نشریه علوم جغرافیایی
پیاپی 21 (پاییز و زمستان 1393)

مطالعات پهنه بندی حرکات تخریب دامنه ای در حوضه های کوهستانی ایران تهدیدی برای سکونت گاه های انسانی، تجهیزات و سازه های هیدرولیکی، امکانات و راه های حمل و نقل می باشند. با توجه با تشدید کاربری زمین و هم چنین وجود سازند های سست و سطحی در قسمت شمال شرق کشور در زون بینالود و استقبال عمومی از این منطقه ییلاقی و نیز با وقوع زمین لغزه های کوچک و متوسط  نیاز به مطالعه در ارتباط با این مخاطرات طبیعی محسوس  می گردد. با درنظرداشتن جاذبه های گردشگری در این حوضه آبریز، تشدید این حرکات توده ای دامنه ممکن است منجر به مخاطرات محیطی و کاتاستروفیسم گردد. در این مطالعه خطر وقوع حرکات دامنه ای و جریان های واریزه ای در محدوده حوضه آبریز سرآسیاب با استفاده از مدل تجربی آنبالاگان و با شش شاخص مورد ارزیابی قرار گرفته شد. طبق نتایج بدست آمده  با تکیه برعوامل توپوگرافی، زمین شناسی، کاربری زمین، شبکه زهکشی رودخانه ای، گسل ها، پوشش گیاهی و در نهایت ایجاد نقشه های واحد های کاری و پهنه بندی حوضه مورد مطالعه به مناطقی با ناپایداری کم، متوسط و شدید  بدست آمد و مشخص گردید ریسک حرکات توده ای دامنه ای بویژه جریان های واریزه ای در سازندهای فیلیتی با دخالت انسان بیشتر است. همچنین عوامل آنتروپوژنیک و فشار زیاد جمعیتی و تشدید کاربری زمین در سازند های سست فیلیت مشهد به صورت باغات در شیب های زیاد، بهره برداری غیر اصولی از آب رودخانه و استفاده از تراس های آبرفتی در دامنه های پرشیب برای باغداری سنتی از مهم ترین عوامل تشدید کننده وقوع جریان های واریزه ای می باشد.

بخش صنعت به دلیل توانمندی در ایجاد ارزش افزوده و اشتغال زایی از یک سو و تامین ماشین آلات، تجهیزات و نیازهای سایر بخش های تولیدی و خدماتی  از سوی دیگر، از اهمیت بسیار بالایی در رشد و شکوفایی اقتصاد ملی برخوردار است. در واقع به لحاظ چنین جایگاهی است که کشورهای صنعتی و تازه صنعتی شده به تقویت بنیان های صنعتی و اعمال سیاست های سازگار با رشد این بخش پرداخته اند. در عین حال توزیع متعادل امکانات و تجهیزات صنعتی در سطح کشور نیز از جمله مباحث مهم در جهت حرکت صحیح به سمت توسعه می باشد. هدف از تدوین این مقاله، شناسایی و سطح بندی استان های کشور از نظر برخورداری از شاخص های مختلف صنعتی می باشد. بر این اساس تعداد 16 شاخص مرتبط با بخش صنعت از سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1385 انتخاب و استخراج شدند. با توجه به شاخص های انتخابی، محاسبات مربوطه برای کشور و به تفکیک استان ها با استفاده از تکنیک های ضریب ویژگی و ضریب تغییر، صورت گرفته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که در بین مناطق مختلف کشور به لحاظ برخورداری از شاخص های صنعتی، اختلاف بسیار بالایی مشاهده می گردد به گونه ای که پایین ترین ضریب 03/0 و بالاترین ضریب 51/55 می باشد. در این راستا استان تهران با مقدار ضریب 51/55 در ردیف استان های بسیار توسعه یافته قرار دارد. سپس استان اصفهان با ضریب 7/17 در ردیف استان های توسعه یافته و استان های ایلام، کهگیلویه و بویر احمد و سیستان و بلوچستان به ترتیب با مقادیر 03/0، 12/0 و 13/0 در ردیف استان های بسیار محروم از لحاظ سطوح توسعه یافتگی شاخص های صنعتی قرار دارند.

امنیت به عنوان یکی از نیازهای اساسی شهروندان در ساختارهای شهری به شمار رفته و از اهمیت ویژه ای برخوردار است از این رو در مطالعات و پژوهش های مرتبط با شهر و بیان معیارهای کیفیت مطلوب شهری همواره امنیت به عنوان یکی از شاخص های مهم کیفیت زندگی مورد توجه برنامه ریزان و شهرسازان قرار گرفته و در این خصوص نظریه های گوناگونی نیز ارایه شده است. فضای شهری نیز به عنوان حوزه ای عمومی که همواره مورد استفاده عام مردم در هر زمان می باشد در صورت ایجاد احساس امنیت علاوه بر آنکه آرامش را برای شهروندان به ارمغان آورده بلکه، سطح تعاملات و فعالیت های اجتماعی را نیز افزایش داده و در نهایت احساس مطلوبیت و رضایت محیطی را در شهروندان تقویت می نماید. لذا در این تحقیق پس از بررسی مطالعات صورت گرفته، مبانی نظری مرتبط با منظر- منظر شهری با تدقیق در سه بعد ادراک، فعالیت و فرم در شکل گیری منظر مطلوب، مولفه های «حس مکان»، «هویت مکان»، «خاطره انگیزی»، «خوانایی و تصویری روشن از محیط»، «ادراک عمومی و لذت بصری» و «فرم و ریخت» به عنوان شاخص هایی برای سنجش احساس امنیت شهروندان با استفاده از شاخص های منظر شهری می باشد.این تحقیق در حوزه ادبیات نظری، یک «تحقیق تجربی» و در حوزه «مطالعات میدانی»، دارای «روش پیمایشی» با «ابزار گردآوری داده» به صورت «پرسشنامه» می باشد. در زمینه «تحلیل اطلاعات» با استفاده از تحلیل کمی روابط بین «احساس امنیت» و «منظر شهری» روش تحقیق علی و همبستگی اتخاذ شده است. در این پژوهش روش تحلیل رگرسیون چند مرتبه ای (HMR) بکارگیری شده است و در بررسی روایی و پایایی پرسشنامه از تحلیلی عاملی و آلفای کرونباخ استفاده شده است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که کلیه معیارهای به کار رفته در سه سطح مدل سنجش احساس امنیت در محدوده مورد مطالعه با متغییر منظر شهری دارای رابطه معناداری می باشند(p<0.05). همچنین بین میانگین احساس امنیت و میانه نظری(عدد3) اختلاف معناداری وجود دارد و احساس امنیت در محدوده مورد مطالعه از دید ساکنین، پایینتر از سطح متوسط ارزیابی شده است.

می دانیم که وضغیت آب و هوایی که عموما با کمیت شاخص های چون درجه حرارت و رطوبت شکل می یابد عاملی است که زمان انجام فعالیتها در ارتباط با آن انطباق می یابد و به لحاظ مکانی عینیت پیدا می کند. در این رابطه با توجه به این که صنعت گردشگری به لحاظ عملکردی در زیر پوشش شرایط اقلیمی قرار دارد و محدودیت های ناشی از تنش های گرمایی و سرمایی شرایط آب و هوایی را فضاهای گردشگری وحجم آماری گردشگران ورودی و مدت اقامت آنان را کنترل و تهدید می نماید، لذا سعی شد در قالب یک مطالعه  بر اساس ارزش های عددی و آماری ایستگاه های هواشناسی استان خراسان جنوبی با شاخص های اقلیمی و آسایش TCI در یک تجربه محاسباتی قرار گیرد. در این راستا با استفاده از آمارهای ایستگاه های هواشناسی موجود استان در یک روش تحقیق میدانی و کتابخانه ای شرایط آب و هوایی  مورد آزمون قرار گرفتند که نتایج نشان می دهد رژیم آب و هوایی در اکثر ماه های سال از قابلیت گردشگری برخوردارند و افت و خیزهای حرارتی یا دمایی و تکرار آن در دو مرحله در دو نیمه سال سبب تنوع آب و هوایی شده است که تمام تغییرات در فاصله مرز مطلوبیت تا ایده آل در حرکت است و این امر گرچه در ایستگاه های مختلف دارای گوناگونی سرعت وتداوم است اما همه آنها رسوبات ذهنی و تصوری گذشته گردشگر را به چالش می کشاند و کمیت و کیفیت ویژگی های اقلیم و آسایش تازه ای از استان را در ذهن ها ایجاد می نماید.