«شنوندگان عزیز توجه فرمایید، صدایی که هم اکنون می شنوید، وضعیت قرمز یا وضعیت خطر است و معنی و مفهوم آن این است که به پناهگاه ها و نقاط امن پناه ببرید.» این عبارت به ظاهر ساده، برای خیلی ها خاطره است. چون بعد از شنیدن این عبارت، صدای آژیر خطر شنیده می شد و دل آدم می ریخت و ترس و وحشت وجود همه را فرامی گرفت.

پدران و مادران ما در آن سال ها با شنیدن این جمله دست بچه ها را می گرفتند و به پناهگاه ها که اغلب در زیرزمین خانه ها بود، می بردند و با هر صدای موشک و بمب در دل شان به صدام و دارو دسته اش ناسزا گفته، او را نفرین می کردند. بعد هم پای رادیو می نشستند و تمام هوش و حواس شان را به آن می سپردند تا ببینند دشمن تا کجا پیشروی کرده یا این که رزمنده های ما چه عملیاتی انجام داده اند و چه بخشی از کشور را از دشمن متجاوز پس گرفته اند. همه در دل یک آرزو داشتند. این که جنگ هرچه زودتر تمام شود و گوینده رادیو، نوید پایان آن را بدهد و فرزندان شان به آغوش خانواده و وطن بازگردند. حسن سلطانی یکی از گویندگان و گزارشگرانی است که جوانی اش با دفاع مقدس و کار در رسانه عجین شده است. حتی مدت ها آن عبارتی که در ابتدا آمد، با صدای او پخش می شد و چهره و صدایش برای خیلی ها یادآور روزهای جنگ است.

از آنجایی که رادیو جبهه یکی از رسانه های مهم برای آگاهی و اطلاع رسانی به مردم در دوران جنگ بود، حسن سلطانی در گفت و گو با جام جم درخصوص جنگ رسانه ای و این که با چه اسلحه ای می توان با آن جنگید، می گوید: خاطرم هست در آن سال هایی که رادیو جبهه تاسیس شد، دو کاربرد داشت؛ یکی این که در مناطق عملیاتی غرب و جنوب کشور یک سری مطالب و برنامه هایش متناسب با حال و هوای جبهه و رزمندگان در مناطق نبرد بود، همچنین بخشی از موضوعاتی که از رادیو جبهه پخش می شد، مخاطبانش افرادی بودند که از مناطق نبرد، بعد از عملیات به مناطقی که عادی بود، آمده بودند. یعنی ارتباط بین جبهه و پشت جبهه به واسطه رادیوجبهه برقرار بود.

وی ادامه می دهد: شور و هیجان رادیو جبهه در انجام عملیات های مختلف مثل عملیات والفجر، عملیات کربلا یا عملیات محرم بیشتر بود اما در روزگاری که ما زندگی می کنیم، داستان خیلی فرق می کند. می توان گفت نوع عملیات، نوع حمله و نوع پدافندی که چه در جبهه دشمن و چه در جبهه خودی هست، کاملا متفاوت است. یعنی شما در کسری از ثانیه می توانید با یک خبر شایعه بسازید و منتشر کنید. می بینید که در کمترین زمان ممکن در سطح وسیعی منتشر می شود که دو دلیل دارد؛ یکی به این خاطر است که ما در انتشار اخبار غیرموثق دقت نکرده ایم که به یک عادت بد تبدیل شده است، دیگر این که مخاطبان ما با سواد رسانه بیگانه شده اند.

وی می افزاید: اگر آن روزها خمپاره می زدند، صدای سوت خمپاره شنیده می شد اما امروزه از صداهایی استفاده می کنند که به مراتب از خمپاره و موشک بسیار خطرناک تر است؛ یعنی امواج رادیو تلویزیونی، مدیا و فضای مجازی اهدافی را بمباران می کنند که بیشتر مواقع خود ما به انتشار این حمله ها کمک می کنیم. لذا مخاطب امروز در وهله نخست باید سواد رسانه ای اش را بالا ببرد. یعنی رادیو و تلویزیون با ساخت برنامه هایی که سطح سواد رسانه مخاطب را بالا می برد و همچنین رسانه های مکتوب، مطبوعات، فضای مجازی و رسانه های دیداری و شنیداری می توانند کمک کنند تا سواد رسانه ای مخاطب بالا برود. اگر این اتفاق نیفتد و سواد رسانه ای در همین حد بماند، آن وقت دشمن وقتی کیسه اش خالی می شود، خبری را که 10 سال پیش در آرشیو خود داشته، مطرح می کند و جالب است همان خبر دهان به دهان می چرخد و بارها بازنشر می شود، به این خاطر که سواد رسانه ای مان ضعیف است و دیگر این که خبری را که نمی دانیم راست یا دروغ است، منتشر می کنیم. ضمن این که در خبری که منتشر می کنیم، تامل و تعمق نمی کنیم و از این رو به انتشار اخباری که منافع ملی ما در آن نادیده گرفته شده، کمک می کنیم. از این رو با جنگ به مراتب سخت تری روبه رو هستیم.

وی همچنین عنوان می کند: من از نخستین روز جنگ در مرکز اهواز خبرنگار جنگی و در رادیو اهواز گوینده خبر بودم. به خاطر دارم که یک روز در آسمان اهواز دو هواپیما دیدم. می توانستم تشخیص بدهم کدام هواپیما خودی و کدامیک متعلق به دشمن است، اما امروزه نمی دانید خبری که دوست تان برای شما می فرستد، خبری است که کاملا اهداف دشمن را پیگیری می کند. خبری که کاملا در زمین دشمن بازی می کند. فایل صوتی یا تصویری و یا ویدئوی تقطیع شده ای می فرستد که همان کاری را می کند که خاستگاه و خواسته طرف مقابل است و دربرابر منافع ملی شما ایستاده است. لذا جنگ رسانه ای امروز بسیار پیچیده، دقیق و هجمه بیشتری به نسبت جنگ در آن سال ها دارد. از این رو به افسران قابل و فرماندهان ارشد مجرب و بامهارت و شجاعت در این عرصه نیاز است که با دقت و هوش و ذکاوت بالا مبارزه کنند.

سلطانی درباره حال و هوای روزهای ابتدایی جنگ و حضورش در اهواز بیان می کند: من در نخستین روز جنگ یعنی 31شهریور که اهواز را بمباران کرده بودند، خبر ساعت17 را باید می خواندم که زودتر به استودیو رفتم و صدای انفجار مهیبی را شنیدم که مشخص بود بمباران پرهجمی است. لذا با تهران تماس گرفتیم و اصفهان هم همین وضعیت را داشت و متوجه شدیم توپ جنگ در شده است و اولین لحظات اول مهر 1359 با یک زندگی عادی خداحافظی کردیم و با یک زندگی جنگی و نظامی و شرایط آماده برای هر اتفاق غیرقابل پیش بینی آشنا شدیم. از این رو رادیو و تلویزیون هم از این امر مستثنا نبود و به دلیل این که بیشترین طول جبهه ها و مناطق عملیاتی در جنوب کشور و خوزستان بود، به شدت مورد توجه اخبار و رسانه ها قرار گرفت و ما مرکز تامین خبرهای جنگی در خوزستان بودیم. لذا بیشتر با این مساله درگیر بودیم و از نزدیک در جریان خبرهای جنگی قرار می گرفتیم.

وی که در زمینه گزارشگری جنگ هم فعال بوده، در این باره توضیح می دهد: من در آن دوران هم گزارش رادیویی می گرفتم و هم گزارش تلویزیونی. هم گوینده اخبار و هم گوینده رادیو بودم. یعنی در آن دوران هم خبرنگار بودیم و هم در تحریریه کار می کردیم. شیفت ها هم به گونه ای نوشته می شد که یک روز در استودیو بودیم و یک روز برای تهیه گزارش می رفتیم. گزارش هم از سطح شهر نبود. از منطقه و خطوط عملیاتی مختلف بود.

وی درباره تمرکز روی خبر آن هم در حالی که احتمال عملیات و بمباران می رفت نیز می گوید: خاطرم هست در استودیو مطلبی را می خواندم و همه چیز عادی بود و چند روز بود اتفاقی نیفتاده بود که یکباره مرکز را زدند. یادم می آید تمام آکوستیک ها ریخت و تمام استودیو پر از گرد و غبار شد و صدای مهیب انفجار شنیده شد و دیدم در اتاق رژی هیچ کسی نیست و همه رفته اند. من مانده بودم و یک استودیو و یک میکروفن باز. خاطرم هست جوانی 21 ساله بودم و خیلی تجربه نداشتم. لذا آن شرایط و آن اوضاعی که پیش آمد، ما را ورزیده کرد و برای کار کردن در شرایط سخت ورزیده شدیم. فکر می کنم ما در آن روزها مرگ را به بازی گرفته بودیم و شاید هیچ ترسی نداشتیم. من در عملیات هویزه، عملیات آزادسازی شوش و سوسنگرد خبرنگار بودم.

وی در ادامه می افزاید: شهید علم الهدی بسیار قلم خوبی داشت و جوان خوشفکری بود. یکی از خاطراتی که از آن روزها به یاد دارم این است که وی را دیدم که با موتور جلو می رود. او رفت و دیگر برنگشت. ما غبطه می خوردیم وقتی می دیدیم دوستان مان می روند و شهید می شوند. خاطرم می آید دوستی به نام شهید احمد سگبندی داشتم که خبرنگار بود. قرار بود من برای تهیه گزارش به منطقه بروم. اما سردبیر گفت گوینده خانم نیامده و شما نباید برای گزارش بروی و باید برای گویندگی بمانی. اما وقتی دیدند من عصبانی شدم، گفتد اول خبر را بخوان و بعد برو. همین که من شروع به خواندن خبر کردم، دیدم صدابردار، تصویربردار، دستیار و همین دوستمان احمد سگبندی از پشت شیشه اتاق فرمان با من خداحافظی کردند و از پنج نفری که رفتند یک نفر برگشت، موج انفجار او را گرفت و احمد سگبندی شهید شد. غصه من تا مدت ها این بود که این عملیات را باید می رفتم، اما احمد رفت و شهید شد. البته امروز هم جوانانی هستند که مثل جوان های آن روزها پاک و خوشفکر و خوش قلب هستند. می توان گفت همه اش تلخی و شکست و یاس و ناامیدی نیست و می توان چنین جوان هایی را پیدا کرد. من فکر می کنم لباس جهاد شکل دیگری پیدا کرده و هنوز هم می توان مثل آن جوان ها را دید. نمی توان گفت دیگر جوان هایی که در آن سال ها رفتند و شهید شدند دیگر نیستند. این زایش و رویش همواره در خاک ایران بوده است.