نشریه پاسخ
پیاپی 1 (بهار 1395)

از نظر اسلام، زن و مرد در ماهیت و جوهره انسانی، مبدا آفرینش، منشا مادی، مساوی‌بودن در خلقت، هدف نهایی خلقت، ابزار و استعدادهای لازم برای رسیدن به هدف نهایی با یکدیگر مشترک هستند. با وجود این برخی گزاره‌های دینی توصیفی به ظاهر متفاوت و متهافت از هویت و منزلت زن به تصویر می‌کشد. شیوه خلقت زن، توصیف زنان به شرارت، عورت و کشتزار، از جمله مواردی است که منشا شبهه در مورد هویت زن و تلقی فروتری او شده است. در این نوشتار بر آنیم، دلالت گزاره‌های برگرفته از متون دینی را با روش نقلی و عقلی بررسی کنیم. بدین منظور بعد از اشاره اجمالی به محکمات قرآن و روایات در تبیین هویت و منزلت زنان، گزاره‌های متشابه مذکور را بر آن عرضه خواهیم کرد.

هدف از این پژوهش، کشف مولفه‌های رفتاری سبک فرزندپروری اسلامی است. بدین منظور به روش توصیفی- تحلیلی به منابع دست اول با کمک نرم‌افزارهای معتبر به منابع اسلامی مراجعه شد و برخی از آموزه‌های اسلام در موضوع پژوهش تحلیل گردید. بررسی اجمالی منابع اسلامی نشان داد، برخی از فاکتورهای رفتاری در سبک فرزندپروری اسلامی، عبارت است از توقعات منطقی (تطابق توقعات با دنیای درونی کودک)، پاسخ‌دهی به نیازهای کودک، روش الگویی، تغافل. سپس ده نفر از شرکت‌کنندگان در طرح آموزش خانواده مساجد سطح کشور به‌صورت نمونه در دسترس، در مصاحبه باز، سازمان‌نایافته شرکت کردند که این مصاحبه‌ها نشان داد، مولفه‌های رفتاری والدین عبارت است از: عدم توجه به ویژگی‌های روان‌شناختی کودک، عدم اختصاص وقت به کودک، بی‌رغبتی به والدگری، عدم استفاده از تغافل، شیوه پاسخ‌دهی به نیازهای کودک.

در این پژوهش توصیفی تحلیلی، اصول و روش‌های تربیت دینی کودکان، نوجوانان و جوانان از آیات قرآن کریم و روایات معصومین  استخراج شده است. محقق در این پژوهش تلاش کرده است تا اصول و روش‌های تربیت دینی را متناسب با مراحل رشد تا سن بیست و یک سالگی بیان کند. به همین منظور، بعد از بیان اصول تربیت دینی، هم‌چون محبت به فرزند، رعایت عدالت بین فرزندان و متربیان، برنامه داشتن برای تربیت و...، روش‌های تربیت در سه دوره پیش از تولد، بدو تولد و پس از تولد مورد توجه قرار گرفته است. در روایات، بخش عمده تربیت که پس از تولد رقم می‌خورد به سه دوره هفت ساله تقسیم شده است که محقق به تبیین آن‌ها پرداخته و به شیوه تربیتی مختص هر کدام اشاره کرده است. ضمن آن‌که از تبیین‌های روانشناختی نیز در جای جای این پژوهش استفاده شده است.

امروزه خانواده در شناخت و تعدیل غریزه جنسی نقشی بی بدیل دارد. همچنین رفتار خانواده بخصوص والدین در نهفتگی یا بیداری این غریزه سرنوشت‌ساز موثر است. از طرفی آگاهی نسبت به هر موضوعی، فرد را از آسیب‌های احتمالی که از عدم آگاهی به آن سرچشمه می‌گیرد، حفظ می‌نماید. باید توجه داشت یکی از مسوولیت‌های بزرگ در تربیت فرزند، دور نگاه داشتن او از تحریکات جنسی است، به‌خصوص در سنین نزدیک به بلوغ؛ بنابراین والدین باید آموخته‌های دوران کودکی فرزندان را کنترل نمایند و از هر دو جنبه داخلی (درون خانوادگی) و خارجی (برون خانوادگی) مراقبت‌های لازم را مد نظر داشته و او را از ابتلا به آسیب‌های احتمالی این غریزه محفوظ دارند. لازم است والدین در حضور کودک از ارایه محرکات خودداری نمایند و از ورود آسیب‌هایی چون عدم رعایت پوشش عورت، بوسیدن کودک توسط نامحرم، بازی با اعضای جنسی کودک، همبستری فرزندان در مکان واحد، پنهان نبودن روابط زناشویی، بازی‌های جنسی فرزندان، لخت شدن در برابر کودکان یا لخت کردن آنها جلوگیری نمایند. بر این اساس توصیه می‌شود والدین فضای خانواده را تا حد ممکن از محرکات جنسی تخلیه کرده و دور نگه‌دارند. سالم‌سازی این فضا شامل رعایت در گفتار، رفتار، رسانه، تصاویر و هر عامل محرک دیگر، می‌شود.

فرهنگ یک جامعه، یعنی تمامیت باورها و ارزش‏های آن جامعه و همچنین آداب و رسوم برآمده از آن باورها و ارزش‌ها. چیزی که باعث تثبیت و انسجام این باورها و ارزش‏ها در جامعه می‏شود، خانواده است. استعمارگران با درک و شناخت دقیق این موضوع، به‌خوبی دریافته‏اند که امروزه آنچه باعث شده حکومت اسلامی ایران استحکام داشته باشد و در طول زمان نیز گسترش بیشتری یابد، انسجام خانواده است که مرکز ثقل فرهنگ اسلامی ا‌ست. آنان چاره‌ای ندارند که برای از بین بردن فرهنگ اسلامی بر حریم، خانواده هجوم برند؛ بنابراین با در اختیار گرفتن غول‌های رسانه‏ای، به دنبال بلعیدن ارزش‌ها و باورهای فرهنگی جامعه اسلامی هستند. آن‌ها برای نیل به این امر، بیشترین تمرکز خود را روی خانواده گذاشته‌اند و با استفاده از شبکه‏های ماهواره‏ای و اینترنتی و پخش فیلم‏های مستهجن، کانون خانواده را آماج حملات خود قرار داده‏اند. آنان با شناسایی دقیق کارکردها و نقش خانواده در پیش‌برد فرهنگ اسلامی، سعی دارند از راه‌های مختلف این کارکردها را از میان برده و خراب کنند.
با توجه به اهمیت این موضوع، در این نوشتار سعی شده به بررسی این مطلب پرداخته شود که چگونه و با چه شیوه‌هایی، رسانه‏های غربی دنبال فروپاشی خانواده و فرهنگ اسلامی هستند.