آرشیو سه‌شنبه ۹‌شهریور ۱۳۸۹، شماره ۱۰۵۱
شهر آجر سیمان
۱۴

در گذار از باغ ایرانی به پارک ایرانی

پارک شهر قدیمی ترین پارک ایران و در واقع اولین تجربه گذر از مفهوم سنتی «باغ» به مفهوم مدرن «پارک» است. به گمان بسیاری این پارک نمونه ای کامل از مدرنیته رضاخانی است. پارک شهر در مقطعی ساخته شده که نخستین بناهای عمومی مدرن ایران با متد غربی در مرکز تهران، با طرح و نقشه مهندسان اروپایی ساخته می شدند و نخستین مشق های شهرسازی مدرن ایرانی از روی دست شهرسازان فرانسوی و انگلیسی الگوبرداری می شد. در این میان پارک و بوستان هم مانند سایر بناها و فضاهای شهری از الگوی شبکه شطرنجی مستثنی نبود. با این حال می توان در پارک شهر ردی از ساختار باغ ایرانی هم، البته در لایه های پنهان یافت که نشان از تلاشی است برای اینکه نشان دهد، پارک شهر هویتی نسبتا حساب شده دارد. نوع پوشش گیاهی (چنار و سرو) در قسمت هایی از پارک شهر، نوع طراحی آب در جوی ها و حوض اصلی و در نهایت فرم کلی فضا و هندسه مستطیلی پارک که هم مطابق الگوی باغ ایرانی است و هم جبر الگوی شطرنجی شهرسازی، مهم ترین نشانه المان های سنتی، در طراحی نخستین پارک مدرن ایرانی به نظر می رسند. البته عناصر زیادی در پارک شهر وجود دارند که کاملا تعریفی متفاوت در نسبت میان باغ ایرانی، با نخستین تجربه طراحی پارک در ایران به دست می دهند. پارک شهر، بیش از 60 سال پیش در اراضی محله سنگلج احداث شد. موقعیت مکانی این پارک محصور در چهار خیابان خیام، بهشت، شهید فیاض بخش و وحدت اسلامی است. مساحت پارک 245 هزار مترمربع است که 173500 مترمربع از آن به فضای سبز اختصاص دارد.