بیت المقدس فارغ از جنبه های تاریخی قداست آمیز آن برای پیروان ادیان ابراهیمی به شکل عام و مسلمانان به شکل خاص، از ارزش های هنری بسیار بالایی برخوردار است. وجود مسجدالاقصی و قبه الصخره در این شهر آسمانی گواهی بر این مدعاست. مسلمانان در طول دوره های مختلف تاریخ فرمانروایی بر این سرزمین مقدس تمام اهتمام خود را در ایجاد و آفرینش یک فضای معنوی باشکوه به کار بسته اند و تمام ذوق و سلیقه خود را به پای این باور ارزانی کرده اند.

متاسفانه نداهای تخریبی و ضد وحدوی برای ایجاد تفرقه بین شرائح مختلف امت اسلام از هیچ تلاشی فرو گزار نمی کنند. درمیان مسلمانان اهل سنت، محبان اهل بیت را رافضی می نامند و در جمع اتباع اهل بیت، به مسلمانان فلسطینی برچسب ناصبی می زنند. جای آن دارد که ذکر شود در تهیه بخش نخست این مقاله از پایان نامه کارشناسی ارشد سرکار خانم انسیه یاری که با راهنمایی دکتر سعید طاووسی در دانشگاه میبد به انجام رسیده، استفاده شده است.

ماهیت مسجدالاقصی و بیت المقدس همواره طی سالیان متمادی نزدادیان الهی مورد توجه و همراه با چالش های بسیاری بوده است. برخی در اثر تبلیغات جریان های ضد وحدتی، به این تصور دچار شدند که دفاع شیعیان از فلسطین و بیت المقدس صرفا یک نگاه با اغراض سیاسی است و از سر ایمان و اعتقاد نیست؛ در حالی که اتباع اهل بیت همواره در طول قرون متمادی قداست بیت المقدس را ارج نهاده و همیشه مشتاق برای زیارت و نماز خواندن در آن سرزمین مقدس بوده اند. از این رو، مهاجرت یهودیان به فلسطین و اشغال آن سرزمین مقدس، اعتراض بسیاری از علمای امامیه را نسبت به این اقدام به همراه داشته است.اصرار برخی برعدم قداست بیت المقدس نزد پیروان اهل بیت علیهم السلام، مارا بر آن داشت که با بررسی کتب تفسیری و روایی، همچنین منابع و آثار تاریخی، دیدگاه آنان را در مورد جایگاه واهمیت بیت المقدس بررسی کرده و در راستای اثبات فضیلت بیت المقدس نزد آنان با دلایل و برهان های متقن گام برداریم.

کبار مفسران متقدم امامیه مانند شیخ طوسی و امین الاسلام طبرسی و نیز مفسران برجسته معاصر مانند علامه طباطبایی، مراد از مسجد الاقصی در نخستین آیه سوره اسراء را همان مسجد بیت المقدس دانسته اند. این که سفر شبانه پیامبر(ص) به همین مسجد الاقصی در بیت المقدس بوده، در روایتی از کتاب امالی صدوق آمده است. به علاوه در منابع روایی امامیه روایات متعددی درباره قداست بیت المقدس و مسجد الاقصی وجود دارد مثلا در کتاب ثواب الاعمال و عقاب الاعمال روایتی از امام جعفر صادق از پدرانش از امیرالمومنین (علیهم السلام) آمده است که به ثواب خواندن نماز در بیت المقدس اشاره دارد و ثواب نماز گزاردن در بیت المقدس را برابر هزار نماز خوانده است. برخی فقهای شیعه بر اساس این روایت فتوا به استحباب نماز در مسجدالاقصی داده اند. شهید اول در کتاب الدروس الشرعیه، زیارت مسجدالاقصی را مستحب دانسته است. علامه مجلسی بابی از کتاب بحارالانوار را تحت عنوان فضیلت بیت المقدس اختصاص داده و در این باره روایاتی را آورده است. برای نمونه از امام صادق(علیه السلام) روایت شده است: «خدای تبارک و تعالی، برای چند چیز حرمت قائل است، از جمله حرمت کتاب خدا «قرآن»، حرمت پیامبر(ص)، حرمت بیت المقدس و حرمت مومن». از دیگر سو مشارکت هنرمندان ایرانی در طول تاریخ در زیبا سازی مکانی همچون قبه الصخره بر اساس شواهد و مستندات تاریخی امری است که غیرقابل کتمان است. خوشنویسی به عنوان میراث مشترک ملت های مختلف در جهان اسلام از مزیت های برجسته شناخته شده و معترف به، در عالم هنر اسلامی است. پس از شکل گرفتن تقسیم بندی های امروزین خوشنویسی اسلامی با مشارکت هنرمندان ایرانی و جهان عرب و پس از آن انتقال این هنر به سرزمین های عثمانی، شاهد اوج شکوفایی این هنر شریف بودیم. هنری که به صورتی مستقیم به متون مقدس دین اسلام ارتباطی وثیق دارد. به عنوان نمونه نقش هنرمندانی چون عبدا... صیرفی تبریزی در انتقال این هنر شریف و آموزش آن به خطاطان عثمانی به خوبی از جایگاه هنرمندان این سرزمین در اعتلای خوشنویسی اسلامی حکایت می کند. دال مرکزی این مدعا که به نقش مستقیم هنرمندی تبریزی در آرایه های خوشنویسی قبه الصخره در قدس شریف می پردازد، بر مشارکت قومیت ها و ملیت های مختلف اسلامی از ایرانی، ترک و عرب در خلق اثر هنری شگفت انگیزی در جهان اسلام حکایت می کند. صرف نظر از رویکرد مذهبی هنرمندان آفرینش گر این اثر دینی-تاریخی مهم،آنچه در اینجا موج می زند، تلاش همه این هنرمندان با پیشینه های مذهبی و نژادی مختلف در ارائه یک نمونه متکامل از هنر اسلامی برای نسل های متمادی پس از خود است. امضای عبدا... التبریزی بر پای کتیبه انشای این بنای ارزشمند،از مسلمات تاریخ این مکان مقدس است. این کتیبه در زمان سلطان سلیمان قانونی، امپراطور عثمانی نوشته شده است.جای آن دارد،با مشارکت کارشناسان اهل فن در تاریخ کتیبه نگاری و خوشنویسی اسلامی در کشور های ایران،ترکیه و فلسطین به تحلیل ارزش های تاریخی و هنری این کتیبه ها پرداخته شود. واز دیگر کتیبه های شاخص قبه الصخره، کتیبه طوق یا کمربندی گرداگرد این بنای ارزشمند،اثر دست هنرمند خطاط چیره دست عثمانی دردوره سلطان عبدالحمیدخان، محمد شفیق افندی 1819-1880 میلادی است. این کتیبه به شیوه ثلث جلی نوشته شده است. متن کتیبه را 83 آیه سوره مبارکه یس، تشکیل می دهد. ودر انتها با صدق الله العظیم پایان می یابد. سپس خطاط امضای خود را با این عبارت ارائه می کند: «کتبه محمد شفیق غفره ا...» و در زیر امضای خود تاریخ 1292 ه ق را نوشته است. از دیگر شواهد قرابت معنوی کافه مذاهب اسلامی که در آرایه های قبه الصخره متجلی است،وجود کتیبه ای با حدیث شریف نبوی «انا مدینه العلم و علی بابها» بر دیواره این مکان مقدس است. این عبارت باطل السحر مدعای تخریبی و ضد وحدتی ناصبی بودن مسلمانان فلسطینی است.موضوعی که در جهت تشویه چهره اهل اسلام این دیار مقدس در بین اتباع اهل بیت، ترویج و منتشر می شود.البته قرائن ارادت و محبت مسلمانان فلسطینی به اهل بیت(ع)بسیار متعدد و متنوع است.ولی این نمونه جدا از ارزش هنری و تاریخی از ارزش افزوده استنادی نیز برخوردار است. قطعا کسی که این حدیث شریف را برای زینت بخشیدن به این بنای ارزشمند انتخاب کرده ازمحبان واقعی اهل بیت عصمت وطهارت علیهم السلام است.اتباع اهل بیت نه تنها مسجدالاقصی مذکور درقرآن راهمان مکان مقدس در شهر بیت المقدس می دانند بلکه در طول تاریخ و ادوار گوناگون نسبت به آن حساس بوده و این مکان مقدس را محترم می شمردند و درصدد زیارت و نمازگزاردن در آن برآمده و بدانجا سفر می کرده اند.