فصلنامه معارف اسلامی
پیاپی 79 (بهار 1389)

یکی از موضوعات بایسته پژوهش «جای گاه پوشش» از دیدگاه استاد مطهری است. بازخوانی و بازشناسی این مقوله از آن جهت اهمیت دارد که متاسفانه حجاب در جامعه ما کم رنگ شده و بدحجابی در حال گسترش است و این امر یکی از آسیب های جدی می باشد. شاید بتوان گفت استاد مطهری جامع ترین بحث را در خصوص «حجاب» ارائه نموده است. وی بعد از تعریف حجاب، به آثار و فلسفه حجاب، جای گاه آن در اسلام و ادیان دیگر می پردازد. استاد در جواب ایرادهای وارده به حجاب به این مطلب اشاره دارند که حجاب مصونیت است نه محدودیت. یکی از علل بدحجابی نیز عدم آشنایی زنان و دختران با آثار و فلسفه حجاب می باشد. برای نهادینه کردن حجاب لازم است فرهنگ سازی صورت گیرد و دختران با فلسفه حجاب آشنا شوند تا بتوانند با آسیب های بدحجابی مبارزه کنند که البته این امر باید ضابطه مند باشد.

قرآن کریم، در همه ابعاد «دین شناسی» و معارف اسلامی یکی از مطمئن ترین و غنی ترین منابع به شمار می رود.

دین در لغت به معنای اطاعت، جزا و... آمده و اصطلاحا به معنای اعتقاد به آفریننده ای برای جهان و انسان است، دستورات عملی نیز متناسب با این عقاید می باشد.
دین حق، آیینی است که دارای عقاید درست و مطابق با واقع می باشد و رفتارهایی را توصیه و تاکید می کند که از ضمانت کافی برای صحت اعتبار برخوردار هستند.
واژه «دین» فقط، یک معنای لغوی «پیروی، انقیاد و اطاعت» دارد و معانی گوناگونی چون: جزا، خضوع، تسلیم و... که اهل لغت برای آن یادآور شده اند، همگی در حقیقت، صورت های گوناگون از همان یک معنی اند. این واژه در قرآن کریم، بیش از نود بار، در معانی: جزا، پاداش، اطاعت و بزرگی، سلطنت، شریعت، قانون، تسلیم، باورها و... و در روایات نیز در معانی: ایمان، یقین، حب و بغض قلبی، عزت، نور، حیات، اخلاق خوب و مانند این ها، به کار رفته است.

امامت، یکی از اصول دین اسلام است که جز با اعتقاد به آن، ایمان آدمی کامل نمی گردد. برای اعتقاد پیدا کردن به این مقوله، تقلید ازهیچ کس روا نیست، بلکه همانند توحید و نبوت، دقت و استدلال نیاز دارد. امامت همانند نبوت از الطاف الهی است و به همین دلیل باید در هر زمان و روزگاری، امام هدایت گری وجود داشته تا در انجام وظایف الهی نبی(ص)، جانشین وی باشد. در حقیقت، امام پس از پیامبر(ص) وظیفه هدایت جامعه و راهنمایی آن ها به سعادت و خوبی را بر دوش می کشد و همان ولایت عامی را که پیامبر دارد، پس از وی، به امام و جانشین وی منتقل می شود.

درباره آینده جهان نظرات مختلفی از طرف دانش مندان، پژوهش گران و سیاست مداران مطرح گردیده است و باید گفت بر خلاف نظر بدبینان، نابودی بشریت در آینده یک جبر و ضرورت تاریخی نمی باشد، چنان چه جنگ و تنازع نیز یک ضرورت اجتماعی و لازمه حیات بشری نیست، بلکه این کار ضد عقل و فطرت است. (آن چه که فطرت و عقلانیت ایجاب می کند دفاع ملت ها از استقلال، موجودیت، حقوق و آزادی های معقول است. دفاع از کیان خود و جامعه و دفاع از فرهنگ و تمدن یک ضرورت انسانی می باشد، حتی حیوانات هم از حیات خویش دفاع می کنند). البته آنان که با عینک خوش بینی به آینده جهان نگاه می کنند، بر این باورند که جهان بشریت به سوی آینده روشن و حکومت واحد عدل جهانی پیش می رود. ادیان الهی و مکاتب بشری به اتفاق آراء، حکومت آینده جهان را حاکمیت عدل و قانون پیش بینی کرده اند که به گونه اجمال نظرات آنان بیان شد. اکنون برآنیم که آینده جهان و جامعه انسانی را از نظرگاه قرآن و سنت بررسی نماییم.

یکی از عوامل بزرگ تحرک اجتماع و گسترش فضایل انسانی، حس قدرشناسی و روحیه سپاس گزاری است. فرهنگ تشکر و قدردانی از نیکی ها و نیکوکاران، از تعالیم اسلام و برنامه های دینی است. رواج این فرهنگ در بین مردم، به خصوص جوانان برومند، در حقیقت به توسعه خیرات و تدوام نیکوکاری و احسان در جامعه، کمک خواهد کرد. سپاس از خوبی ها و خوبان، موجب تکثیر خوبی ها، تشویق دیگران به انجام کارهای خیر، ترویج فرهنگ نیکوکاری و افزاینده عواطف انسانی است. به دلیل آثار فراوان و نتایج درخشانی که قدرشناسی و سپاس در زندگی انسان ها دارد، در این شماره به بحث و بررسی این موضوع می پردازیم.

در شماره های گذشته، درباره نگارش صحیح، گفت وگو کردیم. از این پس به خواست خدا در چند شماره، درباره هنر ویرایش، بحث می کنیم.

در شماره قبل به رفق و مدارای پیامبر اسلام (ص) با مخالفان اشاره شد. در این شماره نیز به ادامه همان بحث پرداخته میشود.

نکوداشت یاد اسوه های ایمان، انگیزه مؤمنان را در راه نورانی خود می افزاید.
«ابوطالب»، یکی از مدافعان حضرت رسول(ص) در آغاز دعوت اسلام و حامی استوار آن حضرت بود.
آن چه می خوانید، گوشه هایی از شخصیت و زندگی او را نشان می دهد.