شرق: مناظرات نامزدهای چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در ایران در شرایطی آغاز شده که انتخابات آمریکا در پیش است و نگرانی ها برای روی کار آمدن جمهوری خواهان و امکان از دست رفتن فرصت گفت وگو و احیای برجام تشدید شده است. گذشته از این چیزی حدود 10 تا 11 ماه تا انقضای قطع نامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل باقی نمانده است و این مسئله می تواند وضعیت تحریم علیه ایران را دشوارتر و پیچیده تر کند. با این حال همچنان برخی نامزدهای ریاست جمهوری با تردید و ابهام درباره عزم خود درباره مذاکرات برجام و رفع تحریم حرف می زنند.

شرایط احیای برجام پیچیده تر از همیشه شده است و با انتخابات آتی ریاست جمهوری در آمریکا و نگرانی برای سر کار آمدن دولت رادیکال جمهوری خواهان و شخص دونالد ترامپ و از بین رفتن فرصت احیای برجام تشدید شده است. در این میان برخی نامزدهای انتخاباتی مانند مسعود پزشکیان و مصطفی پورمحمدی به صراحت اعلام می کنند که به دنبال رفع تحریم و احیای برجام هستند اما برخی دیگر مانند سعید جلیلی، محمدباقر قالیباف، امیرحسین قاضی زاده و علیرضا زاکانی همچنان تردید دارند که در این زمینه مواضع جدی نشان دهند و با گفتن الفاظی مانند اینکه برداشتن خودتحریمی در اولویت سیاست های آنهاست یا پیمان نامه شانگهای و تفاهم نامه های اقتصادی با روسیه و کشورهای همسایه می تواند ایران را از بن بست اقتصادی خارج کند یا حذف حاکمیت دلار و... به نوعی و تلویحی اعلام می کنند که عزم جدی برای رفع تحریم و مذاکرات احیای برجام ندارند.

این دست اظهارات فعالان اقتصادی را نگران کرده است و اتاق بازرگانی که چندی پیش میزبان نامزدهای انتخاباتی بود به صراحت از کاندیداها درخواست کرد که برنامه های خود را برای رفع تحریم ها بگویند. هرچند در این نشست باز هم برخی کاندیداها طفره رفتند و نکته و برنامه اساسی به زبان نیاوردند. بهرام شکوری، رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق ایران می گوید که «کاندیداهای ریاست جمهوری، در کنار شعارهای مهار تورم و کاهش نرخ ارز، باید برنامه خود برای تحقق اینها مانند سیاست های ارزی، رفع تحریم و... را نیز تبیین کنند».

با این حال برخی نامزدها چه در جلسات با بخش خصوصی، چه در برنامه های تبلیغاتی تلویزیونی از به کاربردن صراحت لهجه برای رفع تحریم ها خودداری می کنند. این موضوع موجب شده است که فعالان اقتصادی درخواست خود برای رفع تحریم ها را با تاکید بیشتری به زبان آورند.

حسین سلاح ورزی، رئیس سابق اتاق ایران در واکنش به صحبت های یکی از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری مبنی بر برنامه توسعه تجاری و ارتباط با 200 کشور دنیا به تابناک گفته است که «این کاندیدا گفته است با روشی که داریم، می توانیم با 200 کشور مبادله تجاری داشته باشیم و روابط خود را توسعه دهیم که خب می دانیم این حرف ها واقعی و درست نیستند و در عمل امکان چنین چیزی وجود ندارد».

او با بیان اینکه مبادلات تجاری فعلی شبیه دوران پارینه سنگی است، گفت: «به عنوان یک شهروند هرچقدر جست وجو می کنم، هیچ نشانه ای از موفقیت قابل اتکا، نوآوری یا یک موضوع خوشحال کننده در زمان مسئولیت سعید جلیلی پیدا نکردم. افزایش 10 برابری تحریم ها در زمان مدیریت جلیلی رقم خورد. تحریم ها عملا باعث شد تا دو بخش اقتصاد ایران هدف قرار بگیرد؛ بخش نفت، گاز و پتروشیمی و بخش دیگر سیستم بانکی و مبادلات پولی و مالی بود. در عمل تنها سه تا چهار کشور هستند که با آنها تبادلات بسیار سخت داریم؛ عمده روش مبادلات تجاری فعلی شبیه دوران پارینه سنگی و کالا به کالاست».

رئیس سازمان ملی کارآفرینی افزود: «نکته بعدی، تحریم های گسترده مربوط به جلوگیری از صادرات و سرمایه گذاری در نفت بود که باعث شد تا عملا از یک سو به خاطر کاهش تولید نفت در سال های تحریم و نبود امکانات انبارداری نفت، تولید را کاهش دهیم و این کاهش تولید، آسیب جدی به ذخایر و مخازن نفتی ما وارد کرد و عملا خیلی از اینها امکان برگشت ندارند. این در حالی بود که سرمایه گذاری موثری هم صورت نگرفت. همچنین بخش عمده ای از شرکت های خدمات فنی و مهندسی و شرکت های نفتی و نیرو های انسانی آنها، یا از کار ناامید یا بی کار شده اند و از کشور مهاجرت کرده اند».

مجیدرضا حریری، رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین هم درخصوص مهم ترین اولویت اقتصادی و راهکاری که باید از سوی نامزدهای ریاست جمهوری در مناظره ها به صراحت بیان شود، گفته است که تحریم ها کاغذپاره نیست و نامزدها باید به صراحت دیدگاه خود را درباره رفع تحریم ها بگویند.

او در ادامه تاکید کرده است: «وقتی نامزدی درخصوص اقتصاد صحبت می کند باید ایده مشخصی داشته باشد، کاندیدای انتخابات باید شفاف بگوید طرفدار اقتصاد بازار است یا متمرکز؛ تا به امروز هیچ کدام از نامزدها دراین باره شفاف سخن نگفته اند و فقط شعار و حرف های زیبا شنیده ایم.

مهم ترین موضوع سیاسی، اجتماعی و آینده این مملکت، موضوع اقتصاد است».

با تمام این احوال موضع بسیاری از نامزدهای اصولگرا درباره رفع تحریم و برنامه آنها برای خروج اقتصاد از رکود و تورم بالا مبهم و گنگ است.