روز جمعه هشتم تیر ماه انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری در ایران برگزار شد و مردم برای انتخاب یکی از چهار نامزد حاضر به پای صندوق های رای رفتند. نامزدهای چهاردهمین انتخابات ریاست جمهوری ایران عبارتند از: مسعود پزشکیان، مصطفی پورمحمدی، سعید جلیلی و محمدباقر قالیباف. این انتخابات به دلیل شهادت ابراهیم رئیسی و هیات همراه در سانحه بالگرد زودتر از موعد برگزار شد. رسانه های غربی در گزارش و تحلیل هایی به بررسی این انتخابات ریاست جمهوری در ایران پرداختند. انتخاباتی که نتیجه آن می تواند پیامدهایی فراتر از مرزهای کشور داشته باشد. همچنین این رسانه ها به بررسی مواضع نامزدها نیز پرداختند.

شبکه خبری سی ان بی سی در بررسی مواضع کاندیداها نوشت که به جز یکی از نامزدهای تایید شده برای کاندیداتوری، بقیه در زمره چهره های محافظه کار و ضدغرب هستند. اگر پس از رای گیری روز جمعه یکی از کاندیداها اکثریت را کسب نکند، دو نامزد برتر در دور دوم انتخابات در 15 تیر حاضر خواهند شد. بر اساس این گزارش، انتخابات ایران در شرایط پیچیده ای برای کشور 88 میلیونی برگزار می شود. همچنین سی ان بی سی مدعی شد که مردم ایران در شرایطی در انتخابات حاضر می شوند که با اقتصاد آسیب دیده ، تورم بالا، تحریم های غرب، افزایش تنش با ایالات متحده آمریکا و برخی چالش های دیگر دست و پنجه نرم می کنند. تقریبا 61 میلیون ایرانی واجد شرایط رای دادن شده اند.

به گزارش سی ان بی سی بر اساس نظرسنجی های ملی، به نظر می رسد دو نامزد پیشتاز رقابت هستند: محمدباقر قالیباف و سعید جلیلی که هر دو از محافظه کاران هستند. در میدان کاندیداها فقط یک کاندیدای اصلاح طلب به نام مسعود پزشکیان حضور دارد. دو نفر از شش مدعی اولیه، امیرحسین قاضی زاده هاشمی و علیرضا زاکانی روز پنج شنبه از دور رقابت ها کنار رفتند. محمدباقر قالیباف، رئیس کنونی مجلس ایران و فرمانده سابق سپاه پاسداران، پیش از این به عنوان شهردار تهران فعالیت می کرد و قبلا سه بار برای نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری تلاش کرده است. سعید جلیلی، مذاکره کننده سابق هسته ای، در حال حاضر به عنوان نماینده رهبر معظم انقلاب در شورای عالی امنیت ملی خدمت می کند. جلیلی چند تلاش ناموفق نیز برای نامزدی در انتخابات داشته است.

مسعود پزشکیان تنها کاندیدای اصلاح طلبان سابقا وزیر بهداشت بوده و از سال 1387 نماینده مجلس بوده است. وی نماینده مجلس شورای اسلامی است و خواهان رفع محدودیت های اجتماعی و بهبود روابط با غرب، از جمله شروع مجدد مذاکرات هسته ای با قدرت های جهانی است. مصطفی پورمحمدی، تنها روحانی حاضر در این رقابت بود که قبلا به عنوان دادستان فعالیت می کرد. بر اساس این گزارش، رئیس جمهور بعدی ایران باید با هر کسی که در ماه نوامبر کاخ سفید را تصاحب کند، مبارزه کند. این امر، مخاطرات را برای تهران و واشنگتن و همچنین خاورمیانه بزرگ می کند. در مسائل سیاست خارجی و جنگ، رئیس جمهور ایران تا حدی نفوذ دارد و پیام رسان عمومی کشور است. اما قدرت و تصمیم گیری اصلی در ایران در نهایت در اختیار رهبر معظم انقلاب است.

المانیتور نیز در گزارشی انتخابات هشتم تیر ایران را بازتاب داد و نوشت، سعید جلیلی اصولگرا و مسعود پزشکیان اصلاح طلب در دو نظرسنجی اخیر صدرنشین شدند. مصطفی پورمحمدی اغلب به عنوان محافظه کار شناخته می شود، اما ناظران را با وعده اش برای سهل گیری در امر حجاب در جریان مناظره 21 ژوئن شگفت زده کرد. نظرسنجی 22 ژوئن از گروه تحلیل و سنجش نگرش ها در هلند نشان داد که پزشکیان 37.7 درصد آرا، جلیلی 29.4 درصد و قالیباف 8.3 درصد را دارا هستند و 18.4 درصد دیگر در میان افرادی که قصد رای دادن دارند بلاتکلیف هستند. در میان ایرانیانی که تصمیمی برای رای دادن ندارند، این نظرسنجی حاکی از حمایت 37.8 درصدی از پزشکیان، 2.3 درصدی از جلیلی و 1.7 درصدی از قالیباف است. پورمحمدی در هر نظرسنجی کمتر از یک درصد کسب کرد.

مناظره های نهایی ریاست جمهوری در روزهای دوشنبه و سه شنبه برگزار شد و سیاست خارجی بر آن غالب بود. قالیباف، قاضی زاده هاشمی، جلیلی و زاکانی از حسن روحانی به دلیل نوع مواجهه او با توافق هسته ای انتقاد کردند. خبرنگار المانیتور در تهران نوشت، پزشکیان، متحد روحانی و مدافع توافق، رقبای خود را به عدم ارائه جایگزینی برای توافق متهم کرد. ایالات متحده در سال 2018 در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ از توافق هسته ای ایران خارج شد که منجر به اعمال مجدد تحریم ها و اثرات منفی آن بر اقتصاد ایران شد. این توافق، تحریم ها علیه ایران را در ازای کاهش برنامه هسته ای این کشور لغو کرده بود.

نیویورک تایمز نیز انتخابات ایران را بازتاب داد و نوشت این رای گیری در زمان پیچیده ای برگزار می شود و رئیس جمهور آینده با مجموعه ای از چالش ها از جمله نارضایتی و اختلافات در داخل، اقتصاد بیمار و منطقه ناآرام مواجه است. با نزدیک شدن به رقابت سه جانبه بین دو کاندیدای اصولگرا و یک اصلاح طلب، بسیاری از تحلیلگران پیش بینی می کنند که هیچ یک از آنها 50 درصد آرای لازم را کسب نخواهند کرد و این امر باعث می شود که دور دوم انتخابات در 5 ژوئیه بین نامزد اصلاح طلب و محافظه کار پیشتاز برگزار شود. به گزارش نیویورک تایمز اگر یکی از نامزدهای اصلی محافظه کار از رقابت کناره گیری می کرد، احتمالا از این نتیجه جلوگیری می شد. اغلب رسانه های غربی به حضور رهبر معظم انقلاب ایران پای صندوق های رای در صبح روز جمعه پرداختند. بر اساس این گزارش و به گفته تحلیلگران، مناظره های تلویزیونی، که در آن نامزدها به طرز شگفت انگیزی در انتقاد از وضعیت موجود صریح بودند، نشان داد که اقتصاد ایران که با تحریم ها و سوءمدیریت گرفتار شده است، به عنوان اولویت اصلی رای دهندگان و نامزدها قرار دارد.

آنها می گویند که بدون پرداختن به سیاست خارجی، از جمله بن بست با ایالات متحده بر سر برنامه هسته ای و نگرانی در مورد تعامل نظامی ایران در منطقه از طریق شبکه گروه های نیابتی، هیچ اصلاحی در اقتصاد ممکن نیست. ولی نصر، استاد روابط بین الملل و مطالعات خاورمیانه در دانشکده مطالعات بین المللی پیشرفته دانشگاه جان هاپکینز در واشنگتن، گفت: «انتخابات به جای تغییرات بنیادی، می تواند تغییرات کوچک تر، هرچند قابل توجهی را ایجاد کند. صداهایی که در راس قدرت هستند و خواهان جهت گیری متفاوت هستند، می توانند برخی تغییرات را در مواضع این کشور ایجاد کنند.»

نیویورک تایمز با ادعای اینکه برخی افراد به دلیل پاره ای از نارضایتی ها نمی خواهند رای دهند، نوشت: «انتظار می رود که رای دهندگان در استان هایی با جمعیت قومی قابل توجهی از ترک های آذری و کرد، به نفع دکتر پزشکیان در انتخابات شرکت کنند. او خود یک آذری است و به عنوان نماینده شهر تبریز، قطب بزرگ اقتصادی در شمال غربی استان آذربایجان شرقی، در مجلس شورای اسلامی فعالیت می کرد. دکتر پزشکیان سخنرانی های مبارزاتی خود را به زبان ترکی و کردی بومی خود ایراد کرده است.» نامزدی چنین فردی برای ریاست جمهوری باعث ایجاد علاقه و اشتیاق شده است. یک فعال حقوق بشر می گوید افرادی که می خواهند به دکتر پزشکیان رای بدهند، امیدوار هستند پیشرفت های کوچکی در زندگی آنها ایجاد شود.

گاردین هم به انتخابات هشتم تیر ایران پرداخت و نوشت، دو نامزد پیشتاز محافظه کار، سعید جلیلی، مذاکره کننده سابق هسته ای و محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس، نتوانستند با توافق پیش از رای گیری موافقت کنند تا یکی از آنها کنار گذاشته شود. این شکست راه را به روی این احتمال باز می کند که تنها کاندیدای اصلاح طلب مجاز به کاندیداتوری، مسعود پزشکیان، جراح قلب 69 ساله، به دور دوم راه یابد. اگر هیچ یک از چهار نامزد در دور اول به 50 درصد نرسند، انتخابات به دور دوم می رود. بر اساس گزارش گاردین، جلیلی، از مخالفان توافق هسته ای 2015، معتقد است که ایران می تواند با ایجاد روابط اقتصادی با شرق، در برابر تحریم های غرب مقاومت کند. او از حمایت جبهه پایداری برخوردار است. قالیباف گفته است که حاضر به مذاکره برای احیای توافق هسته ای است و با مدیریت قوی تر اقتصاد را در مسیر رشد قرار می دهد. این نظرسنجی آزمون بزرگی برای تداوم ارتباط اصلاح طلبان در سیاست ایران است.

الجزیره نیز به صورت زنده انتخابات ایران را پوشش داد و به حضور سید محمد خاتمی، رئیس جمهور سابق اصلاح طلب ایران پای صندوق رای پرداخت. خاتمی که برخی او را پدر جریان اصلاح طلبی می دانند، در انتخابات قبلی مجلس از رای دادن خودداری کرده بود. رئیس جمهور سابق ایران در سال های (2001-1997 و2005-2001)پیش تر حمایت خود را از پزشکیان، نامزد اصلاح طلبان اعلام کرده بود.

همچنین الجزیره به «دولت سایه» سعید جلیلی پرداخت و نوشت، سال هاست جلیلی دولت در سایه را اداره می کند و به عنوان یکی از چهره های اصلی شورای عالی امنیت ملی همواره بر تصمیم گیری های کلان تاثیرگذار بوده است. او این مفهوم را در این چرخه انتخاباتی تبلیغ کرد. جلیلی به تلویزیون دولتی گفت: «دولت در سایه یک سازمان نیست، یک گفت وگو است. هر فردی بر اساس توانایی ها و استعدادهای خود باید در سایه تحولات کشور را دنبال کند و کمک کند.» وب سایت جلیلی می گوید دولت سایه متشکل از «بیش از 20 کارگروه تخصصی و چند کارگروه موضوعی» است که سال ها تلاش کرده اند تا یک نقشه راه سیاسی، اقتصادی و فرهنگی برای دولت منتخب ارائه کنند. مصطفی خوش چشم، روزنامه نگار می گوید با وجود دو نامزد از یک جناح، اردوگاه اصولگرا شانس خود را برای پیروزی کاهش داده است.خوش چشم به الجزیره گفت: «این دو نامزد اصولگرا دو نقشه راه متفاوت ارائه می دهند. هر کدام اولویت های خاص خود را دارند و هر کدام پایگاه خود را توسعه داده اند؛ بنابراین آنها فکر می کنند که می توانند از دیگری بهتر عمل کنند.»خوش چشم ادامه داد: اما این مساله به عملکرد آنها لطمه می زند، زیرا نظرسنجی ها نشان می دهد که اگر آنها در طول سه هفته گذشته در کنار یکدیگر می ایستادند، می توانستند در دور اول بر نامزد اصلاح طلبان پیروز شوند.

محمد مرندی، استاد دانشگاه تهران، نیز به الجزیره می گوید که دیدگاه های سیاسی کاندیداهایی که از جناح های رقیب می آیند، می تواند بیش از حد انتظار همپوشانی داشته باشد. مرندی گفت: «پزشکیان یک کاندیدای اصلاح طلب میانه رو است. او رادیکال نیست، همان طور که با روحانی رئیس جمهور سابق یکسان نیست.»وی افزود: «او محاسبات خودش را دارد، جهان بینی خودش را دارد. اما اردوگاه اصلاح طلبان کاملا پشت اوست، زیرا احساس می کند که او نزدیک ترین فرد به چیزی است که می خواهند به آن برسند.»