آرشیو یکشنبه ۱ آبان ۱۳۹۰، شماره ۲۲۹۲
اقتصاد
۵
دیدگاه

جایگاه ایران در صادرات فناوری

دکتر حسن ولی بیگی (عضو هیات علمی موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی)

امروزه دیگر جریان تجارت در میان کشورها ارتباط زیادی با تفاوت های دانش فناوری دارد. حتی نمود این مساله را می توان در نماگرهای اقتصادی و تجاری بانک های اطلاعاتی مشاهده کرد. این نکته نشان دهنده این است که تولید و تجارت محصولات با فناوری بالادر مرزهای دانش بوده و بازتابی از سرمایه گذاری های عمده در زمینه «تحقیق و توسعه» است. اما چرا تولید و تجارت این محصولات در این برهه از زمان اهمیت یافته است؟ اول اینکه تجارت این محصولات ظرفیت های یک کشور را در پیشبرد فرآیند تحقیق و توسعه نشان می دهد. از سوی دیگر امکان توسعه دانش جدید و تجاری سازی آن را نشان می دهد. از این مقدمه که بگذریم قرار است ایران در سال 1404 بر اساس سند چشم انداز، رتبه اول منطقه باشد. در این راستا بررسی وضع صادرات برخی کشورهای منطقه که آمار صادرات آنها در دسترس است، حایز اهمیت به نظر می رسد. صادرات محصولات کارخانه یی با فناوری بالای کشورهای منطقه سند چشم انداز، برای دوره سال های 1995 تا 2008 نشان می دهد که کشورهای قزاقستان و ترکیه در سال 2008 بالاتر از ایران بیشترین صادرات محصولات کارخانه یی با فناوری بالارا داشته اند. براساس آمارهای رسمی در سال 2002 صادرات محصولات با فناوری بالای ایران مشابه قزاقستان بوده است. این کشور از سال 2004 به بعد رشد چشمگیری را تجربه کرده است. بطوری که صادرات کشور قزاقستان در سال 2008 به 2/2 میلیارد دلار افزایش یافته است. کشور پاکستان نیز بعد از ایران بیشترین صادرات محصولات با فناوری بالارا داراست. در مجموع تا سال 2008 رقبای اصلی ایران در حوزه محصولات با فناوری بالاکشورهای قزاقستان و ترکیه هستند و در سطح پایین تر کشور پاکستان قرار دارد که ممکن است در آینده رقیب ایران شود.