با اعلام نتایج نهایی انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری همان طور که پیش بینی می شد انتخابات به مرحله دوم کشیده شد. به این ترتیب مسعود پزشکیان با 10 میلیون و 415 هزار و 991 رای و سعید جلیلی با 9 میلیون و 473 هزار و 298 رای باید طی هفته جاری به رقابت انتخاباتی با یکدیگر ادامه دهند.

ایران برای نخستین بار در سال 84 در جریان برگزاری نهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، دومرحله ای شدن انتخابات ریاست جمهوری را تجربه کرد . انتخاباتی که در مرحله اول آن مرحوم هاشمی رفسنجانی با 21 درصد آرا و محمود احمدی نژاد با 19 و نیم درصد آرا به مرحله دوم راه یافته و نهایتا در سوم تیر آن سال، احمدی نژاد پیروز انتخابات شد. وجه اشتراک انتخابات سال جاری و سال 84 حضور محمدباقر قالیباف به عنوان یکی از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری است با این تفاوت که او در دور اول انتخابات سال 84 موفق به کسب 4میلیون و 83هزار و 951 رای شد، اما در این دوره توانست تنها 3 میلیون و 383 هزار و 340 رای را به دست بیاورد. علی لاریجانی، محسن مهرعلیزاده، مهدی کروبی و مصطفی معین از دیگر رقبای انتخاباتی سال84 بودند که در دور اول از گردونه رقابت حذف شدند.

اما انتخابات ریاست جمهوری سال 1403 با رقابت 6چهره سیاسی برگزار شد، مسعود پزشکیان، مصطفی پورمحمدی، علیرضا زاکانی، امیرحسین قاضی زاده هاشمی، سعید جلیلی و محمدباقر قالیباف که به مدت 15روز در قالب مناظره ها و میتینگ های سیاسی به رقابت با یکدیگر پرداختند و در دو روز منتهی به زمان برگزاری انتخابات دو نفر از آنها به نفع دیگر نامزدهای جبهه انقلاب کناره گیری کردند و درنهایت رقابت میان 4 نفر ادامه یافت؛ رقابتی که برای برخی از آنها نتیجه شگفت انگیزی داشت . ازجمله مسعود پزشکیان که با کسب بیش از 10میلیون رای راهی مرحله دوم انتخابات ریاست جمهوری شد و محمدباقر قالیباف که با کسب بیش از 3 میلیون رای از دور رقابت ها در کمال ناباوری حذف شد. البته رای 206 هزار عددی پورمحمدی نیز یکی دیگر از شگفتی های مرحله اول انتخابات بود.

در این میان البته رای سعید جلیلی نیز بحث برانگیز است. او با وجود برخی انتظارها که گمان می رفت بتواند رایی شبیه به ابراهیم رئیسی به عنوان نامزد ادامه دهنده راه «شهید جمهور» را کسب کند نتوانست رای قابل توجهی از سوی آنها که طرفداران تفکر رئیس جمهور سابق و حامیان تفکرش به شمار می روند کسب کند. در واقع مجموع رای او و قالیباف (12میلیون و 856هزار و 638رای) به عنوان نامزدهای جریان انقلاب از رای رئیسی (18میلیون و 21 هزار و 945 رای) در سال 1400 کمتر بود که همین می تواند حاکی از ریزش رای آنها در جریان فکری حامی شان باشد.

البته پزشکیان نیز با وجود کمپین گسترده انتخاباتی از سوی اصلاح طلبان و حمایت چهره های سیاسی همچون محمد خاتمی، حسن روحانی، محمدجواد ظریف و آذری جهرمی و میتینگ های گسترده انتخاباتی نتوانست انتظارات طبقه متوسط و بخشی از حاشیه نشین ها را برآورده کند و از اقبال آنها برخوردار شود. در واقع اگرچه برخی از نظرسنجی ها از رشد آرای پزشکیان حکایت می کرد، اما با برآورده نشدن انتظارات او نیز نتوانست در دور اول انتخابات پیروز شود. با این توضیحات پزشکیان و جلیلی در جایگاه اول و دوم قرار گرفتند و قالیباف و پورمحمدی در رتبه های سوم و آخر ایستادند.

نتایج انتخابات ظهر روز گذشته در شرایطی اعلام شد که پزشکیان و جلیلی با اختلاف رای حدود یک میلیون نفر راهی مرحله دوم انتخابات شدند. براساس آنچه وزارت کشور اعلام کرده قرار است مرحله دوم انتخابات ریاست جمهوری روز 15تیرماه (جمعه آتی) برگزار شود. در این انتخابات 61 میلیون و 452 هزار و 321 نفر واجد شرایط رای دادن بودند که تنها 24 میلیون و 535 هزار و 185نفر (39.96 درصد واجدان شرایط) در انتخابات شرکت کرده اند.

محسن اسلامی، سخنگوی ستاد انتخابات کشور نیز روز گذشته اعلام کرد: از جمع آرای تایید شده؛ پزشکیان 42.6 درصد، جلیلی 38.8 درصد، قالیباف 13.8 درصد و پورمحمدی 0.8 درصد آرا را کسب کردند. اسلامی میزان مشارکت در این دوره از انتخابات را نیز 40 درصد عنوان کرد. براساس گزارش ها مشارکت در تهران نیز 23 درصد اعلام شده است. همچنین آرای باطله بر اساس کسر مجموع آرای مسعود پزشکیان، سعید جلیلی، محمدباقر قالیباف و مصطفی پورمحمدی از مجموع آرای شمارش شده یک میلیون و 56 هزار و 159 رای، یعنی 4.3درصد از کل آرا را تشکیل داده است. از سوی دیگر مطابق گزارش های اعلام شده از سوی وزارت کشور بیشترین مشارکت در خراسان جنوبی[حدود 61 درصد] و پایین ترین مشارکت مربوط به کردستان [حدود 23 درصد] بوده است.

براین اساس با توجه به اینکه هیچ یک از نامزدها در مرحله اول موفق به کسب اکثریت مطلق آرا نشدند، انتخابات به دور دوم کشیده شد. مطابق اصل 117 قانون اساسی «رئیس جمهور با اکثریت مطلق آرای شرکت کنندگان انتخاب می شود، ولی هر گاه در دور نخست هیچ یک از نامزدها چنین اکثریتی به دست نیاورد، روز جمعه هفته بعد برای بار دوم رای گرفته می شود.» طبق این اصل رئیس جمهور با اکثریت مطلق آرای شرکت کنندگان انتخاب می شود.

حالا در فضای پس از برگزاری مرحله اول انتخابات صف بندی های انتخاباتی وارد مرحله تازه ای شده است . از یکسو ستاد انتخاباتی علیرضا زاکانی، کاندیدای انصرافی انتخابات ریاست جمهوری از حمایتش از سعید جلیلی در دور دوم انتخابات خبر داده است . ازسوی دیگر امیرحسین قاضی زاده هاشمی در شبکه اجتماعی ایکس خبرداده که در دور دوم انتخابات از سعید جلیلی حمایت می کند و محمدباقر قالیباف نیز پس از شکست در راهیابی به مرحله دوم با وجود برخی گمانه ها در بیانیه ای از سعید جلیلی برای دور دوم چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری حمایت کرده است .

او در این بیانیه تاکید کرده است: «با وجود اینکه اینجانب برای شخص آقای دکتر پزشکیان احترام قائل هستم، اما به دلیل نگرانی از برخی اطرافیان ایشان، از همه نیروهای انقلابی و حامیان خود می خواهم که کمک کنند تا جریانی که مسبب بخش مهمی از مشکلات اقتصادی و سیاسی امروز ما است، به عرصه قدرت باز نگردند، بنابراین همه باید تلاش کنیم تا نامزد جبهه انقلاب آقای دکتر جلیلی به عنوان رئیس دولت چهاردهم انتخاب شوند.» بیانیه ای که البته با برخی بازخوردهای منفی در میان بخشی از طرفدارانش روبه رو شده تا آنجا که برخی از حامیان پیشین قالیباف در شبکه ایکس، بیانیه او را کج اندیشی سیاسی توصیف کرده و تصریح کردند که گوش به فرمان نیستند و به تشخیص خود عمل خواهند کرد. برخی نیز تاکید کردند در دور دوم انتخابات به هیچ عنوان به جلیلی رای نخواهند داد.

در ادامه واکنش ها عبدالرضا داوری، فعال سیاسی اصولگرا نیز در مخالفت با بیانیه قالیباف در پیامی در شبکه ایکس اعلام کرد که ستاد جریان انقلاب؛ حامیان پزشکیان را تشکیل می دهند. البته واکنش ها به قالیباف به اینها خلاصه نمی شود. برخی از حامیان دولت نیز از جمله محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در یک برنامه تلویزیونی در خصوص نتایج آرای انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم و رای محمدباقر قالیباف گفت: آقای قالیباف مدیر اجرایی خوبی بوده، ولی در انتخابات ریاست جمهوری کم توفیق است و به هر حال در سرنوشت ایشان ریاست جمهوری نوشته نشده است.

همزمان با واکنش ها به حمایت رئیس مجلس از جلیلی، روز گذشته محسن رضایی با اشاره به حمایت دیگر نامزدهای جبهه انقلاب از جلیلی، آن را فصل جدیدی از هم افزایی و برادری میان نیروهای انقلاب توصیف کرد. شورای عالی اجماع نیروهای انقلاب هم طی اطلاعیه ای از نامزدهای جبهه انقلاب و هواداران آنها برای پیوستن به سعید جلیلی در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری دعوت کرد.

در این بین به نظر می رسد دولت سیزدهم نیز به جمع حامیان جلیلی پیوسته است. همچنان که روز گذشته سپهر خلجی، رئیس شورای اطلاع رسانی دولت در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: همه برادران بزرگوار آقایان جلیلی، قاضی زاده، قالیباف و زاکانی که با احساس تکلیف انقلابی در انتخابات شرکت و از کارنامه و شعارهای جمهوری اسلامی دفاع و برنامه خود را برای تداوم و ارتقای مسیر و جریان انقلاب ارائه کردند ماجورند، ان شاءالله. به گزارش «ایسنا»، او تاکید کرد که پیشرفت اقتدارآفرین ایران سربلند در این 3 سال و جلوگیری از بازگشت به عقب و دوران سیاه گذشته میثاق جبهه متحد فعالان انقلاب است.

در سوی دیگر این انتخابات، پزشکیان و حامیان او قرار دارند. در همین راستا روز گذشته حسین مرعشی در گفت وگو با جماران تاکید کرد: «برای مرحله دوم یک ائتلاف بزرگ از اصولگرایان میانه و کل اصلاح طلبان ایران که در مرحله اول هم حامی آقای دکتر پزشکیان بودند، شکل گرفته و این ائتلاف در کنار به میدان آمدن بخشی از آرای خاموش، سرنوشت انتخابات را با شکوه زیاد به نفع آقای پزشکیان رقم خواهد زد.» پزشکیان نیز در نخستین پیام خود پس از اعلام آرای مرحله اول انتخابات اعلام کرد: امیدوارم حضور مردم پای صندوق های رای، فریاد جدیدی برای تغییر در نگاه، رفتار، گفت وگو و تقسیم و تخصیص منابع باشد.

قراراست تبلیغات دومین مرحله انتخابات ریاست جمهوری از امروز آغاز شود. به گفته احمد وحیدی، وزیر کشور نامزدها تا چهارشنبه می توانند تبلیغات کنند و از پنج شنبه 14تیرماه تبلیغات ممنوع خواهد بود. هنوز مشخص نیست که دو نامزدی که به دور دوم راه یافته اند مناظره های رودررو با یکدیگر خواهند داشت یا نه. محمدصالح مفتاح، دبیر ستاد انتخابات صداوسیما در گفت وگو با «ایرنا» درباره آخرین تصمیمات درخصوص تبلیغات تلویزیونی دور دوم انتخابات ریاست جمهوری، گفته است که منتظر تایید نتایج آرا توسط شورای محترم نگهبان هستیم و تبلیغات تلویزیونی دو نامزد مرحله دوم پس از آن آغاز می شود.