دنیای اقتصاد : بورس تهران در معاملات دیروز شاهد خروج پول سهامداران خرد بود. کاهش اشتهای شدید پول های خرد برای خرید سهام شاخص کل بازار را دچار فرسایشی ممتد کرده است. طی روز گذشته شاخص کل بعد از ریزش 23هزار واحدی روز یکشنبه تنها توانست دو هزار واحد ارتقا یابد. به این ترتیب فتح دوباره کانال 2.1میلیون واحد بعد از پنجم خردادماه به یکی از مشقت آورترین دستاوردهای دماسنج اصلی بورس مبدل شده است. با رشد اندک شاخص کل و قرار گرفتن نماگر مذکور در سطح 2میلیون و 75هزار واحد، بازدهی بورس تهران از ابتدای سال به منفی 5.46 درصد رسید.

ثبت این ارقام از این جهت دور از اذهان سرمایه گذاران است که بورس هفته نخست فروردین را توفانی آغاز کرد، اما با پیشروی ریسک های سیاسی و بالاگرفتن تنش های منطقه ای، رشد بازار سهام متوقف و وارد فاز جدیدی از ریزش و رکود شد. در شرایطی که بازار سهام با ورود پول های جدید و رشد ارزش معاملات می تواند جهش های قابل توجهی را به ثبت برساند، ملاحظه می کنیم که خروج پول حقیقی سرعت بیشتری گرفته است. از ابتدای هفته مبلغی به میزان یک هزار و 173میلیارد تومان از گردونه دادوستدهای سهامی خارج شده؛ به این ترتیب شاهد تاثیر فضای مبهم متغیرهای اثرگذار بر بورس و تشکیل صف های فروش هستیم.

خروج سهامداران به طور قطع ریشه در نااطمینانی های حاکم بر بازار دارد. به گفته بسیاری از کارشناسان بازار سرمایه، از اصلی ترین علل خروج پول در سال جاری، کاهش شدید تعداد بورس بازان و در پی آن افت های پی در پی در ارزش معاملات خرد بازار سهام است. یکی از عواملی که می تواند بر تحریک انتقال پول های خرد به بازار سهام موثر باشد «تغییر در وضعیت متغیرهای اثرگذار بر بازار سهام» است. با توجه به شرایطی که متغیرهای موثر در آن به سر می برند و چشم انداز مبهم آنها، عملا این گزینه منتفی خواهد بود. این موضوع به دلیل اهمیت فراوانی که در جذب پول دارد، سبب شده فعالان بورسی توجه چندانی به گزارش های عملکرد شرکت ها در خردادماه نیز نداشته باشند؛ به ویژه اینکه عملکرد شرکت ها در مقطع کنونی به سرنوشت دو انتخابات ریاست جمهوری در داخل و آمریکا گره خورده است.

یکی از نشانه های رونق در بازار سهام ورود پول و توجه سهامداران به اخبار مثبت به عنوان محرکی جدی قلمداد می شود که می تواند در نهایت شرکت ها را وارد مسیر جدی سودآوری کند. در چهارمین ماه 1403 قرار داریم. اما با وجود برخی سیگنال های مثبت در خصوص بهبود عملکرد برخی شرکت ها در خردادماه در راستای رشد نرخ دلار نیما بازار سهام عاری از هرگونه تحرک مثبت و رونق معاملاتی است. اکنون این پرسش مطرح می شود که چرا با وجود برخی محرک های مثبت از قبیل کاهش نرخ بهره بدون ریسک به محدوده 29درصد و افزایش قیمت دلار نیما، انتظار بازگشت رونق دوباره به بورس تهران دور از ذهن است. در پاسخ به این پرسش پرتکرار، کارشناسان بورسی می گویند اخبار مثبت در زمانی که فضای مبهم و ناپدار در وضعیت اقتصادی و سیاسی کشور حاکم است، نمی تواند محرک مثبت محسوب شود. درچنین شرایطی طبیعتا اخبار منفی محرک جدی تری برای نوسانات بورسی است.

به این ترتیب با قدرت گرفتن ریسک های سیاسی و اقتصادی که چشم انداز روشنی پیش روی بازارها ترسیم نمی کند، اخبار مثبت قادر نیستند روند صعودی پایدار را شکل دهند. زمانی که بازار در مسیر صعودی قرار می گیرد، سرمایه گذاران به عوامل مثبت وزن بیشتری می دهند و ورود به معاملات را توجیه پذیر می کند. به عبارتی وقتی سهامداران با بازدهی منفی بورس سروکار دارند، بهانه نقد کردن سهام شدت می گیرد. کارشناسان یکی از دلایل شکل گیری روند منفی قیمت ها با وجود برخی اخبار مثبت را به همین امر نسبت می دهند. ریزش های اخیر بورس تهران پیام های هشدارآمیز را به نهادهای ناظر در بر دارد؛ اینکه شاخص با همین روند حتی می تواند به سمت سطوح پایین تر نیز حرکت کند. برخی از کارشناسان بر این باورند که بورس با توجه به وضعیتی که از ابتدای سال گذرانده حتی می توانست کانال 2میلیون واحد را از دست دهد. بنابراین همین که دماسنج اصلی بازار تاکنون در مقابل این حجم از ریسک های گوناگون، بالای کانال 2میلیون واحد ایستاده، یک هنر است. اما باید توجه کرد که محدودیت دامنه نوسان بعد از سقوط بالگرد ریاست جمهوری و همراهانش، ریسک از دست دادن کانال مذکور را به حداقل رساند. اما طولانی شدن محدودیت مذکور زنگ خطر دیگری را برای بورس بازان به صدا درآورد و منافع سهامداران را تحت الشعاع قرار داد؛ از این رو شاهد خروج پول بودیم. در نخستین روز بعد از حذف محدودیت دامنه نوسان، بازار واکنش شدیدی نشان داد و عقب نشینی کرد. اما شاخص روز گذشته تا حدودی تغییر مسیر داد.

در همین رابطه حسن رضایی پور، کارشناس بازار سرمایه، معتقد است بحث های سیاسی یکی از دلایل تشدید نگرانی سهامداران در جریان معاملات روزهای گذشته به شمار می رود. نگرانی های مربوط به انتخابات ریاست جمهوری و قوت گرفتن سناریوی روی کار آمدن ترامپ در انتخابات آبان ماه آمریکا موجب شدند بسیاری از سهامداران ریسک ماندن در معاملات سهام را بالا بدانند و راه خروج از معاملات را در پیش بگیرند.

سهامداران در سال های اخیر به ناحق متحمل زیان شده اند، در حالی که می توان گفت عامل اصلی چنین زیانی حتی برخی سیاستگذاری های بعضا اشتباهی بوده که مبنای تصمیم گیری مسولان اقتصادی بوده است. درحال حاضر نیز مشخص نیست برنامه اقتصادی دولت جدید در چه مسیری حرکت خواهد کرد. علاوه بر این موضوع فضای نوسانی حاکم بر بازار جهانی در استراحت قیمت نمادهای وابسته در بورس تهران بی تاثیر نبوده است. در شرایط فعلی که عمده کارشناسان معتقدند بورس هنوز فاصله زیادی تا متعادل شدن دارد، نگرانی هایی نسبت به ریزش های هیجانی وجود دارد. از سوی دیگر با توجه به اینکه بازار پتانسیل رشد را دارد و عمده سهام در کف قیمتی قرار دارند، شاخص می تواند از مسیر ریزش عبور کند. البته این موضوع در میان مدت اتفاق خواهد افتاد.

برخی از کارشناسان معتقدند بورس در روزهای آینده با نوسانات کمتری مواجه خواهد شد. در این میان اگر شاخص بتواند برای چند روز متوالی مثبت شود، ورود پول نیز به بازار میسر خواهد شد. اما قرار گرفتن شاخص در ارتفاع 2میلیون و 75هزار واحد از منظر تکنیکال چه پیامی برای سهامداران دارد؟ بررسی های تکنیکال نشان می دهد که بازار در محدوده حمایتی 2میلیون واحدی، در حال رنج زدن و کفسازی است. در صورتی که جو انتخاباتی به نفع یک چهره معتدل به پایان برسد، شاخص کل بورس می تواند هدف 2میلیون و 180هزار واحدی را در مرحله اول به خود ببیند. پس از آن نحوه برخورد دولت چهاردهم با دلار نیما، نرخ بهره و قیمت گذاری محصولات شرکت ها می تواند P/E معیار بازار را بالا ببرد. به این معنی که بازار ضریب بالاتری را به سود خالص شرکت ها نسبت می دهد. شاخص کل بورس در این صورت می تواند بالای محدوده 2میلیون و 200هزار واحد نیز تثبیت شود.