اخبار را بالا و پایین می کردم که به خبر انحلال نهضت سوادآموزی برخوردم. خبری که کمتر واکنشی را برانگیخته و میان انبوه خبرها گم شده است.

1. اخیرا احمد نادری، عضو کمیسیون تلفیق لایحه برنامه هفتم توسعه از مصوبه این کمیسیون برای انحلال نهضت سوادآموزی خبر داده است. نادری درباره علت این تصمیم به خبرگزاری ایسنا عنوان کرده است: «اعتقاد ما بر این است که نهضت در ابتدای انقلاب کارکرد خاص خود را داشته که باتوجه به فراگیر شدن شرایط پست مدرن در کشور، دیگر نهضت کارکردهای سابق را ندارد.» نادری که استاد دانشکده علوم اجتماعی تهران است احتمالا در مجلس بیش از هر کسی شرایط پست مدرن را بشناسد،. اما واقعیت آن است که «فراگیر شدن شرایط پست مدرن در کشور» و ارتباط آن با انحلال نهضت سوادآموزی آنقدر دلیل نامفهوم و عجیبی است که مجبور شدم برای همفکری با یکی، دو نفر از دوستانم تماس گرفته و از علت ایجاد چنین پدیده شگرفی در کشور بپرسم. اما متاسفانه برای ما که دانشجوی علوم اجتماعی هم هستیم نسبت دادن انحلال نهضت سوادآموزی به شرایط پست مدرن آنقدر نامفهوم است که به مدد آرای میشل فوکو و دیگر دوستان صاحب نظریه پست مدرن نتوانستیم گره از این سخن استاد باز کنیم.

2. به نظر می رسد شرایط کشور بیش از آنکه پست مدرن باشد درگیر تئوری کوچک سازی دولت و همراهی مجلس با این تئوری باشد. در واقع، از یک طرف، شاهد وانهادن وظایف قانونی و از طرف دیگر، با واگذاری حداقل مسوولیت های دولت در قبال شهروندان روبه رو هستیم. به عبارتی، کمیسیون تلفیق که وظیفه تصویب برنامه هفتم توسعه را برعهده گرفته، بیش از آنکه به فکر توسعه زیرساخت های آموزشی، رفاهی و سلامت عمومی باشد در پی واگذاری و انحلال وظایف دولت است. پرواضح است که وظیفه آموزش عمومی بخشی از قرارداد اجتماعی مردم با دولت هاست و یک حق اساسی است.

3. خبر انحلال نهضت سوادآموزی زمانی اتفاق افتاده که موقعیت آموزش و پرورش در کشور با سیل خصوصی سازی عجین شده است. آمارها نشان می دهد که حداقل 12درصد از دانش آموزان امروز در مدارس خصوصی درس می خوانند و روند گسترش مدارس خصوصی به شکلی است که رفته رفته از تعداد مدارس دولتی کاسته شده است. به نظر می رسد اگر روند خصوصی سازی آموزش و انحلال وظایف دولت در حوزه آموزش به این ترتیب پیش برود تا چندی دیگر بعید نیست که «فراگیری شرایط پست مدرن» به مدارس نیز برسد.

4. از طرفی مساله آموزش مساله ای نیست که به شرایط بستگی داشته باشد. نهضت سوادآموزی از سال 58 تا امروز وظیفه مبارزه با بی سوادی را برعهده داشته است و در حکم بازویی برای ارتقای سواد عمومی در جامعه عمل کرده است. آقای نادری توجه بفرمایند که در مصوبه نهضت سوادآموزی تاکید شده که تشکیل نهضت سوادآموزی «به منظور تحقق بخشیدن به اصل سی ام و بند 3 از اصل قانون اساسی در زمینه لزوم تعمیم آموزش نسبت به همه افراد جامعه» بوده است و تغییر اصول قانون اساسی نسبت به شرایط آن هم «شرایط پست مدرن» می تواند پرسش برانگیز باشد.