of wetlands, and Pirbazar, respectively. The variance analysis showed a significant difference (p
    Keywords: Contaminant, Wetland, Quality indices, Climate change, Alien species
  • Ali Dindarlou, Mehdi Dastourani Pages 31-40
    Considering the environmental regulations on exhausting sewage from treatment plants and its application in agriculture, this research investigates the use of activated sewage efficiency in the generative sewage treatment of Kermanshah city and its application on agriculture irrigation through 2007 to 2008 using the cross-sectional method. During the course of this study, sampling was carried out from the inlet and outlet of the sewage treatment plant on a daily and weekly basis. Treatment plant efficiency was calculated through the measurements of TSS, COD, BOD5, MLVSS, SVI, and MLSS from the entrance sewage and exhausting effluent based on the latest standard methods presented in 1999. Also, indices relevant to the agricultural usability were calculated and compared with the national standards. Results showed that physical, chemical, and biological traits of sewage pollution intensity were at an average level and the treatment plant pollution efficiency was relatively acceptable. The average concentration of dissolved oxygen (mg/l), SVI, MLSS, and MLVSS in the aerated pool was compared with the environment protection standards of Iran showed that the exhausting effluent can be used in drip irrigation. Despite the appropriate control of the active-sludge process in all parts of a sewage treatment plant, results showed a lack of adequate management on its sustainable consumption such as its application in the production of agricultural fertilizers.
    Keywords: Sewage treatment plant, Agriculture, Quantitative variable
  • Mohsen Maghrebi, Abbasali Ghezelsofloo, Hosein Alimirzaei Pages 41-48
    In this research to investigate the flood risk over the Chandir spillway, located in the North Khorasan province, the acceptable distribution of risk for the spillway components and its consequences on the hydraulic performance were studied. For this purpose, the spillway was designed for discharges with a return period of 100 and 1000 years. The 3D flow field for the designed structure was investigated in the event of flooding with a return period of 100 and 1000 years using the FLOW3D software. The results show that in the event of a flood with a 1000-year return period, whilst the structure has been designed based on a discharge with a 100-year return period, flow separation and an increase in the local shear stress occurs in the stilling basin. Moreover, the risk assessment results show that the stilling basin length plays an important role in flow energy dissipation however, increasing the stilling basin length more than 20 meters would not decrease the dissipation rate. Also, the length of the stilling basin influences the amount of the secondary depth, and the reducing of the basin length to less than 15 meters will prevent the formation of a hydraulic jump even for a discharge with a return period of 100 years. Finally, the risk assessment shows that by accepting the risk amount of 13.56 %, it is possible to reduce the length of the stilling basin to 20 meters.
    Keywords: Risk concept, Executive structures, Numerical simulation, FLOW3D software
  • Jafar Jafari-Asl, Bahram Sami Kashkooli, Mehdi Bahrami Pages 49-56
    Water leakage in the water distribution networks results in losses of supply, pressure, and capital investment. Therefore, efforts to reduce the leakage in the water distribution networks have great importance. A common way to reduce pressure is the installation of flow or pressure reducing valves (PRV) and the optimal regulation of these valves in water networks. This study aims at investigating the optimum management of pressure in order to minimize the leakage in water distribution networks. For this purpose, the optimal placement and setting for pressure relief valves, with minimum allowable pressure in the nodes, is considered as the main constraint of the problem. In the present research, to solve these problems, an optimization model—a simulation based on an emerging algorithm called Cultural Algorithm (CA)—was used. In this model, the CA optimization in MATLAB environment was integrated with the hydraulic simulation of the EPANET model. The results revealed that, considering all the limitations of the problem, employing this method to determine the position of the pressure reducing valves and regulating them lowered the mean leakage rate of the network by 10% in three periods of maximum, average, and minimum water demand.
    Keywords: Leakage management, Pressure management, Pressure reducing valves, Cultural algorithm, EPANET
  • Hamid Moslemi Pages 57-68
    Presently, floodwater spreading schemes are used as aquifer management projects in the country. In these projects, spreading a large volume of floods containing salts and suspended loads over the spreading network, may lead to differences in soil salinity and alkalinity. Therefore, it is necessary to study the amount and the trend of these differences over time in order to produce a suitable method to increase the utility of such designs. In this research, the results of 40 studies on the effects of spreading floodwater on the soil properties were evaluated. In general, studies show the improvement of the quality of some of the soil physical and chemical properties due to the floodwater spreading. These effects include: more balanced soil texture and soil moisture conditions, improved soil physical and chemical conditions, increase in some of the soil elements and consequently an increase in soil fertility compared to pre-construction floodwater spreading system, reduced infiltration, and providing suitable conditions for the growth of pasture plants and planted seedlings and consequently changing the ecological landscape of these areas.
    Keywords: Floodwater spreading, Physical, chemical properties, Infiltration
  • Shahryar Bastani Pages 69-80
    This paper contains a comprehensive historic review of attempts for innovation and development of Subsurface Irrigation Systems from the early stage in different countries and regions. Firstly, the differences between two irrigation systems namely: "Underground Irrigation" and "Subsurface Irrigation" has been clarified and then the technical problems within innovations from the start of written history research on subsurface irrigation has been discussed. Describing all activities performed by the subsurface irrigation pipes, this study attempts to introduce the most important technical barriers which prevent the distribution of subsurface irrigation systems including methods available in the market such as subsurface drip irrigation, Porous irrigation tubing, and KISSS. Due to the limitations to mention all the technical issues related to different methods of subsurface irrigation, and to better understand the ability of each method, "Researcher's Evaluation" is mentioned at the end of each part. The last part of this paper is attributed to the development process of a new subsurface irrigation system "Subsurface Irrigation with Clay Pipes".
    Keywords: Underground irrigation, Porous irrigation tubing, Subsurface clay pipe irrigation, Subsurface drip irrigation
  • Negin Binesh, Mohammad Hossein Niksokhan, Amin Sarang Pages 81-94
    The two factors of the trend of climate change and urban development pose a challenge to urban drainage infrastructures due to the adverse impacts on precipitation extremes and urban environment. Nowadays, Sustainable Urban Drainage Systems (SUDS) have become quite popular as a result of their positive effects on the water quality, quantity, amenity, and recreational affairs in urban landscapes. Today, the majority of the world agrees that a sustainable drainage approach has an influence in reducing global climate change and adapting to this phenomenon (which has already started). The current paper reviews recent progress in the development of sustainable drainage, based on interdisciplinary studies. First, the reasons behind moving towards a sustainable urban drainage system are mentioned and then, existing models and decision-aid tools to assess different types of SUDS are compared and discussed. This paper also explains some limitations and challenges related to applying SUDS in practice and finally, the results and conclusions are presented.
    Keywords: sustainable drainage, city, runoff, climate change
  • Mojtaba Shafiei, Shervan Gharari Pages 95-102
    The processes and components of hydrological cycle are very complicated in nature, with significant spatial and temporal variation. This is due to high non-linear and complex relations between hydrological components, economical limitations for accurate measurements, and requiring a variety of data and information. The main solution for understanding and predicting hydrological processes at watersheds scale is using/developing simulation models based on desired goals. However, due to the lack of attentions to the concepts and practical knowledge, development of hydrological models has attracted less attention. By neglecting the modelling process in hydrological modelling, and starting this process directly by choosing a procedural model and its calibration would provide unreliable results. Therefore, it is essential to have a comprehensive and accurate inspection of the modelling process and its application as a useful tool for understanding and analyzing hydrological systems. This paper aims at providing concepts of hydrological modelling and introducing five-steps modelling process for watersheds, and finally presenting information about the various types of hydrological models.
    Keywords: Perceptual model, Conceptual model, Verification, Calibration, Validation
  • Mina Tajabadi, Ali Naghi Ziaei, Aziz Allah Izady, Roh Alamin Bahrami, Javad Meshkiny Pages 103-110
    The purpose of this research is the introduction of methods and tools for determination of aquifer stratigraphy and their application. In alluvial aquifers which have extreme changes in sediments, stratigraphy modeling is not suitable, and it is better to use three-dimensional lithology models found in the Rockworks software or T-Progs tools in the GMS software. In this study, using the three-dimensional modeling techniques in the Rockworks software, the three-dimensional lithology model of the Bojnord aquifer lithology of the Bojnourd aquifer, located in the North Khorasan province, with information including logs and geophysical studies has been obtained. Here, the alluvial aquifer consists of three soil textures: coarse, medium, and fine grain which the very fine texture (very fine grain) is considered as the aquifer floor texture in order to solve the lithology modeling problem. Results show that the existence of lens and heterogeneity of sediment in the aquifer influence the accuracy of the estimated hydrodynamic coefficients. Therefore, using three-dimensional lithology modeling techniques, especially in alluvial aquifers, causes changes in the hydraulic conductivities of fine to very coarse-grained sediments. Additionally, the use of three-dimensional alluvial modeling techniques for groundwater flow modeling, especially in aquifers with severe heterogeneity, leads to the identification of an aquifer with an adequate accuracy.
    Keywords: Stratigraphy, Alluvial deposit, Lithology modeling, Rockworks, Bojnoord
  • Feridon Radmanesh, Samira Sadri, Ali Shahbazi Pages 111-120
    In recent years that we are faced with water shortage, the entrance of surface pollutants to the groundwater resources has become a serious problem in reducing the quality of groundwater resources. Therefore, identifying vulnerable areas and directing development programs in the areas which have not been vulnerable to pollution is the best way to provide sustainable development programs. In this study, aquifer vulnerability have been assessed using DRASTIC and SINTACS models at the Jarmeh plain, khozestan province. The principle of the DRASTIC model is based on hydrological and hydrogeological pollution transmission conditioning factors. Entering the parameters for both DRASTIC and SINTACS is the same, the main difference between them is that weighing and rating in the SINTACS method is more flexible. Groundwater vulnerability maps have been provided using overlaying of water depth, net recharge, aquifer media, soil media, topography, impact of vadose zone, hydraulic conductivity, the results of the mdels and were validated using nitrate concentration map. Correlation between nitrate and groundwater vulnerability maps provided by DRASTIC and SINTACS was 0.36% and 0.48%, respectively. Sensitivity analysis was investigated to determine the most effective factors using map removal and single parameter methods. The results of both methods show that the unsaturated zone is the most important factor on groundwater vulnerability in the study area.
    Keywords: Vulnerability, DRASTIC, SINTACS, Jarmeh plain
  • Hashem Derakhshan, Kamran Davary, S.M. Hasheminia, A.N. Ziaei Pages 121-130
    The pressure on ecosystem and the reduction of welfare and livelihood in human communities are one of the most important effects of drought which, if the severity and duration of this event increases, could become one of the most catastrophic natural disasters. Therefore, many countries have different climate-based policies in facing water stress issue, such as severe and prolonged droughts. However in almost all of them, groundwater has been considered as a strategic resource because of its reliability in water stress situations. Strategic groundwater resource refers to the volume of fresh groundwater that should be stored in an aquifer for various activities, especially for drinking water, and also to be gradually used for human needs in some serious long-term droughts. Strategic groundwater reserve is the most important support of water supply management in water stress conditions of "severe and prolonged droughts" particularly in arid and semi-arid areas. Unfortunately for many years, the concept of balancing water resources and developing sustainability has received little attention in Iran, consequently this unique water resource is continuously declining. This study sought the necessity of developing the concept of Probable Maximum Drought (PMD) as the basis for determining the maximum withdrawal of groundwater, as the most important factor for increasing resilient development in water stress conditions by preserving strategic groundwater reserves. The lack of attention to maintaining strategic resources could bring irreparable damage and cause changes in society. Finally, this study introduces suggestions for drought risk management based on the aforementioned concept hence, it is important to develop a comprehensive program for drought risk management in the event of severe and long-term droughts for each study area.
    Keywords: Sustainability, Resilience, Drought, Strategic Groundwater Resource
  • Elena Tabrizi, Ali Shams, Zahra Hooshmandan Moghaddam Fard Pages 131-138
    Appropriate management of irrigation networks in the country requires an active participation of farmers in WUAs where different factors affect the participation level in this regards. The aim of this correlational-descriptive study is to investigate the components that influence the farmers’ participation in irrigation network management of the Sahand Dam. The research tool was a questionnaire which its validity was confirmed by experts and by conducting a pilot study, and calculation of Cronbach's alpha higher than 7.0 for the composite indicators. The statistical population consists of all members of the three WUAs in the Sahand Dam Basin (N=34), which based on Krejcie and Morgan sampling table, 30 candidates were selected using a simple random sampling method. Data was collected by personal interviews in the villages and analyzed through the SPSS20 software. The results show that 73.3 percent of members had a medium and lower level of participation and their participation had a significant negative correlation with their age, family size, and years of agricultural experience. However, there was a significant positive correlation with their educational degree, social participation, social trust, social cohesion, usage of related information, usage of extension communication, and their knowledge of WUAs. Regression analysis show that the three variables of social cohesion, social trust, and age were responsible for 76.2 percent of participation variance. According to the results, with an increase in social capital among WUA members, the level of their participation in the management of water resources will be increased.
    Keywords: Sustainable water management, Water user association, Farmers participation, Effective Factors
  • Alireza Ildoromi, Mohammad Ghorbani Pages 139-150
    In recent years, ecotourism and tourism with a focus on water resources has attracted more attention. In many mountain valleys of Iran during the last fifty years, the use of natural resources, especially water, has continuously increased. A steady increase in the consumption and subsequent pressure on natural resources in the context of these areas has created serious challenges. The purpose of this study is to identify the role of water ecotourism in tourism development in mountainous areas using a descriptive - analysis approach. The weaknesses, strengths, opportunities, and threats to water resources in ecotourism development were extracted through closed interviews with 20 aboriginal candidates and 30 local authorities, and were made available in the form of a questionnaire to tourists. SWOT analysis shows that among all internal factors affecting the development of ecotourism in the area of water resources, 11 factors as strengths and 8 factors as weaknesses were identified and evaluated. The analysis shows that among all external factors affecting the development of ecotourism in the area of water resources, 10 factors as external opportunities and 9 factors as external threats facing these regions were identified. Finally, using the SWOT technique it was shown that the ecotourism in the area of water resources are very robust in the considered areas (3.33 and 3.34 points in terms of internal and external factors, respectively). In the considered area, there is a good potential for the agricultural crop and livestock packaging industry, rural small industries, and tourism activities. Relying on participatory management, development, and implementation of appropriate strategies, especially competitive, we are able to use the potential of the region to create jobs and income in order to reduce the pressure on natural resources, especially water, in non-agricultural sectors. The analysis of the data indicates that water ecotourism development cause the conservation of the environment so that it can provide the most use at the lowest cost.
    Keywords: Water resources, Ecotourism, Tourism, SWOT Model, Hamedan province
  • Gholamreza Falahi, Mohammad Salehzadeh Pages 151-158
    One of the existing problems in water and wastewater companies is the management of pressure in the water distribution networks. Due to the direct relationship between the network pressure and the rate of users’ consumptions, modeling the spatial distribution of pressure in a hydraulic software is possible. However, because of the Spatial Reference of the water network database, GIS is the preferred approach. Also, all the hydraulic behaviors and its changes can be modeled with a high location accuracy with this software. In this research, database reference modeling for a water distribution network has been carried out, as well as implementing its physical model in the PostgreSQL and PostGIS open source spatial database network, where the cost of its production, development, and support is less than a similar commercial software. Considering that topographical factors, pressure, and consumers demand have the greatest impact on the optimal distribution of water at the network, solutions such as determining the correct installation location for the suggested pressure reducing valves instead of the existing ones in order to optimize the pressure in high pressure areas have been suggested.
    Keywords: Water distribution network, Pressure Management, Open source software, PostgreSQL, PostGIS