نشریه پژوهش در هنر و علوم انسانی
پیاپی 59 (آبان 1402)

آشکارترین نشانه فرهنگی هر قوم و جامعه ای، پوشاک آن می باشد که ریشه در پایبندی به سنت ها و باورهای مذهبی دارد. از این رو میتوان بخشی از هویت هر قومی را در پوشاک آن جستجو کرد. پژوهش حاضر با هدف بررسی مولفه های هویت محور پوشاک عشایر بختیاری و طراحی پوشاک مبتنی بر مولفه های مذکور برای لباس اجتماعی جدید براساس زندگی و کاربری یکجا نشینی در جامعه امروز انجام گرفته است. چرا که لباسی با چنین قدمت و پیشینه با تغییر شرایط زندگی مردم، روبه فراموشی است. از این جهت ضرورت طراحی لباس امروزین با این محوریت مشخصتر می شود؛ و امید است بتوان برای مردمی که تغییر سبک زندگیشان موجب تغییر سلیقه در پوشاکشان شده، با طرحی جدید که بر اساس مولفه های هویتی پوشاک کهن بختیاری ها است، جایگزینی مناسب برای زندگی یکجا نشینی امروز ارایه کرد این پژوهش از نوع توصیفی _ تحلیلی می باشد و روش تجزیه و تحلیل اطالعات نیز به صورت کیفی است. نتایج حاصل از این پژوهش با بررسی کارکرد های متنوع پوشاک در شرایط زندگی ایل بختیاری و مشخص کردن ابعاد هویتی در پوشاک این مردم نشان می دهد که تمام ابعاد هویتی پوشاک ایرانی در پوشاک عشایر بختیاری به چشم می خورد و قابلیت تعمیم در پوشاک امروزه با توجه به شرایط و کاربرد یکجا نشینی را دارد.

در این پژوهش، رابطه میان معماری و دیالکتیک فضا در معماری معاصر بررسی شده است. برای این منظور، روش پژوهش ترکیبی از مطالعه دستاندرکارانه و تحلیل محتوا به کار گرفته شده است. در پیشنهادات پژوهش، ابتدا به مقدمهای کامل درباره موضوع پرداخته شده است و سپس دیالکتیک، معماری، فضا و تعامل بین انسان و فضا را به طور جداگانه تعریف کرده است. سپس، تاثیر معماری بر دیالکتیک فضا و تاثیر دیالکتیک فضا در تعامل بین فضا و انسان مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان میدهند که معماری معاصر و طراحی هوشمندانه فضا میتوانند بهبود موثری در دیالکتیک فضا و تعامل بین انسان و فضا ایجاد کنند. طراحی فضاهای تعاملی و جذاب، تجربه های مثبت و الهام بخشی را برای انسانها ایجاد میکند و به ایجاد فضاهای پویا و خالقانه کمک میکند. با توجه به نتایج به دست آمده، پژوهش حاضر پیشنهاداتی برای پژوهش های آینده ارایه میدهد تا درک ما از رابطه بین معماری و دیالکتیک فضا در معماری معاصر بیشتر گردد و امکان بهبود و توسعه ی بیشتری در این زمینه فراهم شود. این پژوهش بررسی میکند که چگونه معماری معاصر و دیالکتیک فضا در معماری با یکدیگر ارتباط دارند. روش ترکیبی از مطالعه دستاندرکارانه و تحلیل محتوا برای این پژوهش استفاده شده است. در این پژوهش، در ابتدا با یک مقدمه جامع درباره موضوع شروع شده است. سپس، دیالکتیک، معماری، فضا و تعامل بین انسان و فضا به صورت جداگانه تعریف شدهاند. سپس، تاثیر معماری بر دیالکتیک فضا و تاثیر دیالکتیک فضا در تعامل بین فضا و انسان مورد بررسی قرار گرفته اند.

حمام یکی از گونه های شاخص معماری ایرانی به ویژه در دوران اسلامی به شمار رفته که در طی ادوار مختلف اسلامی، در مراکز گوناگون اجتماعات انسانی از جمله روستاها و شهرها، در ابعاد مختلف، با نقشه های متفاوت و تزیینات متنوع ساخته شده است. علیرغم آنکه تصور میشود حمام های سده های مختلف اسلامی با الگوی واحدی برپا شده و تفاوت چندانی از نظر ساختار و تزیینات ندارند، اما با بررسی بیشتر و دقیقتر جزییات، میتوان حمامهای هر دوره را بر اساس تفاوتها و شاخصه های اصلی از یکدیگر تفکیک کرد. یکی از مناطقی که تاکنون در مورد حمامهای تاریخی آن کمتر سخن به میان آمده، حاشیه شرقی کویر لوت در محدوده استان خراسان جنوبی است. در این منطقه از دوره صفویه به بعد حمامهایی به یادگار باقی مانده که تا پیش از انجام این پژوهش چندان مورد مطالعه قرار نگرفته بود. هدف اصلی این پژوهش درکنار معرفی مختصر 13 حمام تاریخی از دوره های صفوی و قاجار خراسان جنوبی، بررسی، تحلیل و مقایسه ساختار فضایی این حمام ها و شناخت وجوه تشابه و تفاوت میان آنها و بررسی علل آن است. روش تحقیق به شیوهی تحلیلی تطبیقی و بر مبنای مطالعات میدانی و کتابخانهای است. نتیجه ی مطالعه این حمامها، که عمدتا به روش میدانی صورت گرفته، نشان داد که حمام های دوره صفویه عالوه بر برخی وجوه تشابه، از جنبه های مختلفی همچون ابعاد، تنوع و کاربری فضاهای مختلف معماری با نمونه های مشابه دوره قاجاری منطقه، تفاوتهای آشکاری دارد. دلیل این امر را باید در مباحث فنی معماری، اهداف سازندگان و مسایل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی خصوصا در ابعاد منطقه ای جستجو نمود.

در نخستین دهه ی سال 1600 میلادی گذاشته شد. کاراواجو چهره ی شاخص این   نخستین پایه های مکتب باروک مکتب، در نوع نقاشی و تکنیک های استفاده از فرم و رنگ، تحولات مهمی ایجاد کرد. در این پژوهش تلاش شده است تا با توجه به زندگینامه ی کاراواجو، خوانش قابل قبولی از این هنرمند خصوصا ویژگی های آیکونولوژی نقاشی »شام در عمواس« ارایه شود. این تحقیق بر اساس شیوه ی توصیفی و تحلیلی استوار گردید و اطلاعات از طریق منابع کتابخانه ای و معتبر اینترنتی گردآوری شده است. برآیند این پژوهش نشان داد که آثار کاراواجو با ترکیب بینش واقع بینانه حالات جسمی و روحی انسانی و استفاده دراماتیک از نور، تاثیر فراوانی بر نقاشی سبک باروک گذاشته است. عمدتا موضوعات نقاشی او را مضامین مسیحی تشکیل میدهد. او در آثارش برای تفسیر یک متن مقدس از مفاهیم نمادین بهره میبرد. اگرچه این هنرمند زندگی کولیواری داشت و تمامی وجوه تیره ی زندگی آدمی در سرگذشت او نمایان است ام ا اغلب نام کاراواجو ما را مجاب میکند که به آثارش به دیده تحسین بنگریم و آنها را ارج نهیم.